Waarom zegt De Wever dat De Croo liegt over zijn akkoord met Magnette?

In het VTM-programma Het Conclaaf beschuldigt N-VA-voorzitter Bart De Wever premier Alexander De Croo (Open VLD) van leugens over de totstandkoming van de Vivaldi-regering.

‘Maar dat is zo manifest gelogen wat je daar zegt.’ Gezellig was het allerminst toen premier Alexander De Croo (Open VLD) en N-VA-voorzitter Bart De Wever (N-VA) voor het eerst sinds 2020 een privégesprek hadden. Nu ja, met de camera’s van het VTM-programma Het Conclaaf erbij.

De confrontatie spitste zich al snel toe op de recente geschiedenis. Beide toppolitici keerden terug naar het annus horribilis 2020.

Ter herinnering: op 16 maart van dat jaar kreeg de toenmalige regering-Wilmès (op dat moment in lopende zaken) volmachten van tien partijen in de strijd tegen covid. Enkele dagen later werd de eerste lockdown over het land afgeroepen.

Het zou nog tot 1 oktober duren vooraleer er een volwaardige regering zou komen. In de zomer strandde een mogelijke samenwerking tussen de N-VA en de PS van Paul Magnette, waardoor de Vlaams-nationalisten in de oppositie belandden. Het betekende de geboorte van Vivaldi, de regering van socialisten, liberalen, groenen en de CD&V onder leiding van eerste minister De Croo.

In Het Conclaaf licht De Croo toe: ‘Een jaar aan een stuk ben je bezig geweest met allerlei communautaire zaken. En op een bepaald moment stonden we op de rand van een catastrofe met covid. Ik heb de moed gehad om te zeggen: “we gaan ons land redden”.’

Eerder in het gesprek legt De Croo het volgende voor: ‘Kent ge een ander land waar na meer dan 400 dagen na de verkiezingen (van 26 mei 2019, nvdr), met covid voor de deur, de leider van de grootste partij zegt: “ik wil liever over een staatshervorming onderhandelen met Paul Magnette”?’

Waarop De Wever riposteert: ‘Nu ben je echt aan het liegen.’

Prealabel

De Wever zegt dat hij geen communautaire hervorming heeft gevraagd ‘prealabel (voorafgaand, nvdr) aan het regeerakkoord’. De N-VA-voorzitter verwijst naar de tekst van het akkoord tussen de N-VA en de PS, die online staat op de N-VA-website.

Tussen haakjes: over die 32 pagina’s is al veel gezegd en geschreven. In de wandelgangen hechten de Franstalige socialisten van de PS er minder belang aan dan de N-VA. De nota werd gepubliceerd nadat duidelijk was geworden dat de N-VA federaal uit de boot zou vallen.

Op basis van de inleiding van de nota lijkt De Wever de waarheid te spreken wanneer hij zegt dat de staatshervorming niet ‘prealabel aan het regeerakkoord’ was. De eerste zin van de tekst luidt: ‘Het doel van de regering was om 2 jaar te besturen, met een focus op de economische relance, het beheer van de coronacrisis en het voorbereiden van een institutionele omwenteling. Zonder dat laatste, is het onze overtuiging dat dit land nooit op orde gezet kan worden.’

Het was dus niet nodig dat er éérst een staatshervorming zou komen vooraleer de N-VA zou toetreden tot de federale regering.

Is Bart De Wever veranderd? De radicalisering van N-VA

Confederale omslag

In liberale kringen merken ze op dat bovenstaande zin achteraf is ingeschreven in de N-VA-PS-startnota. Volgens hen sprak De Wever destijds zelf over een ‘confederale’ startnota. Liberalen noch groenen konden die nota met een zuiver geweten ondertekenen, aangezien zij niet geïnteresseerd zijn in de confederale omslag, ook niet als die er pas na twee jaar regeren zou komen.

Bovendien bevatte de startnota concrete communautaire elementen. Zo staat er: ‘De kern zal op regelmatige en structurele manier overleg plegen met de Minister-Presidenten van de deelstaten, de betrokken federale ministers zullen regelmatig en structureel overleg plegen met hun deelstaat-collega’s en de agendering van deze dossiers zal op de federale ministerraad voorwaardelijk worden gesteld aan dit voorafgaand overleg.’ Bij de toelichting hertaalt de N-VA het als een ‘confederale omslag’ binnen de werking van de federale regering.

Dat De Wever zich bezighield met communautaire zaken terwijl de regering-Wilmès corona amechtig het hoofd moest bieden, vonden ze bij de Open VLD onbegrijpelijk. Die partij was ook nog eens verbolgen omdat zij uit de onderhandelingen werd gehouden. De Vlaamse liberalen voelden zich als een vijfde wiel aan de wagen, dat enkel een reeds gemaakt akkoord mocht paraferen – en dan nog zonder zusterpartij MR.

Volgens de N-VA heeft De Croo de regering niet afgeschoten omdat hij ‘zijn verantwoordelijkheid wilde nemen’, maar omdat hij daarin nooit premier zou worden.

Spraakverwarring

Overigens, tijdens het gesprek op televisie heerst er soms spraakverwarring die de discussie vertroebelt. Doordat De Croo spreekt over ‘covid voor de deur’, lijkt het alsof hij verwijst naar maart 2020, de maand van de lockdown én van de eerste mislukte poging tot een crisisregering met N-VA en PS. Maar volgens de liberalen heeft De Croo het over de daaropvolgende zomer, een periode die de N-VA zich vandaag herinnert als vrij optimistisch over corona. Er wordt gewezen op de beleidsverklaring van De Croo in oktober, waarin hij zei dat ons land ‘geen nieuwe algemene lockdown’ meer aankon.

Slotsom? Strikt genomen heeft De Wever gelijk: een communautaire hervorming was niet ‘prealabel’ om met een crisisregering van start te gaan. Er hoefde geen kant-en-klare staatshervorming worden afgeklopt zoals ten tijde van de regering-Di Rupo. Anderzijds heeft De Croo een punt. Nog los van de vraag of ze louter werden voorbereid of niet: in de startnota was sprake van communautaire hervormingen, waar de Open VLD geen zin in had.

‘Het uitgangspunt van Het Conclaaf is volstrekt oninteressant’