Waarom het zo lang duurde alvorens Conner Rousseau ontslag nam

Een partijvoorzitter die een bezoek moet brengen aan de Kazerne Dossin en in therapie moet na racistische uitspraken. In de Belgische politieke geschiedenis is het nooit eerder gezien. En toch duurde het lang eer de stoel van Vooruit-voorzitter Conner Rousseau wankelde.

‘Waarom hij nog altijd voorzitter is? Omdat de hele partij hem steunt.’ Een partijtopper legt in één zin uit waarom Conner Rousseau de leider van Vooruit blijft, zelfs nu de ‘zattemansklap’ van die bewuste nacht van 1 op 2 september in café ’t Hemelrijk in Sint-Niklaas in de pers is verschenen.

De krant Het Nieuwsblad kon het proces-verbaal inkijken. ‘Bruin mannen’, ‘bruin gespuis’, ‘matrak gebruiken’, ‘die Roma, gewoon op slaan’: het staat erin. Ook het beledigen van een toevallige caféganger en het ‘seksueel aanprijzen’ van een vriendin gebeurde volgens de agenten in hun bijzijn.

Volgens het parket van Oost-Vlaanderen zijn de uitspraken zo ernstig dat ze in de rechtbank zouden leiden tot een veroordeling. Het stelde een bemiddelingsprocedure voor. Naast bemiddeling met de Roma-gemeenschap, moet Rousseau een bezoek brengen aan het Mechelse Holocaustmuseum en memoriaal Kazerne Dossin – tijdens de nazigenocide werden ook Roma en Sinti vermoord. En hij moet in therapie. Als Rousseau de stappen volgt, ontloopt hij een proces. Een justitieassistent houdt tot november 2024 een oogje in het zeil.

(Lees verder onder de preview)

Gewezen Vlaams Belang-Kamerlid en Schild & Vrienden-oprichter Dries Van Langenhove moest ook verplicht naar de Dossinkazerne. Ook een politicus, maar verder is de context totaal verschillend. Voor Van Langenhove was het een voorwaarde om niet naar de cel te hoeven na een formele inverdenkingstelling voor onder meer inbreuken op de negationismewet. Bij Rousseau gaat het om een opsporingsonderzoek.

Nog een hemelsbreed verschil: Van Langenhove bedrijft politiek met een extreemrechtse insteek, de partij van Rousseau vereenzelvigt zich met de antiracismebeweging. Dat uitgerekend een socialistische voorzitter naar het Holocaustmuseum moet afzakken, is een affront voor de Vlaamse progressieve politieke wereld. Het voorval leidt tot eigenaardige een-tweetjes. Op X, het voormalige Twitter, grapt PVDA-parlementslid Onno Vandewalle dat Rousseau en Van Langenhove kunnen carpoolen naar de Kazerne Dossin. De grap wordt gedeeld door Jonas Naeyaert, voorzitter van Vlaams Belang Gent.

Kot afbreken

Vooruit-mandatarissen beseffen dat de gelekte citaten van hun voorzitter hen niet zullen helpen in toekomstige debatten. Rousseau bombardeerde Tom Van Grieken en zijn Vlaams Belang tot dé te kloppen tegenstanders bij de verkiezingen van 2024. De Gentse politoloog Carl Devos vat het zo samen: ‘Volgens Vooruit is de inzet van 2024 een keuze tussen Vooruit en het VB. De racistische woorden van Rousseau ondermijnen de geloofwaardigheid van Vooruit in die strijd. Mocht iemand van een andere partij die woorden uitspreken, ze braken bij Vooruit – terecht – het kot af.’

(lees verder onder de preview)

En toch zaagt niemand aan de poten van de stoel van Conner Rousseau. Vooruit vindt dat de voorzitter al eens een knieval heeft gemaakt. Op een achteraf veelbesproken partijbureau sloeg hij mea culpa. ‘We waren toen kwaad, en we zijn dat nog altijd’, vat een aanwezige het samen. Maar wat gebeurd is, is gebeurd. Hij hoeft zich geen tweede keer te excuseren voor hetzelfde feit.

Onder het oppervlak leeft bovendien nog altijd het gevoel dat Rousseau minstens gedeeltelijk is ‘geflikt’ door de politie. Al van in het begin zegt zijn omgeving dat de beelden van de bodycams van de agenten niet overeenkomen met de inhoud van het proces-verbaal. De camera’s van de agenten begonnen pas te draaien toen de confrontatie met Rousseau al een tijdje aan de gang was. In het pv staan zowel citaten van het niet-gefilmde, als van het gefilmde gedeelte.

Die aantijgingen zijn niet min. Ze komen erop neer dat mensen bij Vooruit de verklaringen van een beëdigde ambtenaar in twijfel trekken. Pro memorie: Conner Rousseau wil burgemeester worden van Sint-Niklaas. Als dat lukt, moet hij met een politiekorps samenwerken waarvan zijn entourage de eerlijkheid minstens gedeeltelijk in twijfel trekt.

(Lees verder onder de preview)

Iedereen een beetje racist

De Vooruit-leden denken daarnaast al langer dat hun voorzitter wordt achternagezeten door de media. In het geval van de (achteraf geseponeerde) meldingen en één klacht over mogelijk grensoverschrijdend gedrag speelden journalisten van DPG Media een opmerkelijke rol. Partijtoppers spraken van een ‘heksenjacht’. Een recent verhaal over het uitbetalen van ‘zwijggeld’ door Vooruit in iets wat op een MeToo-zaak leek, werd door partijleden afgedaan als oneerlijke en selectieve berichtgeving.

(Lees verder onder de preview)

Tegelijkertijd krijgt het omarmen van Rousseau soms vreemde trekjes. ‘In ons diepste binnenste’, zei Vooruit-ouderdomsdeken Louis Tobback onlangs tegen Het Laatste Nieuws, ‘zijn we waarschijnlijk allemaal een beetje racist.’

Ongetwijfeld zal in heel wat huiskamers gefronst worden over de therapie die Rousseau moet volgen. Of hij dat nu wil of niet, in sommige kringen zal Rousseau gezien worden als een slachtoffer van een bepaalde soort ‘wereldvreemdheid’ waartegen hij zich afzet met zijn eigen parler-vrai (van ‘matekes’ tot ‘ik voel me niet in België in Molenbeek’). Het Vlaams Belang speelt opnieuw een opvallende rol. ‘Ik val nog liever dood dan dat ik in therapie moet gaan voor mijn mening’, zei Van Grieken donderdag bij Villa Politica. Hij voegde er wel aan toe dat hij de grens trekt bij oproepen tot geweld – een grens die Rousseau met zijn ‘matrak’ overschreed.

De boekskes

Soms moeten we de redenen voor het aanblijven van Rousseau ook niet te ver zoeken. Net als in bijna alle andere partijen is de lijstvorming nog aan de gang. Zelfs binnen Vooruit wordt de innige knuffel van vader Tobback aan Rousseau gekaderd in de toekomstplannen voor zoon Bruno. Wie nu openlijk tegen de kar van de partijvoorzitter rijdt, riskeert een perte totale.

En dan natuurlijk: de peilingen. Met zo’n 15 procent in de laatste peilingen doet Vooruit het een pak beter dan de bodemkoers van 10,8 procent in 2019. De socialisten maken zich weinig illusies dat die hausse enkel en alleen te danken is aan hun populaire voorzitter, al jaren een graag geziene gast in de boekskes en niet-politieke televisieprogramma’s. Hem nu bedanken voor bewezen diensten, zou de partij schaden. Al is aanblijven evenzeer een sprong in het onbekende.

Bovendien geloven velen gewoon in de aanpak-Rousseau, ook intern. Medewerkers en mandatarissen loven zijn werkmethode en zien weinig tot geen alternatieven. Het gaat zelfs zo ver dat enkelen nu al angstig nadenken over de post-Conner-toekomst, in het volle besef dat er zoals Rousseau geen twee zijn.

Of de Vlaming die waardering deelt, weten we op 9 juni.