Waarom CD&V nog niet alle bruggen met Zuhal Demir opblaast

De regering-Jambon is in crisis, maar voorlopig blijft de CD&V zitten waar ze zit. Door ‘het hoofd koel te houden’ hoopt de partij minister Zuhal Demir (N-VA) weg te zetten als pasionaria die in het wilde weg om zich heen schopt.

Wanneer CD&V’ers kwaad worden, doen ze dat doorgaans niet door publiekelijk met deuren te slaan. De christendemocraten uiten hun woede op een onderkoelde manier.

Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns (CD&V) gaf het voorbeeld. Nadat zijn collega op Omgeving Zuhal Demir (N-VA) maandagavond de pers optrommelde voor haar twee ministeriële instructies rond stikstof, was hij met verstomming geslagen. ‘Wil minister Demir nog een toekomst voor de landbouw in Vlaanderen?’, luidde het retorisch op Twitter. Om daarna meteen toe te voegen: ‘We moeten het hoofd koel houden’.

Die oproep tot koelbloedigheid werd intern afgestemd. Partijvoorzitter Sammy Mahdi houdt zich in eerste instantie zelfs afzijdig. Aan de Wetstraat 89, het partijhoofdkwartier, wordt de term ‘oorlogsverklaring’ wel in de mond genomen. Maar alle bruggen met Zuhal Demir opblazen? Dat zit er voorlopig niet in.

Op het eerste gezicht klinkt het gek dat een ‘oorlogsverklaring’ al bij al lauw wordt onthaald – nog los van sneren van minder bekende CD&V-parlementsleden als Bart Dochy en Tinne Rombouts. Hooggeplaatste CD&V’ers wijzen op meerdere elementen. Zo zouden de ministeriële instructies op korte termijn geen effect hebben in de echte wereld, toch zeker niet tot het nieuwe jaar. Dat betekent dat de Vlaamse regering nog wat tijd heeft.

Daarnaast kondigde Demir aan dat ze blijft zoeken naar een studiebureau dat een milieueffectenrapport (MER) zal opmaken om twee CD&V-eisen binnen het stikstofakkoord te onderzoeken, waaronder het ‘extern salderen’, dat toelaat dat sommige bedrijven nog kunnen uitbreiden wanneer andere boeren stoppen.

Die zoektocht naar een bureau valt tegen, Demir vond tot nu toe geen kandidaat. De MER is nochtans cruciaal voor de CD&V. ‘Het is elementair dat we gelijk kunnen oversteken’, herhaalde Brouns dinsdag in het Vlaams Parlement. Tegen de afspraken in weigerde de CD&V vrijdag de eerste goedkeuring van het stikstofdecreet omdat de MER nog niet was opgestart.

Aangezien Demir de queeste naar een studiebureau voortzet en ook coalitiepartner Open VLD vragende partij blijft, staat die deur nog op een kier.

Pasionaria

Door zelf ‘het hoofd koel te houden’ hoopt de CD&V tegelijkertijd Zuhal Demir weg te zetten als pasionaria die wilde om zich heen schopt. Door hard terug te slaan zou de burger alleen maar onthouden dat politici opnieuw vechtend over straat rollen. Door staatsman te spelen eisen Brouns en co. het etiket van bestuurlijke degelijkheid op. ‘Wat Zuhal doet, is ongezien’, zegt een topper. ‘Maar in tegenstelling tot haar gaan we ons eerst informeren.’

Dat maakt de weg overigens vrij voor landbouworganisaties zoals Boerenbond en Algemeen Boerensyndicaat (ABS) om vol op het gaspedaal te drukken. Gerechtelijke stappen tegen Demirs instructies lijken een zekerheid.

Tegelijkertijd zeggen milieu- en natuurorganisaties als Natuurpunt en de Bond Beter Leefmilieu (BBL), die op het vlak van natuur vaak op dezelfde lijn staan als de N-VA-minister, dat ze niet echt gediend zijn met de werkwijze van de Vlaamse regering, inclusief die van Demir. ‘Door maatregelen uit een groter geheel te lichten’, zegt de BBL, ‘wordt geen duurzame oplossing geboden voor een landbouw met minder impact op de omgeving. Ook flankerend beleid voor de landbouwer blijft uit.’

Neem daarbij dat het Vlaams Parlement al in reces is en honderdduizenden Vlamingen op vakantie zijn. Zo wordt het onaantrekkelijk voor de CD&V om de boel te doen ontploffen. Aangezien de Vlaamse regering niet kan vallen, is er geen alternatief voor de huidige constellatie.

Op Radio 1 sprak Demir dinsdagochtend al enkele keren over ‘de coalitiepartner’ in plaats van ‘CD&V’, zoals pas gescheiden koppels weigeren om de voornaam van hun ex-partner in de mond te nemen. De CD&V gaat misschien niet rechtstreeks over tot een vechtscheiding, maar de regering-Jambon is alleen nog in theorie een coalitie.