Exact twee maanden voor de Vlaamse, federale en Europese verkiezingen hebben de meeste partijen hun huiswerk af en leggen ze hun programma voor aan de kiezer. De N-VA en CD&V zijn minder gehaast. ‘Terwijl premier Alexander De Croo uit zijn rol is gevallen, werken wij verder.’
‘Voor Vlaamse welvaart’, ‘Het is Vooruit. Of het is achteruit. Kies maar’, ‘Morgen doen werken’. Zowat alle politieke partijen hebben hun slogans voor de verkiezingen van 9 juni klaar. En ook de partijprogramma’s druppelen binnen.
Zo zijn de Open VLD, Vlaams Belang, Vooruit, Groen en de PVDA klaar met hun huiswerk. De meeste verkiezingsprogramma’s zijn te vinden op de partijwebsites en te downloaden via een PDF-bestand. Alleen bij de PVDA zitten de voorstellen meer verspreid, het volledige document wordt (nog) niet breed gedeeld, wat de overzichtelijkheid niet ten goede komt.
De verkiezingsprogramma’s verschillen danig qua lengte. Dat van de PVDA telt 628 pagina’s, dat van Groen 45. Terwijl de liberalen en socialisten kiezen voor doorwrochte documenten met vooral tekst, gebruiken Groen en Vlaams Belang meer foto’s.
Maar niemand kan tippen aan de PS. De Franstalige socialisten leveren een werkstuk af van maar liefst 1221 bladzijden. Wie geen tijd heeft om dat te bestuderen, kan op de website kiezen om het programma in 1, 5 of 15 minuten te leren kennen.
Volgens Britt Vande Walle, die als doctoraatsstudente aan de KU Leuven onderzoek doet naar studiediensten, is er een link tussen de sterkte van de partijstudiedienst en het verkiezingsprogramma. ‘Het Institut Emile Vandervelde, de studiedienst van de PS, wordt weleens het leger van voorzitter Paul Magnette genoemd’, zegt ze. ‘Het is een grote studiedienst die een verkiezingsprogramma zeer goed kan onderbouwen.’
Grote lijnen
Exact twee maanden voor de verkiezingen zijn er nog twee Vlaamse partijen die niet helemaal in hun kaarten laten kijken. Zowel de N-VA als CD&V publiceerde nog geen volledige teksten. Hier en daar losten beide partijen wel voorstellen. Eind vorige maand riep de N-VA de pers bijeen om haar defensievoorstellen uit de doeken te doen. En CD&V-voorzitter Sammy Mahdi loopt al een tijdje rond met zijn voorstel voor een ‘familiekrediet’, een hervorming van allerlei verloven voor ouders.
De resultaten van de officiële becijfering van de verkiezingsprogramma’s, door het Federale Planbureau, worden pas op 7 mei verwacht.
Maar op volledige teksten is het nog even wachten. De N-VA communiceert haar volledige programma op 28 april, de CD&V doet dat een weekje eerder.
Volgens N-VA-woordvoerder Philippe Kerckaert wordt er tot eind april gewacht omdat er dan al sinds lang een verkiezingscongres staat gepland. Bovendien is er best wel wat informatie voorhanden, klinkt het. ‘In mei van vorig jaar hebben we op ons grote ledencongres een omstandige congrestekst goedgekeurd die de grote lijnen van het programma al bevat. Die is sindsdien voor iedereen beschikbaar.’
Onenigheid
CD&V-woordvoerster Marie Behaeghe noemt het wél een bewuste keuze om te wachten tot kort voor de verkiezingen. ‘Wij hebben bij de start van het jaar ervoor gekozen om zo lang mogelijk door te werken in de Vlaamse en federale regering. Dat willen wij doen tot de laatste dag.’
Volgens Behaeghe is het ‘eigenlijk raar’ dat andere partijen zo vroeg komen met hun slogans en programma’s. ‘Een CD&V-minister als Vincent Van Peteghem werkt verder, in vergelijking met bijvoorbeeld premier Alexander De Croo (Open VLD), die al enkele weken uit zijn rol als premier is gevallen.’
Bij de Open VLD staan ze te kijken van die redenering. ‘Het debat openen over standpunten is toch de essentie van een verkiezingscampagne?’ klinkt het aan de Melsensstraat, het partijhoofdkwartier.
Onderzoeker Vande Walle suggereert nog een andere mogelijkheid. ‘Ik heb geen informatie over de huidige gang van zaken, maar uit interviews met directeurs van studiediensten is gebleken dat het uitblijven van verkiezingsprogramma’s getuigt van interne onenigheid over bepaalde standpunten. Vaak is het dan aan de directeur om te bemiddelen.’
In elke geval zullen we voor het einde de maand alle programma’s moeten kennen. De resultaten van de officiële becijfering van de verkiezingsprogramma’s, door het Federale Planbureau, worden pas op 7 mei verwacht, iets meer dan een maand voor de verkiezingen. Dat is wettelijk zo geregeld, want de partijen krijgen tot 30 dagen voor de verkiezingen de tijd om hun opmerkingen over de doorrekening te melden.
De allereerste doorrekening in 2019 werd nog op kritiek onthaald, aangezien de partijen zelf enkele prioriteiten mogen doorgeven. Daardoor worden niet de volledige programma’s doorgerekend.
Verkiezingen 2024
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier