Voorzittersverkiezingen Open VLD: schaduw van Alexander De Croo hangt boven de race

Acht liberalen doen een gooi naar het Open VLD-voorzitterschap. Eva De Bleeker lijkt de beste kaarten te hebben, jong talent Vincent Verbeecke is de voornaamste uitdager. Achter de schermen trekt zich een fluistercampagne op gang.

Eva De Bleeker, Frédéric De Gucht, Maxime Natus, Stefaan Nuytten, Bert Schelfhout, Tineke Van hooland, Maurits Vande Reyde en Vincent Verbeecke: een van hen wordt de volgende Open VLD-voorzitter.

De eerste ronde van de verkiezingen vindt plaats tussen 12 en 17 augustus. Als geen enkele kandidaat de absolute meerderheid behaalt – wat op dit moment de verwachting is – dan komt er een tweede ronde met de met twee best scorende kandidaten. Ten laatste op 24 augustus is de nieuwe Open VLD-voorzitter bekend.

Na een belronde in de partij komen twee duidelijke favoriete bovendrijven. Eva De Bleeker (49) is de bekendste deelnemer. Als staatssecretaris voor Begroting moest ze, onder meer na een rekenfout, de Vivaldi-regering noodgedwongen verlaten in 2022.

Op 9 juni werd ze verkozen in het Vlaams Parlement. Maar een parlementszetel volstaat niet voor de Vlaams-Brabantse. De Bleeker vindt dat de partij ‘de laatste jaren te veel heeft vastgehouden aan compromisdenken en te weinig consequent heeft gecommuniceerd’. En dus stapt ze in de ring om de Open VLD onder handen te nemen.

De Bleeker kan rekenen op de sympathy vote. Sommigen zien haar als slachtoffer van de kille berekening van premier Alexander De Croo, die partijgenoten offert op het altaar van de eigen ambities. Een stem voor De Bleeker zou daardoor een afrekening zijn met de Vivaldi-jaren. ‘Elke keer als De Bleeker wordt opgevoerd’, zegt een insider, ‘is dat lastig voor De Croo.’

Het netwerk van Verbeecke

Die sterkte is eveneens haar zwakte. Revanchisme is geen wervende slogan. Door haar opstelling na haar ontslag, en vooral door een uitgelekte vergadering met Jean-Marie Dedecker over een mogelijke heropstart van Lijst Dedecker (LDD), heeft De Bleeker hier en daar de wenkbrauwen doen fronsen. ‘Hoewel het onterecht is’, zegt iemand, ‘wordt ze gezien als een nestbevuiler.’

Eén jaar later: de gevolgen van het WhatsApp-verkeer tussen De Croo en De Bleeker

Bovendien is er sinds kort een fluistercampagne begonnen. Kort samengevat: Alexander De Croo zou intern zijn afkeuring hebben getoond over de kandidatuur van De Bleeker. Meer nog, De Croo zou actief de kant kiezen van Vincent Verbeecke, zo klinkt het. Tastbare bewijzen zijn er amper, maar dat de roddel de ronde doet binnen ‘het blauwe fabriekje’ wordt gezien als een vergiftigd geschenk voor de jonge Verbeecke (29).

Met een doctoraat in de biotechnologie aan de UGent kan de Antwerpenaar geloofwaardig claimen dat hij de politiek niet nodig heeft om goed zijn boterham te verdienen – een argument waar liberalen niet ongevoelig voor zijn. Als woordvoerder van de huidige Vlaamse viceminister-president Gwendolyn Rutten en haar voorganger Bart Somers, beschikt Verbeecke over een uitstekend netwerk. De prille leeftijd van de uitdager levert hem een duim omhoog van de jongerenafdeling op.

In de wandelgangen wordt de fluistercampagne dan ook zo geframed: door Verbeecke op een lijn te zetten met De Croo – de verliezer van 9 juni – hopen zijn tegenstanders hem te verbranden. Guilty by association, op z’n Open VLD’s.

Op sociale media liet Verbeecke al fijntjes weten dat hij onafhankelijk is: ‘Een nieuw boek schrijf je alleen met een nieuw, ongebonden gezicht dat aan geen enkele fractie of oudgediende binnen de partij verantwoording moet afleggen.’ In elk geval heeft Verbeecke een charismatisch voordeel op De Bleeker, die niet de meest getalenteerde publieke spreker is. ‘En hoe je het ook draait of keert’, zegt een vrouwelijke liberaal, ‘hij ziet er gewoon goed uit.’

Zoon van Karel

Er is niet meteen een heldere derde plaats. Maurits Vande Reyde (38) heeft als Vlaams Parlementslid en actief lid op sociale media een zekere aanhang. Maar zijn retoriek over een vlaktaks van 25 procent en een aparte sociale zekerheid voor nieuwkomers lijken niet meteen het pad richting een overwinning. ‘Zijn fascinatie voor de populistische Argentijnse president Javier Milei is een paar bruggen te ver’, zegt een jonge liberaal. Iemand met meer jaren op teller ziet hem wel nog 25 procent halen.

Frédéric De Gucht (42) wordt gewaardeerd als succesvolle ondernemer. Maar als Brusselaar is hij weinig bekend in de rest van Vlaanderen. Bovendien heeft de zoon van Karel zijn achternaam niet mee. ‘Inhoudelijk is hij sterk’, klinkt het ergens, ‘maar mijn maag keert al om bij de gedachte dat een De Gucht de partij zou leiden.’

De 40-jarige Bert Schelfhout, die vorig jaar al meedeed en 11 procent behaalde, lijkt geen kans te maken op de tweede ronde. ‘Maar zijn stemadvies zou wel belangrijk kunnen zijn voor de overgebleven kandidaten’, klinkt het. Tineke Van hooland (45) heeft als nationaal voorzitter van Open VLD Vrouwen een logische achterban, maar zij zou weinig steun genieten buiten Oost-Vlaanderen. De onbekende Maxime Natus en Stefaan Nuytten zijn kansloos.

Verder dan de keuze voor de poppetjes staat de Open VLD voor een existentiële oefening over welk soort liberalisme de partij moet uitdragen. De eeuwige discussie tussen donkerblauw en lichtere varianten zal oplaaien. In elk geval biedt de zeer waarschijnlijke oppositierol kansen tot herbronning.

Zeker in het Vlaams Parlement, waar de liberalen eruit vliegen in ruil voor de socialisten van Vooruit. Zelfs als de voorzitter een wit blad wordt, blijft de vraag in welke mate oudgedienden als Gwendolyn Rutten, Egbert Lachaert, Lydia Peeters, Katja Gabriëls of Vincent Van Quickenborne het liberale vuur kunnen doen heropflakkeren.