‘Vooruit-voorzitter Conner Rousseau is de winnaar van de formatie’

Normaal kan er geen politiek debat voorbijgaan of de Vlaamse media, waaronder soms ook dit blad, gaan vlijtig aan de slag met lijstjes van winnaars en verliezers. Maar dat is niet wat er afgelopen weekend op de sites te zien was, toen na dik zeven maanden een einde kwam aan de véél te lange formatie en de regering-De Wever werd opgetuigd.

Zou het kunnen dat we niet werden overstelpt met overzichtjes van kampioenen en losers omdat er een eerbaar compromis à la belge uit de bus is gekomen? Is het regeerakkoord van formateur Bart De Wever een werkstuk met een paar trofeeën voor elke partij, waardoor niemand als een verliezer hoeft af te druipen? Of nog: heeft de luidruchtigste Vlaamse politicus-marketeer van de eenentwintigste eeuw het moedige midden aan de macht gebracht?

Sammy Mahdi vindt alvast van wel. De toetredingscongressen waren bij alle partijen een groot succes, maar bij de CD&V werd een stalinistische score opgetekend: slechts één stem was tegen regeringsdeelname. Voorzitter Mahdi sprak listig van een ‘mooi centrumakkoord’. Lees: een CD&V-akkoord, want in het centrum zitten de christendemocraten al decennialang het liefst. Los van dat compliment aan zichzelf – zóveel hebben de christendemocraten  nu ook weer niet binnengehaald – had Mahdi ook gewoon een punt.  Leg de standpunten van coalitiepartners N-VA, MR, CD&V, Les Engagés en Vooruit samen en dit regeerakkoord is ongeveer waar je uitkomt.

En toch. Als je niet enkel naar het akkoord kijkt, maar ook naar het relatieve gewicht van de partijen dan is er één partij die er toch net iets meer uitspringt, zij het dan vooral als defensieve kracht, of in voetbaltermen: als stopper. De winnaar van deze formatie is Vooruit-voorzitter Conner Rousseau. Ten overstaan van de rechts-liberale power van de N-VA (24 zetels) en de MR (20 zetels) is Vooruit (13 zetels) de op één na kleinste speler in deze coalitie – de CD&V heeft er elf. Maar anders dan de CD&V zullen de Vlaamse sociaaldemocraten niet veel moeite moeten doen om zich in deze regering te profileren. Het wordt een koud kunstje om de eigen klemtonen te leggen in de politieke debatten. MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez zal zijn vlammenwerper volautomatisch op Vooruit richten, maar dat nadeel heeft ook een belangrijk voordeel voor de socialisten. Elk links accent in het debat zal op het conto komen van Rousseau, ook al zal hij de facto vaak bijgestaan worden door de CD&V en Les Engagés.

De voorzitter van Vooruit heeft veel moeten slikken om tot deze regering toe te treden. De beperking van de werkloosheidsuitkeringen tot twee jaar na ontslag is een kleine aardverschuiving op onze arbeidsmarkt. De pensioenen – een thema waarmee menig socialist de verkiezingen heeft gewonnen – worden hervormd, wat voor veel Vooruit-stemmers betekent dat ze kleiner worden, en al helemaal als ze niet langer willen werken. En de flexibilisering van de werkweek – met het verdwijnen van het verbod op nachtarbeid – en de afbouw van premies voor overuren zijn ook geen beslissingen waarvoor je bij sociaaldemocraten de handen op elkaar krijgt.

Maar de indexering van de lonen blijft behouden, tégen de nadrukkelijke verlangens van de werkgevers en de rest van centrumrechts in, terwijl die flank toch de verkiezingen heeft gewonnen. De pensioenhervorming, een dossier dat Vooruit echt pijn had kunnen doen, wordt over een hele lange tijd uitgesmeerd, zodat het zeker in de eerste jaren nog meevalt. En het is cynisch, maar waar: de beperking van de werkloosheidsuitkeringen zal vooral het Zuiden van het land treffen.

Dat is dus een probleem voor de PS, en minder voor de kiezers van Vooruit. Het fors verstrengde migratiebeleid mag dan sommige linkse kiezers tegen de haren strijken, maar niet de fans van Conner Rousseau, die al jaren een migratiekritisch parcours rijdt. En dat allemaal met een partijtje dat meer dan drie keer kleiner is dan de centrumrechtse partijen in Arizona.

Natuurlijk zal het ongemakkelijk blijven, als linkse partij in een centrumrechtse regering, en het is niet omdat je de formatie hebt gewonnen dat je in 2029 als winnaar eindigt. Het valt zelfs nog te bezien hoelang Vooruit het in deze regering uithoudt. De vakbonden en de PVDA/PTB zetten nu al grote druk, en hebben beloofd die druk hoog te houden.

Maar als je met dit kleine aantal stemmen deze impact kan hebben, dan mag je achterban eigenlijk niet te veel morren.