Voormalig minister van Staat Freddy Willockx op 76-jarige leeftijd overleden

In het Oost-Vlaamse Sint-Niklaas is het socialistische kopstuk en voormalig minister van Staat Freddy Willockx overleden op 76-jarige leeftijd. Het gaat om een natuurlijk overlijden, zegt het parket Oost-Vlaanderen.

Freddy Willockx raakte in 1970 als 23-jarige verkozen in de gemeenteraad van Sint-Niklaas voor de socialistische partij (vandaag Vooruit). In zijn thuisstad was hij raadslid, schepen, burgemeester en voorzitter van de gemeenteraad.

Willockx werd op 2 september 1947 geboren in Sint-Niklaas als enig kind van een politieagent en een textielarbeidster. Zijn vader was tijdens de Tweede Wereldoorlog actief bij de Belgische afdeling van het Britse leger. De familie was socialistisch en Willockx werd in zijn jeugd lid van de ABVV-kadetten.

Willy Claes

Tot 1965 volgde hij economische humaniora aan het Koninklijk Atheneum van Sint-Niklaas. Vier jaar later behaalde hij een licentie in de economie aan de Rijksuniversiteit van Gent, specialisatie bedrijfseconomie. Na zijn studies werd hij assistent aan het Seminarie voor Economie (tot begin 1973 met een onderbreking voor zijn legerdienst).

Inmiddels had Willockx zich in 1968 aangesloten bij de Jong-Socialisten en de BSP. Hij was ook plaatselijk actief in het ABVV-vormingswerk. In 1970 raakte hij voor het eerst verkozen in de gemeenteraad van Sint-Niklaas. Begin 1973 kwam Willockx in contact met minister van economische zaken Willy Claes die hem als adviseur opnam in zijn kabinet. Maar amper een jaar later viel de regering en werden de socialisten weer naar de oppositie verwezen.

Na de verkiezingen van maart 1974 werd Willockx schepen van cultuur, onderwijs, sport en recreatie in Sint-Niklaas en secretaris van het ABVV-gewest Sint-Niklaas (tot 1977). Ook na de gemeenteraadsverkiezingen van 1976 bleef hij schepen van onderwijs, sport en recreatie. De BSP was in die periode bezig met een verjongingsoperatie en mede daardoor kon Willockx snel opgang maken binnen de partij.

Midden 1977 werd hij in het vernieuwde bestuur opgenomen als adjunct-secretaris, tot 1979. De koers van de nieuwe generatie BSP’ers leidde dat jaar tot het Doorbraak-manifest, waarin onder andere meer aandacht besteed werd aan de basiswerking van de partij. De ideologische vernieuwing ging ook gepaard met de oprichting van de studiedienst (SEVI). Willockx lag mee aan de basis van die oprichting en ging ook een aantal SEVI-werkgroepen leiden. In 1979 werd Willockx Kamerlid en nog geen jaar later werd hij benoemd tot staatssecretaris voor Financiën in het kabinet-Martens III (mei-oktober 1980).

Strijd tegen fraude

Hij dreef de strijd tegen de fiscale fraude op, door werk te maken van een nauwere samenwerking tussen de Bijzondere Belastinginspectie en het parket. Onder Martens IV en Eyskens (oktober 1980-september 1981) was Willockx minister van PTT (Post, Telefonie en Telegrafie). Hij regelde onder meer de werking van de vrije radio’s. Bij de verkiezingen van eind 1981, die de SP in de oppositie duwde, werd Willockx verkozen tot Kamerlid. Als begrotingsspecialist van de SP bleef Willockx het budgettair beleid van de roomsblauwe regeringen wel in het oog houden. Een jaar later deed hij het goed als lijsttrekker in Sint-Niklaas, maar zijn partij verdween ook daar in de oppositie.

In mei 1988 werd hij opnieuw minister van PTT, om in januari van het jaar erna ontslag te nemen uit de regering-Martens VIII en burgemeester van Sint-Niklaas te worden. Vier jaar later maakte hij alweer deel uit van een regering: op 6 maart 1992 trad de socialist als minister van Pensioenen aan in de regering-Dehaene I, waar hij Dehaene assisteerde bij de opmaak van het Globaal Plan. Hij liet zich als SP-fractieleider in de kamer vervangen door Marcel Colla en als burgemeester werd hij opgevolgd door Hunfred Schoeters.

In juni 1994 werd de ’trouwe partijsoldaat’ verkozen voor het Europees Parlement. Daar stond hij als Belgisch vertegenwoordiger in de ‘commissie Monti’ aan de wieg van de Europese spaarrichtlijn die het einde betekende van het ‘couponnetjestoerisme’. Dat akkoord uit 1998 werd overigens maar in 2005 wet. Hij zorgde ook voor de aanstelling van een ‘comité der wijzen’, wier rapport leidde tot het ontslag van de voltallige Europese Commissie.

Regeringscommissaris

Na de verkiezingen van 1999 ruilde Willockx zijn zitje in het Europees Parlement in voor een rol als regeringscommissaris. Hij werd belast met de dioxinecrisis, de omzetting van Europese richtlijnen en het vluchtelingenbeleid. Drie ‘crisisdepartementen’, maar Willockx slaagde er wel in om zijn opdrachten tot een goed einde te brengen. Anderhalf jaar later was hij alweer weg uit de regering, omdat hij de kans kreeg opnieuw burgemeester van Sint-Niklaas te worden.

In 2002 werd hij benoemd tot minister van Staat en in 2006 volgde hij zichzelf op als burgemeester. Zijn meerderheid van sp.a/Spirit en CD&V/N-VA was de enige mogelijke zonder het sterk scorende Vlaams Belang. In 2010 gaf Willockx de sjerp door aan partijgenote Christel Geerts – de moeder van huidig boegbeeld Conner Rousseau – een beslissing die hij twee jaar daarvoor al had aangekondigd. De machtswissel kwam er om Geerts een kans te geven zich te manifesteren voor de lokale verkiezingen van 2012. Willockx bleef wel gemeenteraadslid en bestuurder van de haven van Antwerpen.

In de zomer van 2010 stelde de voormalige burgemeester zijn boek ‘Hier klopt mijn hart’ voor. Aan de hand van veertig verhalen beschreef hij daarin hoe hij de grote momenten en breuklijnen van de afgelopen decennia had ervaren. Hij vertelde over de Agusta-affaire en haalde hard uit naar onder meer Electrabel. In het voorjaar van 2012 overleed zijn echtgenote, Greta Vercauteren, op 64-jarige leeftijd. De lokale verkiezingen later dat jaar werden gewonnen door N-VA. Er werd een coalitie gevormd met sp.a/Groen, maar de burgemeesterssjerp ging naar N-VA’er Lieven Dehandschutter. Ere-burgemeester Willockx werd door Dehandschutter geroemd om zijn jarenlange ervaring en benoemd tot voorzitter van de gemeenteraad.

In 2016 nam Willockx na 46 jaar afscheid van de actieve politiek, toen hij stopte als voorzitter van de gemeenteraad. Hij verdween echter niet volledig uit het nieuws. In 2017 tikte hij de federale regering nog op de vingers vanwege het schandaal rond fipronil in eieren. Hij pleitte voor open communicatie en stelde dat ‘de fouten uit het verleden opnieuw worden gemaakt’.