Deze zomer probeert het Vlaams Belang nog her en der nieuwe lokale afdelingen uit de grond te stampen. Het doel: de goede score van 9 juni bevestigen bij de gemeenteraadsverkiezingen van 13 oktober. ‘Maar eerst moet ik zien welk vlees ik in de kuip heb.’
Opschudding in Koekelare op 9 juni. In de West-Vlaamse gemeente – met 89 procent tevreden inwoners de gelukkigste gemeente van de hele provincie, aldus de Vlaamse Gemeentemonitor – behaalde het Vlaams Belang 30,1 procent bij de Vlaamse verkiezingen en werd daarmee veruit de grootste partij.
En dat voor een gemeente waar het Vlaams Belang niet eens een eigen afdeling heeft.
Geen wonder dus dat de partij naar Koekelare afzakt om er de lokale werking op te tuigen. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 13 oktober wil de partij haar succes van 9 juni bevestigen. Onder leiding van Vlaams Parlementslid en provinciaal voorzitter Stefaan Sintobin worden her en der nieuwe afdelingen uit de grond gestampt. ‘We proberen te targetten’, zegt hij. ‘Voor gemeenten waar we op 9 juni 25 à 30 procent behaalden, doen we een extra inspanning.’ Zo lijkt er ook witte rook in zicht in Staden, waar de partij 29,4 procent haalde.
In Houthulst waren ze al met hun huiswerk klaar vóór 9 juni. De gloednieuwe lokale afdeling koestert grote verwachtingen. In geen enkele andere West-Vlaamse gemeente scoorde het Vlaams Belang hoger. Met 37,8 procent voor de Vlaamse verkiezingen lijkt een absolute meerderheid niet ondenkbaar op 13 oktober. De Krant van West-Vlaanderen vroeg lokaal voorzitter Jackie Vercamer naar de redenen voor zijn succes. ‘De vrimde, hè. Ze kopen onze huizen op en krijgen hier alles op een schoteltje. Maar er is natuurlijk meer. De mensen zijn boos, er moet iets veranderen.’
‘We gaan niet toelaten dat mensen zotte dingen vertellen tijdens de campagne.’
Rap rap
In elke Vlaamse provincie tracht het Vlaams Belang witte vlekken op de kaart in te vullen, zo leert een rondvraag. Er is flink wat groeimarge. Volgens de partijtop dient de partij in net geen 200 van de 300 gemeenten een lijst in. In een op de drie gemeenten is er dus geen VB-afdeling.
Op zich is het niet vreemd dat een partij niet overal afdelingen heeft, dat is ook het geval bij traditionele partijen. Voorzitter Tom Van Grieken wil zijn partij lokaal verankeren. Nu het Vlaams Belang in 142 van de 300 gemeenten als grootste uit de bus is gekomen, staan de sterren gunstig. Op federaal niveau kon het cordon sanitaire niet doorbroken worden. Dan proberen Van Grieken en co. het maar in de Dorpsstraat. En niet alleen in het Ninove van Guy D’haeleseer.
In de provincie Antwerpen zitten Merksplas (24,9 procent), Hoogstraten (22,6 procent) en Bonheiden (18,8) in de pijplijn. In Vlaams-Brabant gaat het alvast om Landen (22 procent). In Limburg en Oost-Vlaanderen laten de partijverantwoordelijken minder in hun kaarten kijken.
De partij zet niet zozeer op in kwantiteit. ‘We gaan niet rap rap afdelingen oprichten’, zegt Oost-Vlaams voorzitter Kristof Slagmulder. ‘We bekijken geval per geval.’ Het is ook gewoon te kort dag, 13 oktober nadert met rasse schreden.
Privédetective
Er speelt ook iets anders: voldoende competent personeel vinden. ‘De mensen moeten aan een aantal criteria voldoen’, zegt Antwerps provinciaal voorzitter Dimitri Hoegaerts. ‘We willen niet eindigen met lege zetels omdat ze na enkele jaren in de gemeenteraad ermee stoppen. Zo ga ik de komende weken naar de gemeenten om te kijken welk vlees we in de kuip hebben.’
Naast individuele gesprekken is er een screening van sociale media. Het zou niet de eerste keer zijn dat lokale kandidaten betrapt worden op een racistische post. In 2018 werd een lid uit het Antwerpse Hemiksem nog ontslagen door zijn werkgever vanwege een vergelijking op Facebook tussen kerstlichtjes en Marokkanen (‘Ik vind ze het allermooist wanneer ze in een boom hangen en branden’).
‘Toch gaan we ons nu ook niet als privédetectives gedragen’, zegt Sintobin. ‘Bovendien kan iedereen weleens een kleine fout maken. Maar met alle respect voor mensen die carnaval een warm hart toedragen, we gaan niet Prins Carnaval op onze lijst zetten.’
Volgens politoloog Herwig Reynaert (UGent) is politiek personeel vinden een probleem voor het Vlaams Belang. ‘Er zijn altijd stemmenkanonnen geweest als Filip Dewinter, Gerolf Annemans en Tom Van Grieken, maar zulke figuren heeft men amper op lokaal niveau. Het is geen toeval dat veel Vlaams Belang-kiezers ook op lokaal niveau lijststemmen uitbrengen in plaats van naamstemmen. Lokaal heb je nu eenmaal stemmentrekkers nodig.’
‘Er zijn altijd stemmenkanonnen geweest als Filip Dewinter, Gerolf Annemans en Tom Van Grieken, maar zulke figuren heeft men amper op lokaal niveau.’
Stem op je buur
Nog zo’n klassieker is dat er lokaal geschermd wordt met nationale thema’s. Op een programmacongres in Mechelen schoof het Vlaams Belang afgelopen zaterdag 40 speerpunten naar voren. De nadruk lag – weinig verrassend – op migratie en criminaliteit. Een pak speerpunten overstijgen het lokale niveau: van het voorwaardelijk maken van het kindergeld over de nood aan snelrecht tegen criminaliteit tot ‘geen woke in het onderwijs’.
De lokale nieuwkomers hebben dus een leidraad waarmee ze aan de slag kunnen. ‘Uiteraard kunnen er puur lokale thema’s an bod komen’, zegt Sintobin. ‘Ook in Brugge, waar ik kandidaat ben, zal ik niet uitsluitend over algemene, nationale zaken spreken. Maar we zullen niet toelaten dat mensen zotte dingen vertellen tijdens de campagne.’
Volgens professor Reynaert is het begrijpelijk dat het Vlaams Belang wil surfen op de trends van 9 juni. ‘Maar de gemeenteraadsverkiezingen zullen toch een heel andere teneur hebben. Lokale factoren spelen een grotere rol dan nationale thema’s. Bij de gemeenteraadsverkiezingen stem je bij wijze van spreken op je buren of vrienden op de lijst, wars van ideologie.’
Verkiezingen 2024
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier