Coalitiepartners sparen Lahbib niet in Iraanse visa-affaire: ‘Ik heb u vijf onwaarheden horen vertellen’

Minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) werd niet gespaard in de Kamer. De Iraanse visa-affaire zal nog een tijdje blijven sudderen.

Een spervuur aan vragen voor premier Alexander De Croo (Open VLD) en minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) in het parlement op woensdag. Inzet: de visa voor de burgemeester van Teheran en de rest van zijn Iraanse gevolg voor een bezoek aan de Brussels Urban Summit van juni, een top van lokale beleidsmakers. Pascal Smet (Vooruit-One.Brussels) stuurde de uitnodigingen. Hij nam ontslag als Brussels staatssecretaris toen bekend raakte dat hij ook de hotelkosten op zich nam.

Na Smets ontslag draaiden de hoofden richting Lahbib, de enige eindverantwoordelijke voor het uitreiken van visa. Hoewel haar eigen administratie in maart tegen het bezoek hadden geadviseerd, blokkeerde ze de visa niet. De visa werden aangevraagd op 7 juni en enkele dagen later ingewilligd.

Wat zeggen De Croo en Lahbib?

Op dinsdagavond kwam er een opvallende wending in het verhaal. Plots bleek dat premier De Croo geconsulteerd werd over het uitreiken van de visa voor de Iraniërs. Nochtans had Lahbib hierover niets gezegd tijdens de plenaire vergadering van vorige week donderdag.

Nog opvallender: plots bleek de rol van de bevrijde Belg Olivier Vandecasteele en het lot van andere Europese gevangenen wel degelijk een rol te spelen in de affaire. Op 26 mei werd Vandecasteele bevrijd, op 2 juni liet Iran drie andere buitenlandse gevangenen vrij.

De Croo legde in het parlement uit waarom. Volgens de eerste minister was het kalf verdronken zodra Smet de uitnodiging had verstuurd. ‘Die eerste stap kon niet meer teruggedraaid worden.’ Na de uitnodiging een visum weigeren, zou tot diplomatieke spanningen hebben geleid.

‘Iran diplomatiek de oorlog verklaren, is niet in het belang van de Europese gevangenen in Iraanse cellen’, klonk het. Daarmee wordt onder meer de Iraans-Zweedse VUB-professor Ahmadreza Djalali bedoeld. De Croo: ‘Is een mensenleven een visum waard?’

Daarna was het de beurt aan Lahbib: ‘Het bezoek kon niet los van de context worden gezien. Een weigering zou in Iran gezien worden als een vernedering. Ons land heeft dat risico niet willen nemen. We willen ons blijven inzetten voor andere Europese gevangenen.’

De MR-minister benadrukte dat ze de veiligheidsdiensten meermaals om advies vroeg, zelfs meer dan nodig. Zowel de premier als de minister schuift de verantwoordelijkheid dus af op Pascal Smet.

Hoe reageren haar coalitiepartners?

Zowel de socialistische als de groene fractie nam geen genoegen met de uitleg van Lahbib – de eerste minister werd minder direct aangepakt. Volgens Wouter De Vriendt (Groen) heeft de minister op verschillende momenten het parlement niet de informatie gegeven waar het recht op had. Waarom werd de context van de onderhandelingen over Vandecasteele of Djalali nooit benoemd? En denkt Lahbib het leven van Djalali te sparen door visa uit te reiken voor Iraniërs?

‘Als het de bedoeling is om Iran geen duimbreed in de weg te leggen zolang Djallali vastzit, dan zou dat een paradigmashift zijn’, aldus De Vriendt. ‘Mijn verbazing over uw uitleg is alleen maar groter geworden. U volhardt in selectieve en tegenstrijdige beschrijving van de feiten, deels foutief ook. U hebt een geweldige kans gemist om klaarheid te scheppen.’

Ook Melissa Depraetere (Vooruit) is hard: ‘Ik heb u vijf onwaarheden horen vertellen. Dit is een gemiste kans. De vraag is waarom u de delegatie niet hebt tegengehouden. U probeert uw verantwoordelijkheid te ontlopen. Als er een negatief advies is van Buitenlandse Zaken, en u doet het toch: wiens verantwoordelijkheid is dat dan?’

Volgens PS’er Ben Achour Malik is de verandering van het narratief van de minister ‘onaanvaardbaar.’

Hoe reageert de oppositie?

Zowel de N-VA als het Vlaams Belang vroeg het ontslag van de minister al. De uitleg van Lahbib en De Croo voldoe Peter De Roover (N-VA) reageert verbaasd over de rol van de premier, die niet duidelijk was tot dinsdag. Ook de redenering van Lahbib en De Croo om Iran niet te schofferen neemt hij op de korrel: ‘U vernedert Iran niet, u vernedert België.’

Bij het Vlaams Belang vraagt Ellen Samyn of Lahbib binnenkort ook de taliban zal uitnodigen.

Conclusie

Hoewel de premier Lahbib uit de wind probeert te zetten, blijven er veel vragen. Dat de rol van Alexander De Croo pas heel laat in de saga bekend werd, speelt de regering parten. En dat de socialistische en groene regeringspartners Lahbib niet sparen, helpt evenmin. De liberale partijen Open VLD en MR stonden geïsoleerd in hun bescherming van de tandem De Croo-Lahbib. De episode zorgt voor verdere barsten in de al geplaagde Vivaldi-coalitie.

Daarnaast is Pascal Smet weg van het politieke toneel, wat het moeilijk maakt om te blijven wijzen naar de socialist. Tegelijk is de entourage van Lahbib ervan overtuigd dat er geen lijken meer uit de kast kunnen vallen.

Maar meerdere parlementaire fracties konden e-mails inkijken. Ook die van de meerderheid. Het is mogelijk dat daarin nieuwe elementen opduiken. De kans is groot dat het dossier nog even blijft sluimeren.