Vullen we binnenkort allemaal een verklaring op eer in als we pakweg een Vlaamse renovatiepremie aanvragen? Of wanneer we een plaats zoeken in de crèche voor de baby? De kans is reëel.
In de strijd tegen het oneigenlijk toekennen van Vlaams geld wil de Vlaamse regering van N-VA, Vooruit en CD&V een extra grendel in het leven roepen. Maar hoe die grendel er moet uitzien, dat is de inzet van het debat.
In de 150 dagen dat de regering van Matthias Diependaele (N-VA) aan de slag is, doen weinig termen zo veel stof opwaaien als het ‘ruimer inkomensbegrip’. In de inleiding van het Vlaams regeerakkoord staat bijvoorbeeld al letterlijk: ‘Sociale ondersteuning moet gericht worden op de mensen die het echt nodig hebben. Om dat te bereiken, maken we werk van een ruimer inkomensbegrip, waarbij we ook kijken naar de roerende inkomsten.’
Er moet iets gebeuren vindt de regering-Diependaele. Maar wat? De meerderheid is het erover eens dat de dividenden mee in rekening moeten worden genomen. Inkomsten uit de verhuur van woningen blijven onbespreekbaar. De N-VA wordt opgejaagd vanuit de oppositie door het Vlaams Belang en de Open VLD. Ze wil niet de indruk wekken dat de regering in alle stilte aan een vermogenskadaster timmert.
‘Een verklaring op eer zal een drempel vormen. Mensen hebben nu eenmaal een geweten – al geldt dat zeker niet voor iedereen.’
Vandaag moeten mensen alleen hun inkomen opgeven als ze premies of sociale voordelen aanvragen. Maar tandartsen, advocaten of andere goed verdienende profielen maken steeds meer gebruik van managementvennootschappen. Er zijn ondertussen ruim 80.000 in België. Via zo’n vennootschap keren ze zichzelf een laag loon uit, dat wordt aangevuld met bijvoorbeeld dividenden.
Vermogenskadaster
En zo komt Vooruit uit op de verklaring op eer, bijvoorbeeld bij de inkomensgerelateerde kinderopvang, waar de prijzen afhankelijk zijn van het inkomen. Wie een verklaring van eer ondertekent verklaart dat zijn inkomsten onder het toegelaten maximum liggen, zo legde minister van Welzijn Caroline Gennez (Vooruit) uit in Het Laatste Nieuws.
De verwachting is dat mensen twee keer zullen nadenken vooraleer ze liegen. Volgens Gennez is de verklaring op eer ‘het hoogst haalbare’ op korte termijn. Hetzelfde principe kan van toepassing zijn bij Mijn VerbouwPremie of -Lening, een bevoegdheid van Vooruit-minister Melissa Depraetere.
Kenneth De Beckker, professor financiële economie aan de Open Universiteit en KU Leuven, denkt dat de verklaring op eer deels kan werken. ‘Ik kan me voorstellen dat zo’n verklaring een drempel zal vormen. Mensen hebben nu eenmaal een geweten – al geldt dat zeker niet voor iedereen.’
‘Volgens Gennez is de verklaring op eer “het hoogst haalbare”, maar hoe zouden wij dat moeten weten zonder enig zicht op de uitwerking?’
Het probleem is dat ons fiscale systeem zo complex is dat de verklaring een extra administratieve last vormt, zonder sluitend te zijn. ‘Maatschappelijk en politiek groeit de vraag om niet alleen arbeidsinkomen maar ook andere inkomstenbronnen in overweging te nemen’, zegt De Beckker.
‘Maar zonder een grondige fiscale hervorming zullen we dit soort discussies telkens opnieuw voeren. In de perceptie zal Vooruit kinderopvang afhankelijk maken van het totale inkomen, al is het systeem niet waterdicht.
‘Als we inkomen efficiënt willen belasten – ongeacht de oorsprong van dat inkomen – hebben we een sluitend vermogenskadaster nodig. Dat moet dan alle inkomstenstromen op een neutrale wijze in kaart brengen: van loon, over dividenden en meerwaarden op aandelen, tot huurinkomsten.’
Vermoedens van fraude
Ive Rosseel, adviseur fiscaliteit bij de christelijke vakbond ACV, noemt het voorstel van Vooruit logisch. Volgens hem is het wel degelijk meer dan symboliek. ‘De Vlaamse Belastingdienst kan bij vermoedens van fraude in het Centraal Aanspreekpunt (CAP) kijken of iemand op een gegeven moment in het jaar aandelen bezit.
‘Wie met een uitgestreken gezicht beweert geen inkomsten uit dividenden te ontvangen maar wel heel wat aandelen blijkt te bezitten, valt door de mand. Je hebt dan een stok achter de deur, het is alleen een kwestie van politieke wil.’
Alleen staan ze bij de coalitiepartners te kijken van de communicatie van de socialisten. ‘Volgens Gennez is de verklaring op eer “het hoogst haalbare”, maar hoe zouden wij dat moeten weten zonder enig zicht op de uitwerking?’ zegt een regeringsbron. ‘Wij wachten nog altijd op een concreet voorstel.’
In rode kringen is te horen dat er op korte termijn voorstellen op tafel komen. Al is in principe Vlaams minister van Financiën Ben Weyts (N-VA) verantwoordelijk voor de definiëring en uitwerking van het ‘ruimer inkomensbegrip’, zo klinkt het fijntjes.
‘Meerwaardebelasting wordt een belasting voor de kleine belegger: een rem op de Belgische economie’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
