‘Kiesprogramma’s, wie leest ze nog?’

Ik ging door de verkiezingsprogramma’s van de zeven grootste Vlaamse partijen, goed voor meer dan 1700 pagina’s leesvoer, en belandde vervolgens met hoofdpijn in bed.

Op 9 juni trekken we met z’n allen naar de stembus en de ik-weet-niet-op-wie-ik-ga-stemmengroep lijkt groter dan ooit.

Bij de laatste federale verkiezingen in 2019 lag het aantal niet-stemmers op ongeveer 17 procent van de bevolking, ruim 1,3 miljoen stemgerechtigde Belgen. De actievoerders die nog geen honderd jaar geleden op de barricades stonden voor het algemeen stemrecht, afgezien van afkomst of geslacht, zouden zich omdraaien in hun graf bij het horen van dat hoge aantal.

Voor die desinteresse zijn vele oorzaken op te sommen, maar verkiezingsprogramma’s van honderden bladzijden lang maken het de burger ook niet makkelijk om zich te informeren.

Aan de familietafel en in de kroeg lijkt onwetendheid troef. Welke partij beliegt of bedriegt mij niet? Wie gaat er voor meer koopkracht? Wie voor goedkoper openbaar vervoer of voor een grotere wapenproductie? Je zou het een gebrek aan burgerzin kunnen noemen, die nalatigheid om zich te informeren. Maar het is aan politici om duidelijk te maken waar zij voor staan. Waarom moet je op hen stemmen, en niet op hun collega’s links of rechts van hen?

Media spelen daarin natuurlijk ook een belangrijke rol. Journalisten proberen politici het vuur na aan de schenen te leggen en een heldere blik op de standpunten van partijen te brengen. Toch zouden kiezers in principe ook rechtstreeks bij politici moeten kunnen aankloppen.

Korte versie

Alle partijen hebben ondertussen een uitgebreid verkiezingsprogramma gepubliceerd, waarin ze opsommen wat ze in de volgende bestuursperiode willen realiseren. Als u zeeën van tijd hebt: ga er gerust voor. Aan alle anderen: begin er niet aan. Wilt u het partijprogramma van Vooruit snel even doornemen? Een luttele 288 pagina’s. Dat van de PVDA dan maar? 628 pagina’s. En dat van de CD&V? 442 pagina’s. Stel dat u na al uw drukke activiteiten overdag nog tijd vindt om elke avond 10 bladzijden in het programma te lezen, dan bent u 44 dagen later helemaal rond. En dan weet u alleen nog maar wat de CD&V u te bieden heeft.

Uiteraard is het goed dat de Vlaamse partijen met een inhoudelijk onderbouwd programma naar buiten komen. Maar als ze willen dat de kiezer dat ook echt leest en begrijpt – en daar zou je toch van uit mogen gaan – kunnen ze beter kijken hoe onze buren dat aanpakken. In Duitsland bijvoorbeeld publiceren veel partijen naast hun volledige verkiezingsprogramma ook eentje in Leichter Sprache, oftewel: een korte versie in klare taal. Ook over de taalgrens in ons land zorgt de PS voor een 1, 5 of 15 minuten versie van haar maar liefst 1221-pagina’s tellende programma.

Kiezers die zich willen informeren, zouden dan na zeven documenten niet met hoofdpijn, maar met een klein beetje minder ik-weet-niet-op-wie-ik-zal-stemmengevoel in bed belanden. Alleen maar winst voor de democratie, toch?

Adriaan Cartuyvels studeert conflict & development aan de UGent en werkte mee aan de Stemtest-check van Knack.