‘Met wat verkiezingscadeautjes na vier kille jaren, zal de Vlaamse regering de kinderopvang niet redden’

‘Kindbegeleiders vertrekken omdat de Vlaamse regering hen niet goed en menselijk laat werken’, schrijft Vlaams parlementslid Celia Groothedde (Groen). ‘Natuurlijk vallen dan in steeds hoger tempo plekken weg, terwijl de Vlaamse regering beweert dat ze er bij creëert.’ Bij de start van het politieke jaar vraagt ze aandacht voor de kinderopvang, een sector die al enkele jaren in zwaar weer verkeert.

“Mijn achterstal RSZ loopt op, de deurwaarder kwam beslag opschrijven. Ik heb alleen budget om mijn personeel te betalen, dat is voor mij het allerbelangrijkste. Maar als de minister niet opschiet, is het straks te laat. Het was al een kille zomer, Celia.”

Ellen is een sociale organisator in de kinderopvang, gedreven en integer. Haar bericht arriveert terwijl het huismoederdebat voortwoedt. Vrouwen mochten van minister van Justitie Vincent Van Quickenborne “thuisblijven om voor hun kinderen te zorgen, maar nìet op kosten van de maatschappij”. Ze mochten ook in de kinderopvang werken “daar kunnen ze hun eigen kinderen meenemen.” Als was het een theekransje.

Een zo domme uitspraak negeer je beter. De drama’s van de afgelopen jaren toonden dat betere normen, méér opleiding en opwaardering nodig zijn in plaats van huismoeders de kinderopvang in duwen, en dat kinderopvang waarde heeft op zich. Maar het “Rousseau’ke” pakte. “De problematische huisvrouw” als centrumrechtse “kijk daar een vluchteling” domineert nu ten onrechte het debat.

De kern van de zaak ligt immers in het broddelwerk van de Vlaamse regering, waar N-VA, CD&V en Open VLD al vier jaar van schandaal naar schandaal kwakkelen. Deze zomer zagen we allemaal hoe hard de Vlaamse regering buist. In het Ineos-débâcle noemde de Raad voor Vergunningsbetwistingen hun wetgevend werk “routinematig en achteloos”. Het Grondwettelijk Hof vernietigde alweer grote stukken Vlaamse wetgeving, symbolisch vlak voor het parlementair verlof: van de relativiteitseis in het bestuursprocesrecht, over verschillende bepalingen in het sociaal huren, zoals de beperking van sociale woningen in een gemeente voor bepaalde financiering.

Zoals voorspeld vernietigde het Hof vele discriminerende wijzigingen in de Vlaamse sociale bescherming. Weet u nog: die kwamen voort uit de Startnota, na wekenlang onderhandelen tussen N-VA en Vlaams Belang. Als pas verkozen parlementslid was ik één van de stemmen die deze discriminatie moreel ontoelaatbaar noemde, wettelijk onmogelijk en voor vernietiging of Europese strafdwangsommen waarschuwde. Natuurlijk valt N-VA dan ondertussen de rechterlijke macht aan met hun “volksberoep”: het is de rechterlijke macht die telkens opnieuw wijst op de rechten van burgers.

(Lees verder onder de preview.)

Alleen: die ideologie beïnvloedt écht de maatschappij en mensen.

Neem de kinderopvang. Tot zo’n 4 jaar geleden vergeten, 3 jaar actieve crisis, krijgt de sector thoughts and prayers van de Vlaamse regering, maar op wezenlijke investering moeten de mensen die er werken nòg een jaartje wachten. Van 9.000 kinderopvanginitiatieven die gelijkere subsidie vroegen, kregen er 2.000 toekenning. Commerciële zorg rukt op. Negen kinderen per begeleider is nog steeds te veel, de normen nog even slecht, de subsidie ongelijk.

Regelmatig oppert ook de Vlaamse regering, net als Van Quickenborne, het onzalig idee van “toeleiding” van ongeschoolde moeders. Nu al zijn noodgrepen met vrijwilligers toegestaan en mag je met gelijk welke bacheloropleiding een kinderopvang openen.

Dat veel “gewone mensen” het wel snappen, is misschien geen wonder. Omringd door opvoeders in de jeugdhulp, thuisverzorgenden, buschauffeurs, begrijp je waarom ze doorbranden of opgeven. Mensen zoeken vervulling, solidariteit, schoonheid in hun leven. Bij gebrek daaraan willen ze normaal werk.

Van het moment dat politici met hen schuiven als pokerchips, met of zonder “helden-complimenten, haken ze af.

Kindbegeleiders vertrekken omdat de Vlaamse regering hen niet goed en menselijk laat werken. Natuurlijk vallen dan in steeds hoger tempo plekken weg, terwijl de Vlaamse regering beweert dat ze er bij creëert.

(Lees verder onder de preview.)

Na dat bericht van Ellen kon ik niet meer zwijgen. 

Ellen werd al door Kind en Gezin op de vingers getikt omdat ze met “te weinig” kinderen per begeleider werkt: dat is niet rendabel. Zij zag de broodnodige subsidieverhoging vorig jaar aan haar neus voorbij gaan. Sommige spelers maken wél winst in kinderopvang, maar dan door veel kinderen per begeleider, besparing op pedagogische begeleiding, zo jong mogelijke begeleiders onder hoge druk, dure opvang voor ouders. Wil de huismoeder zo’n opvang voor haar kind, à dertig euro met een onderbetaalde, ondergewaardeerde schoonmaakjob met roturen? Zelfs inkomensgerelateerde commerciële opvang duwt armere ouders vaak met aangedikte “extra” kosten buiten, en de Vlaamse regering verviervoudigde de kosten voor de armste ouders.

Ellen beknibbelt niet op zorg, mensen of gezinnen. Terwijl het water haar richting lippen klimt, doet ze wat ze kon: beperktere opening, minder flexibiliteit, geen nieuwe inschrijvingen. De simpele realiteit is dat zelfs voorbeeldig gedrag niet genoeg is. Haar dossierbeheerder bij Kind en Gezin noemt haar verhaal niet uniek. “Als de minister niet opschiet, is het straks te laat”, zegt Ellen. “We zitten te wachten tot ze uit verlof komt.”

Ik waag me aan een voorspelling voor dit najaar en begin 2024.

De Vlaamse regering zal cadeautjes en plannen strooien. Een kind minder per begeleider bijvoorbeeld. Zo’n maatregel gaat pakweg januari 2024 in. Tot de verkiezingen moet de Vlaamse regering dan amper 4 maand betalen. Dat is een goedkope kiescampagne met uw belastinggeld. Vier of twee jaar geleden was dat géén symboolmaatregel. Gaandeweg betere omstandigheden en voorwaarden hadden wat gekost maar ook een kentering kunnen inzetten. In september-oktober ligt er zeker een prachtig toekomstplan, uitgewerkt met de sector, allicht op acht of tien jaar. Alsof N-VA, CD&V en VLD de volgende regering zeggen: dragen jullie de kosten maar, wij worden vast weggestemd.


De grootste erfenislast zit bij de maatschappij. Kinderopvang garandeert rechten van kinderen en gezinnen en is een basisfundament van de rechten van vrouwen als werknemer én gebruiker. Als kindbegeleider houden vrouwen de daverende sector nu rechtop en als het fundament instort, moeten vrouwen thuis de zorg overnemen. Huisvrouwen gecreëerd door de Vlaamse regering zelf.


Ooit beweerde de Vlaamse regering “wat we zelf doen, doen we beter.” Twintig jaar later waait door die slogan holle wind. Voor deze Vlaamse regering is de enige hoop nog dat de media dit rookgordijn optrekt en haar een spiegel voorhoudt. In een van de welvarendste regio’s van Europa woedt het van crisissen in wanbeheer. 

Twee jaar geleden hoopte ik op redding. Nu hoop ik op Vlamingen en Brusselaars die zien hoe deze rechtse regering hen de das omdoet en progressief stemmen. En ja, dit hoop ik ook: dat de verkiezingscadeautjes op tijd komen. Zo worden Ellen en haar werknemers ten minste niet door een minder sociale boîte vervangen.