Verkiezingen 2024: wie zijn de voorzitters en bijzitters in de stembureaus? 

Op 13 oktober 2024 gaan de Belgen naar de stembus om te stemmen voor de lokaleen provinciale verkiezingen. Hoe worden de stembureaus samengesteld?

Om vlotte en eerlijke verkiezingen te verzekeren worden er stembureaus samengesteld. Een stembureau waar met potlood en papier wordt gestemd bestaat telkens uit één voorzitter, één secretaris en vier bijzitters. Een stembureau waar elektronisch wordt gestemd bestaat uit één voorzitter, één secretaris en vijf bijzitters. Waar er op papier wordt gestemd en waar elektronisch vindt u hier: Hoe stemt u elektronisch? En hoe op papier?

Voorzitters en bijzitters

Carl Devos, professor politieke wetenschappen aan de UGent: ‘De voorzitters en bijzitters van stem- en telbureaus worden aangewezen door de voorzitter van het kantonhoofdbureau. Die worden voorgezeten door de voorzitter van een rechtbank van eerste aanleg of door een vrederechter.’ 

‘Als je wordt opgeroepen als voor- of bijzitter voor een stem- of telbureau, moet je daar op ingaan’, zegt Devos. ‘Wie dat niet doet zal een boete moeten betalen. De bureaus bestaan uit de voorzitter, bijzitters, plaatsvervangende bijzitters en een secretaris. Dat zijn Belgische kiezers.’ 

‘Het College van Burgemeester en Schepenen maakt twee lijsten op waaruit de leden geselecteerd worden’, vervolgt Devos. ‘Op de eerste lijst worden de voorzitter van het stembureau en de voorzitter en bijzitters van het telbureau aangewezen uit magistraten, gerechtelijke stagiairs, advocaten en de advocatenstagiairs, notarissen, gerechtsdeurwaarders, ambtenaren, onderwijzend personeel. Op de tweede lijst worden de bijzitters van stembureau gekozen, kiezers die kunnen lezen en schrijven en die niet op de eerste lijst staan.’ 

Verplicht

Zelfs indien u al meermaals heeft gezeteld tijdens vorige verkiezingen, is het niet uitgesloten dat u nogmaals wordt opgeroepen. Tegen een aanwijzing als voorzitter of bijzitter is geen beroep mogelijk. Indien u verhinderd bent, moet u binnen de 48 uur de redenen van deze verhindering aan de kantonvoorzitter meedelen.  

U moet wel een geldige reden opgeven waarom u  niet als voorzitter of bijzitter zou kunnen functioneren. Naar een familiediner gaan is bijvoorbeeld geen geldige reden. ‘Specifieke professionele redenen, gezondheid, mobiliteit of zelfs een reis naar het buitenland zijn uitzonderingen die kunnen rechtvaardigen dat een voorzitter of bijzitter zijn rol niet kan vervullen’, aldus Benjamin Biard, onderzoeker bij het CRISP. De kantonvoorzitter beslist onafhankelijk over het al dan niet aanvaarden van uw motieven. 

Onterecht afwezig

In het geval dat u onterechte afwezig bent als voorzitter of bijzitter, of als u de reden van uw afwezigheid buiten de gestelde termijn heeft meegedeeld, riskeert u een boete van tussen de 50 en 200 euro, afhankelijk van de Kieswet.