De federale, regionale en Europese verkiezingen worden tegenwoordig om de vijf jaar gehouden. Hoe komt dat? En waarom worden ze dan vaak in de maand juni gehouden?
De Europese verkiezingen worden al decennialang om de vijf jaar gehouden, zegt Carl Devos, professor politieke wetenschappen aan de UGent: ‘De eerste rechtstreekse verkiezingen van het Europese Parlementsverkiezingen vonden plaats van 7 tot en met 10 juni 1979. Het Europees Parlement is een legislatuurparlement, dit wil zeggen dat het niet vroegtijdig ontbonden kan worden en er ook geen vervroegde verkiezingen kunnen plaatsvinden. Het gevolg is dat de Europese verkiezingen in regel altijd in juni plaatsvinden.’
Europese verkiezingen
Dave Sinardet, professor politieke wetenschappen aan de VUB: ‘In 1979 werd het Europees Parlement voor de allereerste keer rechtstreeks verkozen. Dat was tussen 7 en 10 juni. Sindsdien moeten Europese verkiezingen steeds in diezelfde periode plaatsvinden, volgens de Europese wetgeving.’
‘Alleen als alle lidstaten het eens zijn kan daarvan afgeweken worden’, aldus Sinardet. ‘Portugal wilde graag een ander moment in 2024 omdat hun nationale feestdag nu samenvalt met de Europese verkiezingen, maar er werd geen compromis gevonden tussen alle 27 landen. Dus blijft het begin juni. En aangezien ons land haar nationale en regionale verkiezingen heeft gekoppeld aan de Europese, stemmen wij dus ook in juni voor de federale en regionale parlementen.’
Verkiezingen tijdens de examens
Hendrik Vos, professor Europese politiek aan de UGent, vult aan: ‘Europese verkiezingen vinden sinds 1979 elke vijf jaar plaats. Dus in alle jaren die eindigen op 9 of 4. ‘De precieze datum wordt vastgelegd in overleg tussen alle Europese lidstaten.’
‘Het is traditie om de Europese verkiezingen voor de zomer te houden’, vervolgt Vos, ‘op een moment dat vele mensen nog niet op vakantie zijn vertrokken, en de meeste Europeanen dus wel degelijk de gelegenheid hebben om te gaan kiezen. Het nadeel is wel dat studenten dan dikwijls nog examens hebben.’
Legislatuurparlement
Er is nog een andere goede reden om de Europese verkiezingen net voor de zomer te houden, volgens Vos: ‘Omdat er onmiddellijk na de verkiezingen enkele functies moeten worden ingevuld, waaronder het voorzitterschap van de Europese Commissie, is het nodig om de verkiezingen te plannen enkele weken voor de Europese instellingen zélf sluiten voor de zomervakantie. Er is dan nog net genoeg tijd om het nieuwe Parlement te laten samenkomen en om ook tussen de lidstaten overleg mogelijk te maken.’
Net als het Europees parlement is ook het Vlaams parlement een legislatuurparlement, het kan niet vroegtijdig worden ontbonden, er kunnen dus ook geen vervroegde verkiezingen zijn. Carl Devos: ‘De legislatuur van het regionaal parlement telt vijf jaar. Vanaf 1999 zijn de vijfjaarlijkse Vlaamse verkiezingen gekoppeld aan de vijfjaarlijkse Europese verkiezingen, die in juni plaatsvinden.’
En hoe zit het met de federale verkiezingen? Dat is een ander verhaal. Decennialang werden de federale verkiezingen om de vier jaar gehouden, de Europese en Vlaamse verkiezingen zoals gezegd om de vijf jaar. ‘Dat wil zeggen dat de Vlaamse en Europese verkiezingen enerzijds, en die van de Kamer anderzijds een tijd niet op dezelfde dag georganiseerd werden’, aldus Devos. Meer hierover leest u hier: Waarom worden de federale, regionale en Europese verkiezingen op dezelfde dag gehouden?
FAQ Verkiezingen 2024
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier