Na de verkiezingen en in afwachting dat er een nieuwe regering op de been komt, is er een regering in lopende zaken. Wat is het verschil met een ‘gewone’ regering?
De dag na de parlementsverkiezingen wordt de regering ontslagnemend en belast met de lopende zaken. Carl Devos, professor politieke wetenschappen aan de UGent: ‘Na ontbinding van het parlement kan de regering niet meer gecontroleerd worden door de volksvertegenwoordigers en moet haar macht daarom ingeperkt worden. Ook als een regering haar ontslag heeft aangeboden en dat door de koning is aanvaard, heeft ze niet langer de volheid van bevoegdheden. Omdat er nu eenmaal altijd een regering moet zijn, wordt wat de regering dan wel nog mag doen geregeld in het stelsel van lopende zaken.’
Niet in grondwet
Dave Sinardet, professor politieke wetenschappen aan de VUB: ‘Een regering in lopende zaken heeft geen volle bevoegdheid meer. Aangezien het parlement de regering niet meer kan controleren is dat ook niet meer dan logisch. Maar sommige zaken moeten natuurlijk nog geregeld worden. Dat gaat dan om dagelijks bestuur zonder grote impact, zaken die al beslist waren en enkel nog moeten worden uitgevoerd maar ook om dringende beslissingen die het algemeen belang moeten beschermen.’
Devos: ‘Die ‘lopende zaken’ is een ‘grondwettelijke gewoonte’ die nergens in detail werd vastgelegd. Wat kan wel nog in lopende zaken? Daden van dagelijks bestuur (bijvoorbeeld lonen van ambtenaren betalen), beslissen in dringende zaken die niet uitgesteld kunnen worden zonder grote schade. De regering kan ook het nodige doen om een crisis aan te pakken, denk aan corona. Het gaat dus om dagdagelijkse of heel dringende zaken, geen normaal courant beleid.’
‘De media, de rechterlijke macht en als het parlement niet ontbonden is ook de volksvertegenwoordigers zien er op toe dat de regering het regime van lopende zaken respecteert’, vervolgt Devos.
Uitgebreid
‘Het staat echter nergens in steen gebeiteld wat nu precies wel en niet onder lopende zaken valt’, zegt Sinardet. ‘Toen we ons wereldrecord regeringsvormen verbraken in 2010-2011 zijn die lopende zaken en stoemelings almaar verder uitgebreid. Zo stelde ze een begroting op en nam ze deel aan een militaire actie in Libië.’
‘Door de vaak lange regeringsvorming duurt de periode van lopende zaken bij ons dikwijls onvoorzien lang’, aldus Devos. ‘Het was ooit bedoeld als een korte periode, waarin een soort noodsysteem werd opgestart. Niet om honderden dagen vol te houden. Daardoor is het regime van lopende zaken geleidelijk aan wat uitgebreid en past die ‘grondwettelijke gewoonte’ zich wat aan. Maar de fundamentele principes blijven onveranderd.’
FAQ Verkiezingen 2024
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier