Verkiezingen 2024: hoe stemt u elektronisch? En hoe op papier?

In ons land bestaan er twee stemsystemen. Hoe stemt u elektronisch en hoe stemt u op papier? 

Er zijn twee verschillende methodes om uw stem uit te brengen. Ten eerste is er het elektronisch stembiljet in heel wat Vlaamse gemeenten, het Brussels Gewest en de Duitstalige Gemeenschap. Ten tweede is er het papieren stembiljet in enkele Vlaamse gemeenten en in Wallonië.

Hoe stemt u elektronisch? 

Als u elektronisch stemt, krijgt  u van de voorzitter van het kiesbureau een chipkaart. Om uw stem uit te brengen steekt u eerst de chipkaart in de kaartlezer van de stemmachine. In de gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, in de Duitstalige gemeenten en in sommige gemeenten met taalfaciliteiten, kan u eerst de taal van de stemprocedure kiezen. Die taalkeuze moet u dan bevestigen.  

En dan verschijnen op het beeldscherm de volgnummers en letterwoorden van alle kandidatenlijsten. U duidt met uw vinger de lijst van uw keuze aan. U kan dan een stem uitbrengen of voor een lijst, of voor één of meerdere kandidaten op dezelfde lijst. U kan ook blanco stemmen.  

Daarna wordt u verzocht om uw uitgebrachte stem te bevestigen, dat wil zeggen dat u ermee akkoord gaat. Zolang u uw stem niet heeft bevestigd, kan u uw stemgedrag nog wijzigen en een andere lijst met kandidaten kiezen.  

Dus als u een fout maakt of van gedacht verandert, dan biedt de stemcomputer u de mogelijkheid om terug te keren. U kan dan van voor af aan opnieuw beginnen en uw stem uitbrengen. Dit kan u doen zolang u uw stem niet heeft bevestigd.  

Zodra de stem is bevestigd, drukt de stemcomputer een stembiljet af. Dat is een papieren bewijsstuk van de stem die u heeft uitgebracht, zowel in de vorm van een barcode als in getypte vorm. Zo kan u controleren of uw stem juist werd opgenomen. 

U neemt dan uw chipkaart terug en vóór u het stemhokje verlaat, vouwt u uw stembiljet dubbel met de bedrukte kant naar binnen, zodat niemand uw stem kan zien. Dan geeft u uw chipkaart terug aan de voorzitter en u scant de barcode op uw stembiljet aan de elektronische stembus, waarna u uw stembiljet in de gleuf steekt. Voilà, u heeft elektronisch gestemd.  

Hoe stemt u op een papieren stembiljet? 

Dat is nog eenvoudiger dan elektronisch stemmen. Bij stemmen in een stembureau zonder stemcomputer brengt u een stem uit met een rood potlood op een papieren stembiljet. Na de stemming vouwt u het stembiljet dicht volgens de aanwijzingen en dus met de gedrukte tekst naar binnen en steekt u het stembiljet in de stembus.​​​​ 

Vanzelfsprekend gelden voor het elektronisch stemmen en het stemmen op papier dezelfde regels om geldig te stemmen, zoals hier beschreven: Hoe stemt u geldig? Maar bij het stemmen op papier is het belangrijk om niets op het stembiljet te schrijven, als u geldig wil stemmen. Op het stembiljet mogen alleen de vakjes ingekleurd worden met een rood potlood.  

Als er op het stembiljet geschreven of getekend is, wordt de stem als ongeldig beschouwd. Als u geen enkel vakje heeft ingekleurd, dan heeft u blanco gestemd. Meer uitleg over het verschil tussen ongeldig en blanco stemmen vindt u hier: Wat is het verschil tussen een blanco stem en een ongeldige stem?