‘Vergrijzing gaat over meer dan alleen de pensioenen van de ambtenaren’

Jef Maes staat stil bij de cijfers over de bedrijfspensioenen en de plannen van formateur Bart De Wever om de vergrijzing aan te pakken.

De nota De Wever wil vooral besparen op werklozen, zieken en pensioenen. Bij de pensioenen gaat het dan niet alleen over de ambtenaren, maar ook over de zwaksten op de arbeidsmarkt: de (deeltijds werkende) vrouwen en de mensen met een laag loon (door de afbouw van het minimumpensioen).

De Wever weigert tegelijk echter om heel wat laaghangend fruit te plukken, omdat hij daarmee zijn achterban tegen de haren strijkt. Ik heb het dan nog niet eens over de 20 miljard aan bedrijfssubsidies in België.

Bedrijfspensioenen

Zojuist werden de nieuwe cijfers voor 2024 over de bedrijfspensioenen gepubliceerd. Die zijn ongelooflijk ongelijk. De helft van de vrouwen moet het stellen met 14 euro per maand. Daar tegenover staat dat de 1% mannen met het hoogste bedrijfspensioen gemiddeld een kapitaal van een slordige 2,7 miljoen euro opbouwde. Eentje zelfs 20 miljoen.

Ze hebben één ding gemeen: ze betalen dezelfde vlaktaks van 10%!

Veel werkgevers geven dan ook liever een hoog aanvullend pensioen dan een hoger brutoloon, omdat ze dan veel minder sociale bijdragen moeten betalen.

De nota De Wever stelt kurkdroog dat aan deze toestand niets zal veranderd worden.

Zelfstandigen

Er wordt stilletjes voorbij gegaan aan het feit dat de zelfstandigen straks een hogere vervangingsratio hebben dan de ambtenaren. Volgens het Planbureau zal de vervangingsratio – dit is het gemiddeld pensioen t.o.v. het gemiddeld bruto inkomen van de laatste 5 loopbaanjaren – in 2030 65,8% bedragen voor de zelfstandigen, tegenover 63,9% bij de vast benoemde ambtenaren. De werknemers van de privésector zullen het moeten stellen met 51%, terwijl op hun loon gemiddeld drie keer meer sociale bijdragen betaald worden. Deze cijfers werden gevalideerd door de sociale partners, dus ook door de zelfstandigenorganisaties, in het rapport van de Nationale Arbeidsraad van april 2023.

De oorzaak hiervan is dat de zelfstandigenpensioenen in de laatste jaren sterk stegen, zonder dat daar inkomsten tegenover stonden. . Professor Ria Janvier noemde dit een “aanfluiting van het solidariteitsbeginsel”, en zelfs de Raad van State en de OESO wezen op de grote financiële gevolgen in de toekomst.

Ondertussen wordt hun officieel inkomen kunstmatig laag gehouden door allerlei constructies, zoals NV’s, zodat ze dikwijls ook nog eens kunnen genieten van hogere studiebeurzen en goedkopere gezondheidszorg.

Het schandalige bij dit alles is dat de nota-De Wever hier niet alleen niets aan doet. Omgekeerd: hij wil de belastingaftrek om aanvullend pensioen op te bouwen voor zelfstandigen nog verhogen.

Gezondheidszorg

De vergrijzingscommissie berekende dat de uitgaven voor gezondheidszorg in de toekomst nog sterker zullen stijgen dan die van de pensioenen. Vandaag betalen we voor gezondheidsuitgaven al meer dan gemiddeld in Europa, terwijl dat voor pensioenen minder is. Toch ontsnapt de gezondheidszorg als bij wonder aan besparingen. Integendeel, tegen het einde van zijn regering wil De Wever de groeinorm bovenop de index verhogen tot 3% bovenop de index.

Nochtans is het vet hier zeker nog niet van de soep. Volgens een studie van John Crombez, voormalig voorzitter sp.a, kan 3 miljard euro bespaard worden zonder patiënten tekort te doen. Zo rekenen 11.000 specialisten meer aan aan de sociale zekerheid dan het loon van de premier. 3.000 rekenen meer dan het dubbele van de premier aan.

We gebruiken te veel en te dure medicamenten, er wordt te veel radiologie voorgeschreven, ziekenhuizen willen alle ingrepen uitvoeren, ook die waarvoor ze te weinig ervaring hebben, enz…

Ja, de vergrijzing en de nieuwe technologieën en medicamenten zullen in de toekomst veel geld kosten. Net daarom is in deze sector een krachtdadiger beleid nodig. Waarom durft men een loonnorm opleggen aan 4,2 miljoen loontrekkenden, maar geen vaste tarieven aan 35.000 specialisten?

Jef Maes is auteur van “Onze sociale zekerheid. Ervaringen en voorstellen.”, EPO. Hij stond jaren aan het hoofd van de sociale studiedienst van het ABVV.