‘Veiligheid omvat meer dan militaire macht’

De herdenking van de Wapenstilstand van 1918 confronteert ons willens nillens met actuele gewapende conflicten. Dat zijn er ruim 170. Wapenstilstand vereist diplomatie, en laat dat nu net een terrein zijn dat ondergefinancierd is. Ook ons eigen land investeert in wapens in plaats van vrede. De volgende regering wil dit nog versterken. De vredesbewegingen en het sociale middenveld  waarschuwen voor de nieuwe wapenwedloop die ten koste gaat van onze sociale zekerheid en gezondheidszorg.

De supernota die eind augustus 2024 uitlekte, geeft de vredesbewegingen en het sociale middenveld weinig reden tot vreugde. Bovenop de besparing van 23 miljard die Europa eist, spreekt de onderhandelingsnota van 2 miljard euro extra voor defensie en de veiligheidsdiensten. In de meest recente nota wordt gewag gemaakt van een groeipad voor uitgaven in defensie van zelfs 2,5% van het BBP tegen 2035, wat jaarlijks 6 miljard extra uitgaven betekent. Dit is een verdubbeling van wat we normaal jaarlijks aan defensie besteden.

In tegenstelling tot wat het suggereert, zorgt dit volgens ons net voor meer onveiligheid.

Afbouw van de welvaartstaat…

Voor de besparingsoefening kijkt de nota naar de sociale zekerheid en de publieke diensten. Zo wordt er twee miljard gesnoeid in de pensioenen. Vakbonden en ziekenfondsen worden geviseerd. Op de dienstverlening van b-post en de NMBS wordt serieus beknibbeld. De gezondheidszorg moet honderden miljoenen besparen. De gewone burger gaat er dus hard op achteruit als het gaat om sociale, economische en medische veiligheid.

… maar miljarden voor defensie

Terwijl de sectoren die van vitaal belang zijn voor onze samenleving drastisch moeten besparen, wordt er met geld gesmeten naar defensie. Er is een verhoogde wapenwedloop aan de gang, die vooral de (buitenlandse) wapenindustrie ten goede komt. Het resultaat? Escalatie in conflicten, militaire tegenreacties, meer doden en gewonden, en de algemene veiligheid die ondermijnd wordt.

De NAVO-lidstaten geven jaarlijks gezamenlijk al veel meer uit dan bijvoorbeeld Rusland: 1.200 miljard dollar versus 120 miljard dollar. Alleen al de Europese NAVO-lidstaten gaven in 2024 483 miljard dollar uit aan defensie, dat is 100 miljard meer dan enkele jaren geleden. Maar voelen wij ons daar veiliger door? Welke oorlog is er recent beslecht met deze uitgaven?

… zonder concreet doel?

Het is onduidelijk waar de verhoging van het defensiebudget toe zal bijdragen. De uitgelekte nota’s omvatten immers geen duidelijke doelstellingen. Het louter besteden van miljarden om de perceptie van veiligheid te verhogen is inefficiënt en verspilling van belastinggeld. Wordt er nagedacht over samenwerking binnen de EU (pooling and sharing), zodat bepaalde militaire taken afgestoten kunnen worden? Dragen deze middelen werkelijk bij aan de veiligheid van de burger? Of worden ze simpelweg besteed aan militaire technologieën die weinig doen voor de concrete bescherming van menselijke waardigheid en rechtvaardigheid?

Alternatief: conflictpreventie

Verschillende verkiezingsprogramma’s hechtten belang aan conflictpreventie en inzet van diplomatie en de bemiddelende rol van de internationale gemeenschap. Tijdens de regeringsonderhandelingen blijkt echter het oorlogsnarratief te overheersen. Voorstanders van een verhoging van het defensiebudget, grijpen de verkiezing van Donald Trump tot Amerikaans president aan om deze extra investeringen te verantwoorden.

Wij pleiten echter voor meer aandacht en middelen voor diplomatie en conflictpreventie, alsook voor net meer in plaats van minder middelen voor ontwikkelingssamenwerking en internationale solidariteit. Investeren in conflictpreventie en vredesopbouw brengt meer veiligheid, zorgt voor groeikansen en is ook kostenefficiënt. Ook zijn bijkomende middelen nodig voor klimaatmitigatie en -adaptatie.

Verlaat het oorlogspad

Onze oproep is duidelijk. Veiligheid omvat meer dan militaire macht. Veiligheid betreft ook sociale rechtvaardigheid. Verlaat het oorlogspad en het al te militaristisch denken, maar ga voor initiatieven voor vredesopbouw en neem sociale maatregelen, die de garantie vormen voor een veilige en inclusieve samenleving.

Deze bijdrage is ondertekend door: Orry Van de Wauwer (directeur Pax Christi Vlaanderen), Ludo Debrabander (woordvoerder Vrede vzw), Hans Lammerant (Vredesactie), Paula Polanco (voorzitter Intal), Peter Wouters (algemeen voorzitter Beweging.net), Ann Vermorgen (voorzitster ACV / CSC), Miranda Ulens (algemeen secretaris ABVV / FGTB), Gert Truyens (voorzitter ACLVB / CGSLB), Koen Trappeniers (Welzijnszorg), Paul De Belder (voorzitter vzw Aan de IJzer), Mieke Van Nuland (voorzitter OKRA), Johan Tourné (directeur Samana), Lode Delbare (directeur Trias), Dirk Holemans (coördinator Oikos), Stefaan Van den Abbeele (voorzitter Vredeshuis Aalst), Ria Verlauw (de Leuvense Vredesbeweging), Nani Sneyers (Vrouwen in het Zwart Leuven),  Annuschka Vandewalle (algemeen secretaris FOS), Hilde Naessens, Vredesactie Brugge), Barend Claessens (woordvoerder Palestina Solidariteit), Joeri Thijs (woordvoerder Greenpeace België), Thijs Smeyers (directeur Studio Globo), Bart Dewaele (directeur Join For Water), Filip De Bodt (vzw Climaxi), Fred Libert (Hart boven Hard), Mark Michiels (Louis Paul Boonkring Brussel), Claudine Pôlet (Comité de Surveillance OTAN), Colette Moulart (kinderarts, les Médecins pour la prévention de la Guerre Nucléaire), Fanny Polet (directeur Viva Salud), Hélène Debaisieux (coördinator Quinoa), Pierre Galand (voorzitter Forum Nord Sud), Prof. Eva Brems (Mensenrechten UGent), Prof. Tom Sauer (Internationale Politiek UAntwerpen), Marlies Casier (postdoctoraal lesgever, Vakgroep Conflict en Ontwikkelingsstudies, UGent), Charles Ducal (Dichter des Vaderlands), Bud Blumenthal (Artiste Activiste pour la Transition Ecologique et la Paix).