‘Van Peteghem heeft een van de verstandigste voorstellen van de regering-De Croo op tafel gelegd’

Een pak Kellogg’s cornflakes wordt 12 cent duurder. Een vlootje Becel wordt 5 cent goedkoper. Een bak Jupiler blijft gewoon even duur. De krant Het Nieuwsblad berekende vorige week wat de fiscale hervorming van minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) zou kosten in de supermarkt. Dat bleek goed mee te vallen, vooral voor wie veel fruit en groenten eet. Daarvoor daalt de btw van 6 naar 0 procent. En het valt al helemaal mee voor ouders met baby’s: de btw op luiers duikt van 21 naar 0 procent.

Het is een onooglijk detail, die luiers, in een hervorming die verder nog de effectentaks wil verdubbelen – voor de grote vermogens – en de werkbonus optrekt: een fiscaal voordeel voor de lage lonen. Dat zijn plannen die over veel meer geld gaan. Maar politiek handig zijn de btw-hervormingen wel: eenvoudig, concreet en gericht op de consument. Als de minister zijn zin krijgt, dan gaat een pak Pampers (‘Baby-dry, maat 6, 20 stuks’) van 10 euro 99 naar 9,09 euro. Een verschil van bijna twee euro, dus. U herinnert zich misschien nog dat CD&V-voorzitter Sammy Mahdi een tijd geleden voor een verhoging van de kinderbijslag streed – maar die niet kreeg. Luiers: het is geen geweldig verkiezingsthema. Maar als dit plan erdoor komt, zal Van Peteghem kunnen zeggen dat hij meer voor jonge gezinnen heeft gedaan dan zijn voorzitter.

Het voorstel van Van Peteghem: goedkeuren die handel.

Of toch als de ouders van dat jonge gezin allebei een job hebben. Want het fiscale plan dat voorligt mag dan wel budgetneutraal zijn, ideologisch neutraal is het niet. In de regering-De Croo is er de afgelopen jaren over zowat alles ruzie geweest, maar dat werken aantrekkelijker moet worden, daar was iedereen het over eens. Als het voorstel ergens in het najaar aangenomen zou worden, zal iedere werknemer jaarlijks minstens 835 euro extra overhouden.

De keerzijde is dat mensen die niet werken dat belastingvoordeel niet zullen genieten. En wél de hogere btw op bijvoorbeeld brood zullen moeten betalen. Dat betekent per saldo dat de sociale zekerheid verder wordt afgebouwd.

Professor sociaal beleid Wim Van Lancker (KU Leuven) ziet de bui al jaren hangen: het idee dat een werkloosheidsuitkering een plotse daling van de levensstandaard moet tegengaan, wordt langzaam maar zeker losgelaten. De werkloosheidsuitkering wordt almaar minder een vervanging van het inkomen, en meer een soort van bijstand, een OCMW-plus.

Maar dat is niet de reden waarom het onzeker is of Van Peteghem zijn slag thuis zal halen. De kritiek op het plan gaat breder en komt vooral van de partijvoorzitters van de coalitie zelf, die al jaren met plezier de voorstellen van hun eigen Vivaldi de grond inboren. Nog voor Van Peteghem met zijn plan naar buiten kwam, schreeuwde Conner Rousseau (Vooruit) al moord en brand over de winkelkar die duurder zou worden – quod non. Dat bezwaar is er niet echt meer. Maar heeft Rousseau de morele moed om de CD&V een kleine overwinning te gunnen?

En nog lastiger: wat met Georges-Louis Bouchez? Voor zijn doen was de kritiek van de MR-voorzitter gematigd, wat wil zeggen dat hij voor één keer niet het schuim op de lippen had. Ook Bouchez had het over de prijs van de ‘caddie’ – de winkelkar dus – maar hij maakte vooral een expliciete koppeling met de hervormingen van de arbeidsmarkt en de pensioenen. Voor een goed begrip: die hervormingen zijn er nog niet. Nog lang niet.

Maar het zijn wel beloften van deze regering. Het zou goed zijn als de liberalen op die twee punten vooruitgang kunnen boeken. Dat zou dan even slikken worden voor de socialisten en de PS van Paul Magnette, maar er ligt wel een mooie kans voor de regering. Na jarenlange striemende en vaak terechte kritiek van de N-VA, die federaal in de oppositie zit, heeft Vivaldi plots de kaarten in handen om efficiënter te zijn dan de Vlaamse regering, die zich de laatste maanden van crisis naar crisis sleept.

Van Peteghem heeft een van de verstandigste voorstellen van de regering-De Croo op tafel gelegd. Goedkeuren, die handel. En als dat de coalitiepartners aanzet om ook nog de pensioenen en de arbeidsmarkt te hertimmeren, dan trekken ze misschien toch nog met een aanvaardbaar palmares naar de kiezer. Optimism is a moral duty, nietwaar, meneer Bouchez? Plus est en vous, meneer Magnette.