Van lage opkomst tot eerste Vlaams Belang-sjerp: 9 blikvangers van de lokale verkiezingen van 13 oktober

De lokale verkiezingen van 13 oktober leverden in Vlaanderen enkele verrassende resultaten op. Een overzicht.

1. Lage opkomst

De opkomst bij de lokale en provinciale verkiezingen heeft zondag een flinke duik genomen. Dat blijkt uit de cijfers van de gemeenten waar alle bureaus zijn geteld. In veel gevallen daagde minder dan 70 procent van de stemgerechtigde kiezers op, in sommige gemeenten zakte de opkomst zelfs onder de 60 procent.

Dat de opkomstcijfers zouden dalen, lag in de lijn der verwachtingen. Deze lokale verkiezingen zijn de eerste stembusgang waarbij niet langer een opkomstplicht, maar een stemrecht geldt. De kiezers hoefden dus niet naar de stembus te trekken.

2. Absolute meerderheid voor Forza Ninove van Guy D’haeseleer

‘Ik denk dat we geschiedenis hebben geschreven.’ Dat zei Forza Ninove-kopman Guy D’haeseleer in zijn overwinningsspeech voor een zaal vol militanten in Ninove. De afdeling van Vlaams Belang heeft voor het eerst een absolute meerderheid in de Oost-Vlaamse stad.

Volgens D’haeseleer is het cordon sanitaire ‘definitief naar de prullenmand verwezen’. Daarmee doelt de Forza-politicus op het feit dat andere partijen niet met Vlaams Belang willen samenwerken. Maar D’haeseleer heeft in Ninove dus geen andere partijen nodig om te besturen. Hoewel hij eerder op de dag nog de hand had uitgestoken naar N-VA, haalde hij specifiek naar die partij uit in zijn toespraak. ‘Toen N-VA zei dat ze met Forza Ninove nooit zou besturen, hebben veel mensen mij gezegd dat ze dat niet meer pikken.’ N-VA haalt maar één zetel.

‘Voor ons breekt een feest aan’, aldus nog de 55-jarige D’haeseleer. ‘Ik zit 30 jaar in de gemeenteraad. Hier had ik nooit van kunnen dromen. Met overtuigingskracht, een goed programma, bereikbaar zijn en zich bekommeren over de man in de straat, kom je al heel ver.’ Na zijn speech ging D’haeseleer nog de zaal rond om handen van militanten te schudden en schouderklopjes in ontvangst te nemen. Een polonaise trok door de feestzaal en voornamelijk Nederlandstalige hits met bonkende beats overstemden alles. Uiteindelijk verdween D’haeseleer terug in het afgesloten kantoor boven de zaal waar hij nagenoeg de hele middag had doorgebracht in afwachting van de resultaten. De Forza-kopman zei dat hij zijn schepencollege al heeft samengesteld, maar wilde nog geen namen geven.

D’haeseleer voerde campagne rond veiligheid en wil de ‘verfransing en vervreemding’ van Ninove tegengaan. Forza Ninove wil onder meer sociale voordelen en sociale woningen enkel toekennen aan wie Nederlands kan.

Mogelijk krijgt de stembusgang in Ninove nog een staartje, want het parket kondigde zondagnamiddag aan dat het een onderzoek start naar mogelijke verkiezingsfraude. D’haeseleer zei dat hij van niets wist.

3. Bart De Wever sterkhouder in Antwerpen

In Antwerpen heeft zittend burgemeester Bart De Wever een klinkende overwinning behaald. PVDA is de tweede partij geworden. De Wever kan verder besturen met enkel de socialisten. Dat blijkt uit de volledige resultaten.

Zittend burgemeester Bart De Wever (N-VA) blijft stevig in het zadel. N-VA klokt af op 37,2 procent van de stemmen. PVDA staat tweede met 20,2 procent, Vooruit volgt met 12,9 procent. Groen wordt nipt vierde met 10,7 procent en Vlaams Belang volgt met 10,6 procent. CD&V en Open VLD duiken naar respectievelijk 3,4 en 2,3 procent. Nieuwkomer Fouad Ahidar haalt 1,5 procent.

In het aftredende stadsbestuur bestuurt De Wever samen met de socialisten, CD&V en Open VLD. De Wever kan nu verder met enkel Vooruit: samen hebben ze 30 van de 55 zetels. Huidig coalitiepartner Open VLD verdwijnt uit de Antwerpse gemeenteraad en CD&V slinkt naar slechts 1 zetel tegenover 3 in 2018. Ook in zetels is PVDA de grootste winnaar: de radicaal-linkse partij krijgt 12 zitjes tegenover 4 bij de vorige lokale verkiezingen.

Groen krimpt van 11 naar 6 zetels en Vlaams Belang houdt stand met 6 verkozenen, evenveel als in 2018.  De Wever heeft 59.309 voorkeurstemmen behaald, een monsterscore, maar minder dan de 76.702 stemmen in 2018.

De nummer twee op de N-VA-lijst, Els van Doesburg, kreeg 13.045 stemmen. Als De Wever effectief premier zou worden in een federale Arizona-regering, wordt Van Doesburg genoemd als zijn opvolger in het Schoon Verdiep. Jos D’Haese kan zijn gooi naar de sjerp dan niet verzilveren, maar met 29.896 voorkeurstemmen toont hij wel aan hoe groot zijn populariteit is. Opvallend: met 10.492 nu versus 18.097 in 2018 is het aantal voorkeurstemmen van Vlaams Belang-lijsttrekker Filip Dewinter bijna gehalveerd.

4. De Clercq wil in Gent beginnen onderhandelen over nieuwe bestuursperiode

In Gent wil burgemeester Mathias De Clercq beginnen aan de onderhandelingen over een volgende bestuursperiode. De resultaten geven zijn stadslijst, VOOR GENT, een voorsprong op Groen en N-VA. Tijdens een toespraak in café Charlatan claimt hij het initiatiefrecht, dat volgens de nieuwe regels de grootste fractie toekomst.

‘De Gentenaars hebben duidelijk positief gekozen’, vindt De Clercq. ‘Voor een ambitieus Gent, voor een sociaal Gent, voor een vooruitstrevend Gent. VOOR GENT is de grootste in onze stad!’

Vanaf dinsdag volgen onderhandelingen met mogelijke coalitiepartners. ‘Ik feliciteer ook de andere lijsten die een sterk resultaat hebben neergezet’, zegt De Clercq. ‘Met VOOR GENT zullen we gesprekken opstarten om een nieuwe coalitie te vormen. Dat zal altijd zijn met een vooruitstrevend Gent voor ogen, met vertrouwen in de Gentenaars.’

De grootste coalitiepartner van De Clercq, Groen, behaalt volgens dezelfde voorlopige resultaten winst, maar wordt niet de grootste. Ook de N-VA kan VOOR GENT in principe aan een meerderheid helpen.

5. Lieven Dehandschutter haalt het nipt van Conner Rousseau in Sint-Niklaas

In Sint-Niklaas heeft de N-VA van Lieven Dehandschutter het nipt gehaald van Conner Rousseau (Vooruit).

‘We hadden rekening gehouden met een verlies’, zegt Dehandschutter in een eerste reactie aan de redactie van de VRT. ‘Maar we hebben ons aantal zetels kunnen behouden, dus dit is een fantastische overwinning. Het is een beloning voor 12 jaar bestuur. We hadden met verschillende scenario’s rekening gehouden, maar zo goed hadden we niet verwacht.’

N-VA blijft in Sint-Niklaas de grootste met 27,5 procent van de stemmen. Zo behoudt de partij haar 14 van de 42 zetels in de gemeenteraad. Vooruit moet genoegen nemen met 25,6 procent, maar na een zwaar verlies in 2018 maakt de partij wel opnieuw een sprong in zetelaantal: van 5 naar 12.

Met 6741 stemmen kroonde Rousseau zich wel tot stemmenkampioen in Sint-Niklaas. Maar Dehandschutter haalde met 6223 stemmen de meeste stemmen op de grootste lijst en is dus aan zet om een nieuw stadsbestuur te vormen.

Op de derde plaats komt Vlaams Belang van lijsttrekker Filip Brusselmans met 19,5 procent, goed voor 9 zetels. Dat zijn er 2 meer dan de voorbije bestuursperiode. Brusselmans zelf haalde 3794 stemmen.

6. Jonathan Holslag vanuit het niets de grootste in Tienen

VUB-professor Jonathan Holslag ligt in polepositie om burgemeester van Tienen te worden. Vanuit het niets behaalt zijn lijst Durf meteen 31 procent van de stemmen in de Vlaams-Brabantse stad. Als stemmenkampioen op die lijst krijgt Holslag nu twee weken om een coalitie te smeden.

Op ruime afstand wordt CD&V/Tienen VRT! de tweede grootste met 18,5 procent, met burgemeester Katrien Partyka als lijsttrekker. Tienen Anders komt uit op 15 procent en Vlaams Belang eindigt op 11,2 procent. N-VA Plus kon 11 procent van de kiezers overtuigen en Open VLD klokt af op 4,9 procent.

Een blik op de zetels leert dat Durf 13 van de 33 zetels haalt. CD&V/Tienen VRT! haalt 7 zetels en Tienen Anders 5 zetels. Vlaams Belang klokt af op 4 zetels, N-VA doet het met 1 zetel minder. Open VLD tot slot bezet de laatste zetel. Groen verdwijnt uit de gemeenteraad.

7. Tommelein kondigt politiek afscheid aan na nederlaag in Oostende

Bart Tommelein (Open VLD) neemt afscheid van de actieve politiek. Dat heeft de burgemeester van Oostende bekendgemaakt nadat Vooruit zondag de grootste partij werd in de badstad. Zijn partij haalde 19,3 procent van de stemmen, terwijl Vooruit 38,8 procent behaalde. Tommelein reageerde zondag zeer emotioneel op de resultaten.

Tommelein moet het burgemeesterschap afgeven aan John Crombez. Hij liet wel weten dat Trots op Oostende, zijn kartellijst met Open VLD, CD&V en Groen, openstaat voor een coalitie met Vooruit in Oostende. Niet enkel Trots op Oostende scoorde slechter dan verwacht, ook Tommelein haalde een pak minder voorkeurstemmen dan Crombez, respectievelijk 2830 tegenover 9075.

De burgemeester reageerde emotioneel op de resultaten. ‘Zijn we tevreden? Uiteraard niet. Zijn we toch trots? dat zeker wel’, zei Tommelein. ‘Het is natuurlijk het moment om conclusies te trekken en daarom laat ik alvast weten aan Vooruit Plus dat Trots op Oostende openstaat voor gesprekken. Hierbij kondig ik ook aan dat ik de actieve politiek zal verlaten. Het is niet meer aan mij. Het is tijd voor iets anders, maar ik kijk niet verbitterd terug.’

8. Dan toch absolute meerderheid voor Open VLD van Alexander De Croo in Brakel

In het Oost-Vlaamse Brakel behoudt de Open VLD van ontslagnemend premier Alexander De Croo dan toch een absolute meerderheid. Zijn partij haalt er 43,2 procent; goed voor 13 van de 25 zetels. Dat blijkt uit de definitieve uitslag in de Oost-Vlaamse gemeente met zowat 3000 inwoners.

Volgens de eerste uitslagen leek de partij flink te verliezen, maar bij het tellen van de overige stembureaus is dat verlies omgebogen.

Het Vlaams Belang deed het ook goed in de Oost-Vlaamse gemeente, met 17,5 procent van de stemmen. Maar ze moet wel Broakel 2.0 (24 procent van de stemmen) laten voorgaan, een gemeenschappelijke lijst van oppositiepartijen CD&V en N-VA. Brakel noteert een opkomst van 69,5 procent.

9. Wim Dries wint in Genk, Zuhal Demir blijft Vlaams minister

‘Ik ben een héél gelukkig man’, zo reageert de Genkse burgemeester Wim Dries op de winst die hij met CD&V heeft behaald in de Limburgse mijnstad.

CD&V Genk komt uit op 43,2 procent, goed voor 19 van de 39 te verdelen zetels. Dries houdt daarmee N-VA en lijsttrekker Zuhal Demir op ruime afstand. N-VA komt uit op 30,1 procent of 13 zetels. Dat is 1 zetel winst tegenover 2018. ‘CD&V heeft de verkiezingen in Genk gewonnen. De kloof met N-VA is ook vergroot’, zegt Dries. ‘Het is bovendien sinds deze eeuw niet meer gebeurd dat CD&V is gestegen’, reageert Dries tevreden.

Volgens de burgemeester heeft de kiezer zijn partij beloond voor het gevoerde beleid van de afgelopen jaren. Het initiatiefrecht is nu aan Dries. ‘Zoals het er nu naar uitziet, kunnen we of met Vooruit-Groen samenwerken of met N-VA. We gaan met beide partijen overleggen en dan kunnen we kijken met wie we een coalitie kunnen vormen’, aldus Dries.

Het gevolg van deze uitslag is dat Zuhal Demir meer dan waarschijnlijk minister van Onderwijs blijft in de Vlaamse regering.