Bij sommigen waren er tranen, anderen glunderden. Wie waren de winnaars en verliezers van deze verkiezingen?
Alexander De Croo (Open VLD)
De dood of de gladiolen was het voor de premier. Het werd het eerste. Alexander De Croo, het onbetwiste boegbeeld van de Open VLD, heeft gefaald. De liberaal uit Oost-Vlaanderen moest zijn partij tot in de dubbele cijfers leiden, 10 procent was de ondergrens. Het werd 8 procent. In zijn toespraak voor de militanten op zondag vloeiden er tranen, het hoofdkwartier op de Melsensstraat verkeert in diepe rouw.
Als de Open VLD-top consequent is, trekt ze voor het eerst sinds 1999 naar de oppositie. De Croo moet zijn conclusies trekken. De eerste minister boekt zelfs in zijn eigen Oost-Vlaanderen een verlies van ruim 7 procentpunt. Het is het einde van een tijdperk, de liberaal was partijvoorzitter, vicepremier en premier, maar hier houdt het meer dan waarschijnlijk op. Voor De Croo wacht wellicht een internationale ontsnappingsroute.
Tom Van Grieken (Vlaams Belang)
‘Dit is zeker een overwinningstoespraak, dit is zeker een overwinning’, aldus Tom Van Grieken voor de televisiecamera’s op zondagavond. ‘Maar we moeten er niet flauw over doen, we wilden de grootste partij zijn.’
Nee, er werd groen gelachen in Londerzeel, de zondagse uitvalsbasis van het Vlaams Belang. Vóór 9 juni vroegen journalisten Van Grieken al wie hij zou uitnodigen als Vlaamse informateur. Maar hij grijpt naast die functie. Van Grieken zal geduldig moeten wachten op een sms’je van informateur Bart De Wever (N-VA). Beste Bart, laat deze historische kans niet liggen’, reikte Van Grieken verder ook de hand.
Laat er geen twijfel over bestaan: Tom Van Grieken wordt niet betwist, de uitslag is en blijft een overwinning voor het Vlaams Belang. Maar dan toch eerder een overwinningsnederlaag, en dat was nu net de grootste angst van Van Grieken. De Schotenaar moet nu alle zeilen bijstellen om tegen oktober in meerdere gemeentes monsterscores neer te zetten. Als het cordon sanitaire sneuvelt, dan zal het niet op het Vlaamse maar op gemeentelijk niveau zijn.
Bart De Wever (N-VA)
Ad astra per aspera, via moeilijkheden naar de sterren. Dát was de leuze die Bart De Wever zijn militanten in Brussel voorschotelde op zondagavond. Voor de N-VA is Bart De Wever god. Zeker na 9 juni. De man die al 20 jaar aan het roer staat van zijn N-VA, zit uiteraard ruim onder ‘tram 3’, de kaap van 30 procent die in 2014 nog zo voor de hand lag.
Maar met zo’n kwart van de stemmen blijft de N-VA de grootste partij, ten koste van Tom Van Grieken en zijn Vlaams Belang. Wat de N-VA vijf jaar lang niet lukte in de peilingen, lukt wel in de enige peiling die telt: de verkiezingen.
Het einde van De Wever is al zo vaak voorspeld. Maar De Wever is incontournable. Niet enkel in zijn partij, overigens. Ook in de Vlaamse regeringsvorming. ‘Onze doodsbrief was al geschreven’, zei De Wever tegen zijn militanten. Maar de N-VA is springlevend, nog altijd de leidende kracht in Vlaanderen.
Wat nu? In Vlaanderen tekent zich met Vooruit en de CD&V al een mogelijke meerderheid af. En federaal? ‘Zelfbestuur is de beste kuur’, luidde het brave onelinertje. Maar kan De Wever ook het confederalisme waarmaken?
Hilde Crevits (CD&V)
Het lijkt erop dat het tijdperk van ‘Heilige Hilde’ achter ons ligt. Hilde Crevits, sinds jaar en dag boegbeeld van de CD&V in de Vlaamse regering, verliest maar liefst 7 procentpunt in haar eigen kieskring, de provincie West-Vlaanderen. Geen enkele partij verliest meer in de provincie dan de partij van Crevits.
De CD&V scoort met 18 procent 7,5 procentpunt minder dan de leider in de landelijke provincie, het Vlaams Belang. Het vermoeden rijst dat de stikstofkwestie hier voor iets tussen zit, al wint de N-VA, die met minister van omgeving Zuhal Demir het meest geassocieerd wordt met stikstof, wél in West-Vlaanderen. Met bijna 23 procent wordt de N-VA stevig de tweede partij.
Crevits voerde vanwege familiale redenen een minder hevige campagne dan ze had gewild. Maar met deze score kan de Vlaamse viceminister-president geen geloofwaardig boegbeeld blijven in haar kieskring. Er is een wissel op de toekomst nodig.
Georges-Louis Bouchez (MR)
‘GLB’ is heer en meester in Franstalig België. De flamboyante Waal wordt veruit de grootste in Wallonië en meer dan waarschijnlijk ook in Brussel. Bouchez doet wat hij altijd heeft gezegd te willen doen: de PS overtroeven. De MR is de onbetwiste politieke leider in Franstalig België, de eerste gesprekspartner van Vlaamse overwinnaar Bart De Wever (N-VA). Leggen Bouchez en De Wever de fundamenten van een nieuw België? Het valt nog te bekijken. Wellicht zal Bouchez eerst proberen een Waalse regering te vormen. De fenomenale uitslag van Les Engagés, het vroegere CDH, kan Bouchez doen dromen van een regering sans le PS.
Conner Rousseau (Vooruit)
Conner Rousseau is verkozen. De bekendste Vooruit-lijstduwer (in Oost-Vlaanderen) deed een hele campagne alsof het erom zou spannen, maar die voorspelling is niet uitgekomen. Rousseau is verkozen met de vingers in de neus. De voorlopige tussenstand: 18.000 voorkeurstemmen. De kans is heel groot dat hij op het einde van de avond niet alleen meer voorkeurstemmen heeft dan Freya Van den Bossche, die de lijst voor hun partij trok voor het Vlaams Parlement, maar ook beter scoort dan de politici op andere lijsten. Conner Rousseau is niet alleen gerehabiliteerd door de kiezer, binnen zijn partij is hij weer King Connah.
Daarmee komt er hoogstwaarschijnlijk een einde aan de storm van kritiek waarin Rousseau terechtkwam, toen hij in Sint-Niklaas dronken, racistische uitspraken deed over de Roma. Zelfs tijdens de campagne bleven die de partij achtervolgen, maar daar is bij de kiezer heel weinig van blijven hangen.
Rousseau stond te glunderen naast Melissa Depraetere toen ze in Brussel haar overwinningsspeech gaf, en kreeg een daverend applaus van de zaal. Hij houdt aan vandaag de electorale power over om te mogen kiezen wat hij gaat doen: minister worden of opnieuw voorzitter.
Jos D’Haese (PVDA)
In het kanton Antwerpen scoort PVDA hoger dan 20 procent en wordt daarmeede tweede grootste partij. De partij laat daarmee niet enkel Groen en Vooruit achter zich, maar als protestpartij ook het Vlaams Belang. De uitslagen in de Antwerpse provincie zijn ook een tikkeltje beter dan in de rest van Vlaanderen.
Jos D’Haese was de Antwerpse lijsttrekker voor het Vlaams Parlement die vanavond zegevierde. D’Haese werkte zich, Tiktok-filmpje per Tiktok-filmpje, in de aandacht van de jongeren, maar zijn talenten als debater zorgden ervoor dat hij ook een breder publiek bereikte tijdens de campagne. Het staat buiten kijf dat D’Haese de komende jaren alleen maar een belangrijkere rol zal spelen binnen de partij. Met zo’n dikke uitslag in de stad Antwerpen, dient die kans zich misschien al in oktober aan bij de gemeenteraadsverkiezingen. Trekt Peter Mertens opnieuw die lijst, of lost de 31-jarige Jos D’Haese hem af? Hij kan het de concurrenten op links een pak moeilijker maken.
Verkiezingen 2024
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier