60.000 betogers maken vuist tegen De Wever en Bouchez, maar ontzien Rousseau

Als er tussen de 60.000 (volgens de politie) en de 100.000 (volgens de vakbonden) mensen betogen tegen de regering, is er niet alleen sprake van een syndicale maar ook een politieke actie. Het volk morde en was boos, maar de leiders blijven al bij al gematigd.

Een staking tegen een regering waarin de sociale kant vertegenwoordigd wordt door de Vlaamse socialisten van Vooruit lijkt uit te draaien op een burgeroorlog onder progressieven. Vooral het ABVV (en dan zeker de Franstalige vleugel FGTB) geeft de voorbije dagen de indruk er bijzonder stevig tegenaan te willen gaan.

‘Deze regering is nog asocialer dan de Zweedse coalitie’: daarover bestaat in Wallonië een ruime consensus, toch bij het progressieve deel van het electoraat. Die vermaledijde regering van Charles Michel (MR) had tussen 2014 en 2019 een ruime Vlaamse maar een minimale Franstalige vertegenwoordiger – alleen de MR, de partij van de premier, deed toen mee.

‘Zweeds’ nam maatregelen die de linkse oppositie als een graat in de keel is blijven zitten, een indexsprong voorop. Dat is bij de ruime Franstalige achterban van PS, PTB en Ecolo nog altijd niet verteerd. 

Waterkanon

Hoewel: naar vakbondsnormen reageert zelfs de FGTB op dit moment nog eerder kalm. Men viseert vooral twéé partijen: de MR en de N-VA, dat zijn dus Georges-Louis Bouchez en Bart De Wever. De twee grootste partijen en de twee belangrijkste politici van Arizona, en de twee partijen die het duidelijkste het gezicht zijn van de rechterzijde. Dat gevoel leeft zeker bij de Franstalige achterban. Het was geen toeval dat het waterkanon moest ingezet worden toen de betoging langs het hoofdkwartier van MR kwam.

Vooruit wordt op de website van de rode vakbond niet bij naam genoemd, net zomin als de CD&V en Les Engagés. (De PS neemt ook Maxime Prévot op de korrel. Merk het verschil: Les Engagés is een politieke concurrent voor de socialistische partij, maar een contact in de regering van de socialistische vakbond.)

Behalve De Wever ontziet zowel de PS als de FGTB de twee andere Nederlandstalige kopstukken, Sammy Mahdi én Conner Rousseau. Paul Magnette en Conner Rousseau die en plein public vechtend over de straat rollen: dat plezier willen de Franstalige socialisten de rechterzijde niet gunnen.

Zelfs de reactie vanuit de openbare diensten is gematigder dan ze zou kunnen zijn – toch op dit moment. Zeker, het einde van het ambtenarenpensioen (en bij uitbreiding het ambtenarenstatuut) ligt zeer gevoelig, de strijd daarrond is nog lang niet afgelopen. Maar men hoedt zich er tegelijk voor om niet alle deuren te sluiten.

Aan de VRT verklaarde Chris Reniers, de voorzitster van de socialistische overheidsvakbond ACOD (toch de vertegenwoordiger van het deel van de betogers dat het hardst getroffen wordt): ‘De regering moet duidelijk maken dat er nog dingen uit het regeerakkoord gewijzigd kunnen worden op basis van het sociaal overleg. Als dat naar de letter uitgevoerd wordt, vrees ik dat wij een dovemansgesprek zullen hebben.’

Dat lijkt erop dat men alsnog ergens hoopt een aantal van de hardste maatregelen uit het regeerakkoord via de beproefde manier van het overleg te kunnen milderen. Als dat níét zou kunnen, zal de vakbondshouding verharden. Mogelijk is dat de strategie: niet van in het begin keihard zijn, niet de achterban nu al helemaal uitputten, want de oorlog tegen De Wever en Bouchez wordt lang en taai.

Manschappen zijn er genoeg. De onderwijzers staan zij aan zij met de militairen: langer werken voor een paar honderd euro minder per maand? Dat gevecht willen nogal wat soldaten aangaan.

‘Wortel en stok’

Voor de PDVA zijn dit gloriedagen. Van alle Vlaamse oppositiepartijen is de verdediging van sociale rechten de corebusiness van de PVDA. Anders dan bij de vakbonden wordt Rousseau ditmaal niet ontzien: op tal van PVDA-folders prijkt zijn hoofd samen met dat van De Wever en Mahdi. Zij zijn de booswichten, de veroorzakers van dit ‘citroenprotest’: ‘Wij laten ons niet uitpersen.’

Het land heeft al voor hetere vuren gestaan. In wat ooit de christendemocratische zuil was, lijkt het protest voorlopig nog het meest van al op een vuurkorf: er brandt wel wat, maar het blijft vooral veilig en bijzonder gecontroleerd. En dat terwijl de band tussen  de CD&V en de christelijke arbeidersbeweging losser lijkt dan ooit, of alvast minder zichtbaar. In theorie kan een vakbond zich dan meer veroorloven. In de praktijk ligt dat toch anders.

De analyse van Peter Wouters, voorzitter van Beweging.net (voorheen het ACW), van het regeerakkoord van Arizona was zelfs christendemocratisch in de klassieke zin van het woord: genuanceerd, enerzijds-anderzijds, nuchter en allesbehalve agressief. Het regeerakkoord van Arizona is niet de tekst die Beweging.net heeft gedroomd, niet inzake de afbouw van de sociale bescherming, het manifeste gebrek aan belangstelling voor het lot van de armen. Het zint Beweging.net niet.

Maar de verkiezingsuitslag is wat hij is – een overwinning van rechts – en  gegeven de bestaande krachtsverhoudingen binnen de regering zijn een aantal ongelukken vermeden: de index is gevrijwaard en er wordt zelfs meer geïnvesteerd in de gezondheidszorg. Dat weegt op tegen moeilijk verteerbare punten zoals de afbouw van de welvaartsenveloppe, vindt de voorzitter van Beweging.net. ‘We zien de wortel en de stok. We zien de ambitie en de poging om de grote budgettaire inspanning enigszins rechtvaardig te verdelen over de bevolking.’

Zelfs bij de rechtstreeks verbonden tak van de christelijke arbeidersbeweging, de vakbond ACV, blijft de toon gematigd, zelfs afwachtend. ‘De nieuwe federale regering is gevormd en het regeerakkoord is bekend. Dit vraagt nog een zeer grondige analyse, en daarvoor hebben we tijd nodig. Die tijd gaan we ook nemen, zodat we jullie breed en correct kunnen informeren, ook over de pensioenmaatregelen’, zo staat het prominent op de ACV-site. 

Is er kritiek? Zeker wel. Zij het dat ook die voorzichtig wordt verwoord: ‘Het ACV maakte al een eerste grote oefening op de drie grote domeinen van het regeerakkoord: fiscaliteit, pensioenen en arbeidsmarkt. Ondanks ook positieve elementen ontbreekt de balans voor werknemers.’ En dus besliste het ACV ‘om de actie van 13 februari te verbreden tot een interprofessionele manifestatie. Maak ook jij je zorgen over het nieuwe federale regeerakkoord? Neem dan deel aan de manifestatie in Brussel.’ 

Colère in Wallonië

Maar zelfs die oproep wordt bepaald niet met vuur verkondigd. Op de site van de christelijke vakbond staat het zo. ‘De actie van 13 februari is geen algemene staking. Een stakersvergoeding wordt enkel uitbetaald aan wie deelneemt aan de actie in Brussel.’

Men kan het lezen als een aansporing om zeker naar Brussel te komen, maar ook als een signaal dat dit nog géén algemene staking is. In de praktijk blijkt er vooral gemobiliseerd te worden door de overheidsvakbond COV en de onderwijsvakbond COC.

Toch in Vlaanderen. In Wallonië lijkt de staking veel breder gedragen. ‘La colère’ is overal voorpaginanieuws. Bij de meeste Vlaamse kranten is de staking helemaal geen voorpaginanieuws – maar natuurlijk staat het nieuws van de betoging prominent op alle nieuwssites.

Grote aandacht is er wel voor de leerkrachten die Zuhal Demir opvordert (Het Laatste Nieuws), het succes van bijlessen op school (De Standaard, Gazet van Antwerpen), een kansje op een akkoord in Oekraïne (De Morgen), een op de tien (Limburgers) heeft minder dan 1000 euro op zijn spaarboek (Het Belang van Limburg), en de kans op alcoholcontroles is niet in elke politiezone even groot (Het Nieuwsblad). Van de staking is daar op de voorpagina’s weinig te merken.  

Alleen De Tijd opent met een groot bericht over de vakbondsactie: ‘Bonden voeren druk op regering op met algemene staking’ – dat laatste ontkent het ACV dus uitdrukkelijk – maar plaatst daarna, subtiel, nog een ander nieuwsitem: ‘Belgische industrie krimpt derde jaar op rij.’ Expliciete, laat staan onvoorwaardelijke steun voor de betoging ontbreekt voorlopig. Centrumrechts staat pal achter de regering, en de linkerzijde is verdeeld. De betogers hebben nog een stevige weg te gaan. Er waren zeer veel betogers in Brussel, beduidend meer zelfs dan de vorige keer. Toch hebben we nog een stevige weg te gaan.