Europa en België hebben verzuimd om belangrijke keuzes te maken. Aan dat uitstelgedrag lijkt nu een eind te komen, want na de verkiezing van Trump is het van moetens.
De verkiezing van Donald Trump drukt Europa en België met de neus op de feiten. Het America First-beleid van Trump dwingt ons om eindelijk keuzes te maken en hervormingen door te voeren. Want in vergelijking met de VS en China verliest Europa terrein. En binnen Europa is België een van de zwaksten van de klas.
Het is vandaag goed leven in Europa en België. Onderwijs, gezondheidszorg en justitie zijn top, armoede en ongelijkheid relatief beperkt. Onze sociale zekerheid behoort tot de beste ter wereld. De vraag of die nog betaalbaar is, klinkt luider met de dag.
Al in 2012 legde de toenmalige Duitse kanselier Angela Merkel in de Financial Times de vinger op de wonde: ‘Met 7 procent van de wereldbevolking en 25 procent van het mondiale bbp levert Europa ruim 50 procent van de wereldwijde sociale voorzieningen.’ En om er geen misverstand over te laten bestaan, voegde ze eraan toe: ‘Het is duidelijk dat Europa heel hard zal moeten werken om zijn welvaart en manier van leven te behouden.’
Dat ‘heel hard werken’ is nogal tegengevallen. De Europese economie en productiviteit groeien te traag. Europa is te veel gericht op de oude industrie en minder op innovatieve, florerende sectoren. De auto-industrie is een voorbeeld: de Europese autoproducenten hebben de omslag naar de elektrische auto gemist, het zijn de VS (met Tesla) en China (met onder meer BYD of ‘Build Your Dreams’) die het voortouw hebben genomen.
De Italiaanse ex-premier Mario Draghi leverde in september een rapport af over de bedroevende toestand in Europa. Men kan betreuren dat dit zo laat gebeurde en kritiek hebben op de voorgestelde hervormingen, maar er is tenminste iets op papier gezet waarvan men kan vertrekken. België, ondertussen afgegleden tot een zwak broertje in Europa, heeft nog steeds geen plan voor de toekomst.
Vooral onze overheidsfinanciën baren zorgen, maar het was geen bezorgdheid van de regeringen. Al jaren dringen onder meer de Nationale Bank, het IMF en de OESO aan op hervormingen in onze arbeidsmarkt, pensioenen en fiscaliteit, maar daar werd nauwelijks werk van gemaakt. Nu liggen die tijdens de federale regeringsonderhandelingen wel op tafel, al dreigen ze te verzanden in partijpolitiek gesteggel. De verkiezing van Trump zou een sein moeten zijn dat het algemeen belang opnieuw voorrang moet krijgen.
Europa noch België heeft gehandeld naar de woorden die Merkel twaalf jaar geleden al uitsprak. Met Trump als president worden we gedwongen om eindelijk de hervormingen door te voeren, tenminste als we onze welvaart en manier van leven nog enigszins willen behouden.
