De afgelopen weken onthulde het weekblad Humo dat de satirische site ’tScheldt fungeert als wapen in politieke beschadigingsoperaties. ’tScheldt-bezieler Gert Van Mol reageerde met een oproep om zo veel mogelijk privé-informatie te verzamelen over de Humo-journalisten. ‘Dit is gewoon zijn manier van werken’, zegt journalist Jan Stevens.
‘’tScheldt zoekt zoveel mogelijk informatie over deze 4 heren, het liefst nog hun privé-communicatie’, zo staat sinds kort op de site die zichzelf omschrijft als ‘Vlaamse satire’.
De ‘heren’ in kwestie zijn onder meer Jan Antonissen en Jan Stevens, journalisten die onderzoek deden naar het netwerk achter ’tScheldt. Uit hun artikelenreeks blijkt hoe Gert Van Mol, drijvende kracht achter de site, en ondernemer Erik Van der Paal, een tijd lang de belangrijkste geldschieter van de site, ’tScheldt gebruikten als lanceerbasis voor beschadigingsoperaties die een (extreem)rechtse agenda moesten dienen.
Zo lanceerde ’tScheldt onder meer persoonlijke aanvallen op (gewezen) partijvoorzitters Egbert Lachaert en Conner Rousseau, met niet altijd waarheidsgetrouwe details uit hun privéleven. Whatsapp- en sms-verkeer dat Humo kon inkijken, laat zien dat Van Mol en Van der Paal politici van de N-VA en het Vlaams Belang doelbewust buiten schot lieten.
Pas toen Van der Paal zich meer en meer uit het project terugtrok, kregen ook politici van de N-VA wel eens van de zweep. ‘Sinds de breuk met Erik Van der Paal rijdt Van Mol vooral voor de Antwerpse afdeling van het Vlaams Belang’, zegt journalist Jan Stevens. ‘Zijn redactiecoördinator is Rudi Franssens, ondervoorzitter van Vlaams Belang-Antwerpen. Dirk Smulders, secretaris van Vlaams Belang-Antwerpen, is een kernredactielid. Dat gebeurt allemaal onder het goedkeurend oog van VB-kopstukken Filip Dewinter en Sam Van Rooy.’
(Lees verder onder de preview)
De Humo-reeks viel – zacht uitgedrukt – niet in goede aarde bij Van Mol. Er was een vruchteloze poging om het blad via de rechter uit de rekken te laten halen, en daarna reageerde hij met herhaalde openlijke intimidaties aan het adres van de betrokken journalisten.
‘Leuk is anders, maar op mij maakt het niet zo veel indruk’, zegt Jan Stevens in een gesprek met Knack. ‘Ik vrees dat ik er stilaan aan gewend ben. U mag er trouwens van uitgaan dat u, na publicatie van dit artikel, hetzelfde zal meemaken. Bedreigen, intimideren en laster verspreiden, dat is gewoon zijn manier van werken. Met journalistiek heeft wat hij doet weinig of niets te maken. Het principe van wederwoord kent hij niet. Van Mol noemt zichzelf een grote voorvechter van de absolute freedom of speech. Tot het over zijn eigen business gaat, en daarover dingen worden geschreven die hem niet bevallen. Dan stapt hij, zoals in ons geval, naar de rechter om Humo uit de rekken te laten halen.’
Van Mol verloor de zaak. Ongetwijfeld versterkt dat Van Mol en aanhangers in de overtuiging dat justitie sommige politici beschermt. Zie, onder meer, een artikel van ’tScheldt over vermeend grensoverschrijdend gedrag van Vooruitvoorzitter Conner Rousseau. Daar besloot de rechter wél tot publicatieverbod.
Stevens: Juist, alleen: het waren telkens artikels waarin de bewijzen ontbraken en waarin geen weerwoord was gevraagd. Dat doen wij wel, ook in het geval van Van Mol. Voor de reeks zou verschijnen, heeft hij niet geantwoord, we kregen alleen een citaat van Graham Greene. Pas na de tweede aflevering, toen hij besefte hoeveel info we hadden, wilde hij wel reageren. Ik denk dat het hem zenuwachtig maakte, en dat hij vooral te weten wilde komen hoe we aan onze informatie zijn geraakt. Maar daar kunnen wij vanwege het bronnengeheim natuurlijk niets over zeggen. Zulke dingen irriteren hem mateloos. Terwijl hij de regels van het spel natuurlijk heel goed kent. Hij is zelf ooit uitgever geweest van Teek!, een degelijk maandblad.
’tScheldt schrijft verhalen die politici pijn doen. Dat is wat de vierde macht hoort te doen, toch?
Stevens: Humo doet dat natuurlijk ook wel eens, maar er is een verschil. Wij baseren ons niet op ongecontroleerde roddels.
’tScheldt noemt zich een satirisch medium.
Stevens: Juist. Onder het mom van satire kan veel. Daar verstopt hij zich achter.
Onder de noemer satire bracht ook Koen Meulenaere in Knack beschadigende artikels.
Stevens: Ja, maar die deed het met open vizier. Van Mol ontkent nog altijd dat hij de auteur is van zijn stukken. Daar heeft hij een goede reden voor.
Is hij bang voor de juridische repercussies?
Stevens: Uiteraard. Om die reden heeft hij een verantwoordelijke uitgever aangesteld, John Wolf, ere-ondervoorzitter van Vlaams Belang in Borgerhout. Wolf kreeg die functie omdat hij onvermogend is. Die mens heeft niks, dus daar valt niets te rapen.
Pleit u voor een publicatieverbod voor ’tScheldt?
Stevens: Nee, ik ben geen voorstander van publicatieverboden. Het enige wat je kunt doen is nagaan of ze zich aan de regels houden en, indien dat niet het geval is, ze juridisch bekampen. Al is dat niet vanzelfsprekend. Procederen kost veel geld. En wie een proces tegen Van Mol aanspant, moet ook weten dat hij je zal blijven belagen. Hij stopt nooit.
De Vlaamse Vereniging voor Journalisten (VVJ) (zie onder voor een reactie) wil de artikels waarin Van Mol lezers oproept om gegevens over jullie te verzamelen laten verwijderen. Heeft dat zin? Er zijn vandaag alternatieven genoeg om zo’n oproep te lanceren.
Stevens: Ja, en daar maakt hij ook volop gebruik van, bijvoorbeeld via X. Twee van zijn accounts zijn al geschorst – dat wil wel iets zeggen – maar hij heeft er inmiddels al een nieuw. Ik denk dat de VVJ hem vooral juridisch wil aanpakken via een klacht wegens belaging.
Weerwoord Gert Van Mol:
‘In tegenstelling tot wat u schrijft reageerde ik niet op de reeks in Humo door privé-informatie van journalisten te gaan zoeken. Ik reageerde door naar de rechtbank te gaan. Waarom? Omdat Humo gedurende 4 weken mijn privé-sms’en, privé-whatsappen en e-mails publiceerde waarvoor noch afzender noch ontvanger toestemming gaf. Hoe kwam Humo aan mijn privé-communicatie? Dankzij het gerecht. In 2021 vielen namelijk gewapende agenten mijn huis en twee bedrijfsadressen binnen. Zij namen al mijn gsm’s en laptops in beslag. Waarom? De overheid bleek op zoek naar de auteur en de cartoonist van een artikel en een foto van de politica Zelfa Madhloum op ’tScheldt. Vervolgens werd al mijn privé-communicatie tussen 2018 en 2021 door de IT-afdeling van de politie uitgelezen. Dat resulteerde in een 1000 bladzijden tellend dossier. Dat dossier belandde bij Humo. De heren Jan Stevens en Jan Antonissen publiceerden uit dat dossier een honderdtal privé-sms’en, whatsapps en e-mails tussen mij en vele mensen. Aangezien ik niet geloof in een samenleving waar gewapende lieden privé-communicatie uit huizen mogen komen halen om die vervolgens bij een concurrent te zien belanden, ging ik naar de rechtbank. Een rechter, Marleen De Smedt, voormalig Open VLD Jongeren Voorzitter Mechelen oordeelde dat Humo mijn privé-communicatie mocht publiceren omdat ik 1. een publiek figuur ben (?) en 2. dat er een journalistiek onderzoek naar mijn politieke connecties werd gevoerd.
Aangezien justitie nu formeel beslist heeft dat publieke figuren, onder het mom van onderzoek naar politieke connecties, geen recht meer hebben op privacy, briefgeheim, bronnengeheim en GDPR-bescherming leek het de redactie van ’tScheldt van een satirische gezelligheid om dan maar een oproep te doen tot eender wie beschikt over privé-boodschappen van bijvoorbeeld de “publieke figuren” Jan Stevens en Jan Antonissen. Merkt u het verschil? Humo gebruikt gewapende agenten. ’tScheldt gebruikt het publiek.’
Reactie VVJ: ‘Intimidatie door ‘tScheldt moet stoppen’
‘Het is nu bijna vijf jaar dat de VVJ haar meldpunt agressie heeft. Aanleiding was een verruwing in de omgang met journalisten. Anno 2023 is het probleem niet van de baan, wel integendeel. De laatste journalistensurvey van de UGent, ULB en UMONS is duidelijk. Ruim de helft van de journalisten kreeg te maken met geweld en agressie. Verbale agressie komt het vaakst voor. Maar ook: (juridische) intimidatie, discriminatie, seksueel grensoverschrijdend gedrag zelfs en fysiek geweld. Geweld is een red flag. Part of the job is het niet en mag het nooit worden.
Tegen die achtergrond speelt zich de case af van Humo-journalisten Jan Stevens en Jan Antonissen. Beiden zijn ze het mikpunt van intimidatie door hun artikelenreeks over ‘tScheldt, een satirische website en zelfverklaarde ‘kanarie in de mijn’. Tot twee keer toe spande de site een kortgeding aan tegen DPG Media en betrokken journalisten. Doorn in het oog zijn kritische artikels die ’tScheldt schetsen als ‘een vehikel voor politieke vendetta en persoonlijke rancune’. Terug naar af en niet langs de bank, was telkens het verdict: de artikels blijven online. Het publiek moet hier kennis van kunnen nemen.
Bovenop de juridische actie komt de online intimidatie: ‘OPROEP. Vermits wij geen toegang hebben tot huiszoekingen en het politie-apparaat zoeken we alle mogelijke informatie over de heren Jan Antonissen, Jan Stevens, Guy Van Vlierden en Bart Vanegeren. Stuur naar: redactie@tScheldt.be‘ (XtscheldtX, het inmiddels opgeschorte account op X, 10 oktober 2023). Dezelfde oproep verschijnt ook op tscheldt.be.
In tegenstelling tot de anonieme auteurs van ‘tScheldt opereren journalisten Jan Antonissen, Jan Stevens, Guy Van Vlierden en Bart Vanegeren met open vizier. Ze zijn geen digitale persona’s maar mensen van vlees en bloed. Ze doen wat ze moeten doen: de samenleving informeren, ook over verontrustende zaken. Bescherm ze, ze doen ook maar hun job. De democratie (en hun familie) heeft hen nodig. De VVJ bekijkt welke stappen ze kan nemen, de intimidatie moet nu stoppen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier