Tips voor de formateur (3): ‘Meer asielzoekers gedwongen repatriëren kost ook meer geld’

De federale regeringsvorming wordt hervat. Daarmee komt ook de ‘supernota’ van formateur Bart De Wever weer op tafel. Knack, nooit te beroerd om te helpen, vroeg aan experts om die nota alvast te herschrijven. Wat met het asielbeleid?

Ook in het asiel- en migratiebeleid moet er voor honderden miljoenen euro’s worden bespaard. De supernota wil ‘twee op de drie opvangplekken voor asielzoekers schrappen’, een afname van 25.000 plaatsen.

Experts stellen zich daar vragen bij. ‘Dit is in strijd met de rechtspraak van de Belgische arbeidsrechtbanken én met die van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens’, zegt Ruben Wissing, onderzoeker migratierecht aan de UGent. Die rechtbanken bogen zich over de huidige opvangcrisis, waarbij asielzoekers vaak een opvangplek misliepen. ‘De rechters veegden het argument van de regering van tafel dat er overmacht zou zijn. In de supernota zou het nu zelfs om doelbewust beleid gaan om niet in opvang te voorzien. Dat is in strijd met het verbod op onmenselijke behandeling.’

Auteur en migratiespecialist Paul De Roo: ‘Aftredend staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (CD&V) zegt dat België nog maar 11.000 asielzoekers zou moeten opvangen, en wijst daarvoor naar het recent goedgekeurde Europese Migratiepact. Maar die maatregel zou ervoor zorgen dat 25.000 mensen op straat terechtkomen. Want die mensen zúllen komen, daar zijn geen middelen tegen opgewassen.’

Volgens Johan Wets, onderzoeksleider migratie aan het HIVA (KU Leuven), krijgen we een neerwaartse spiraal. ‘Zo’n “Hongaarse reflex” in de asielopvang vergroot de problematiek en wentelt de last op andere lidstaten af. Het beleid heeft misschien een impact op de opvangcapaciteit, maar niet op de instroom.’

Een andere maatregel: asielzoekers die erkend worden, zouden ‘vijf jaar moeten wachten vooraleer ze recht hebben op een leefloon’, dat voortaan ‘integratiebedrag’ zou heten. Alleen al volgend jaar zou dat bijna een half miljard in het laatje moeten brengen. Maar rekent de supernota zichzelf rijk? Wets: ‘Het valt niet uit te sluiten dat deze besparing zorgt voor de toename van het aantal daklozen of zelfs van de kleine criminaliteit.’ Ruben Wissing ziet wettelijke bezwaren. ‘De Vluchtelingenconventie stelt dat erkende vluchtelingen geen slechter statuut mogen hebben dan Belgen. En het Europese asielrecht erkent dat ook voor personen met subsidiaire bescherming.’

‘Nog veel controversiële migratievoorstellen’, maar masseerwerk N-VA is gelukt

Ten slotte zet de supernota in op ‘efficiënte terugkeer van afgewezen asielzoekers’. In 2027, 2028 en 2029 moet dat respectievelijk 50, 100 en 150 miljoen euro opleveren. ‘Ik ben erg benieuwd naar de berekening’, zegt Wissing. ‘Dit gaat over mensen zonder verblijfsstatuut, die hoe dan ook geen materiële steun zouden krijgen.’ De Roo: ‘Ook mij is het een raadsel hoe daarop bespaard kan worden. Sinds Maggie De Block (Open VLD) beweert elke nieuwe staatssecretaris dat die de repatriëringen zal opvoeren, zonder succes. Tussen haakjes: elke gedwongen repatriëring vanuit een gesloten asielcentrum kost minstens 15.000 euro. Als men er al in zou slagen om de terugkeer op te voeren, dan kan dat de totale kostprijs alleen maar doen stijgen.’