Nederlandse rechters vrezen dat asielzoekers in België een onmenselijke behandeling te wachten staat en laten daarom nog nauwelijks alleenstaande mannelijke asielzoekers naar ons land overbrengen. Dat blijkt uit verschillende rechterlijke uitspraken die Knack kon inkijken. Die zogenenaamde Dublinoverdrachten gebeuren doorgaans richting staten waar asielzoekers voor het eerst hun vingerafdrukken laten registreren. Door de opvangcrisis, die al twee jaar woedt, is het risico te groot dat de asielzoeker ‘op straat zal belanden en in een situatie van zeer verregaande materiële deprivatie zal terechtkomen’, aldus de Nederlandse rechters.
‘Dat wijst erop hoe ernstig de opvangcrisis is geworden’, zegt Thomas Willekens, beleidsmedewerker bij de ngo Vluchtelingenwerk Vlaanderen.
Vrouwen en gezinnen worden wel nog naar België overgebracht.
Thomas Willekens: Dat klopt, want voor hen is een plaats in de asielopvang wel gegarandeerd. De Dublinverordening houdt een wederzijds vertrouwensbeginsel in. Voor de Nederlandse rechtbanken is het overduidelijk dat dit voor alleenstaande mannelijke asielzoekers in ons land niet meer geldt. Ze stellen vast dat het zelfs niet meer uitmaakt of asielzoekers hier naar de rechtbank stappen om een opvangplaats af te dwingen. Doordat de Belgische staat de rechterlijke uitspraken negeert, valt er niets te doen tegen de schending van het opvangrecht.
(Lees verder onder de preview)
Mannen krijgen wel de kans om zich op de wachtlijst in te schrijven. Vóór de beruchte ‘instructie’ van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (CD&V) van eind augustus, die neerkwam op een opvangstop voor mannen, bedroeg de wachttijd tussen een maand en een jaar. Sinds eind augustus is die wachtlijst ‘bevroren’ en kan opvangdienst Fedasil zelfs geen gemiddelde wachttijd meer geven.
Willekens: Die bevriezing maakt eigenlijk weinig verschil uit. In het begin van de opvangcrisis kon onze juridische helpdesk mannen nog zeggen dat ze binnen de 10 dagen een opvangplaats zouden krijgen. Sinds deze zomer zeggen we hen dat ze minstens 4 à 5 maanden moeten wachten, maar ook dat is geen certitude. Elke dag wordt wel een handvol alleenstaande mannen uitgenodigd. Dat zijn zogezegd kwetsbare mannen, maar ik denk dat elke asielzoeker kwetsbaar kan zijn. Bovendien: hoe langer je op straat leeft, hoe kwetsbaarder je wordt.
(Lees verder onder de preview)
De regering besliste via een Winterplan om 2000 extra opvangplekken te zoeken, bovenop het bestaande recordaantal van 34.000. Juicht u dat toe?
Willekens: Dat is een noodzakelijk en lovenswaardig initiatief. Tegelijkertijd leeft de vraag waarom ze nu pas in actie schiet, twee jaar na het begin van de crisis. Bovendien willen we eerst zien en dan geloven, want we zijn al vaker teleurgesteld. In ieder geval: zolang alleenstaande mannen geen opvang krijgen op de dag van hun asielaanvraag, doet deze regering te weinig.
Acht u het mogelijk dat mensen deze winter de nacht op straat zullen doorbrengen?
Willekens: Daar twijfel ik niet aan.
Regeringspartijen als Groen en Ecolo zetten hoog in om dat te vermijden.
Willekens: Ondanks hun ambitie slapen er al enorm veel mensen op straat. De Brusselse dak- en thuislozenopvang kan dat niet vermijden, want die is compleet verzadigd. Er is een verschil tussen de politieke retoriek en de werkelijkheid.
In zijn State of the Union zei premier Alexander De Croo (Open VLD) dat ons land klaar wil zijn voor de winter. Maar hij benadrukte ook dat er nieuwe Europese regels nodig zijn: ‘We kunnen niet tot in het oneindige opvang blijven bijbouwen. We kunnen niet tot in het oneindige het werk doen van andere Europese lidstaten.’
Willekens: Dat vinden we een gevaarlijke uitspraak, want wat is dan wel een acceptabele werklast? De Conventie van Genève, waarop asiel en bescherming is gebaseerd, vertrekt vanuit solidariteit met mensen op de vlucht. Als landen met quota beginnen te spelen, zakt het internationale beschermingsmechanisme in elkaar. De Europese Unie werkt aan een nieuw asiel- en migratiepact. We zijn het ermee eens dat Europese oplossingen nodig zijn, maar we vrezen dat wat vandaag op tafel ligt de bescherming van mensen op de vlucht niet zal verbeteren. In elk geval ontslaat de behoefte aan Europese hervormingen ons land niet van zijn verantwoordelijkheden. Een spreidingsplan dat asielzoekers over steden en gemeenten verdeelt, wordt om politieke redenen niet uitgewerkt. Het is dus feitelijk onjuist dat België alles doet wat het kan.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier