Minstens 4 miljoen euro. Zoveel gaf de Vlaamse regering-Jambon sinds het begin van de regeerperiode in 2019 uit aan advocatenbureaus als Eubelius en Stibbe voor juridisch advies. Hun rol gaat van het geven van opmerkingen tot haast letterlijk ‘de pen vasthouden’ bij het schrijven van decreten vooraleer ze door het Vlaams Parlement worden goedgekeurd. Met 1,1 miljoen euro is minister van Omgeving, Energie, Toerisme en Justitie Zuhal Demir (N-VA) de biggest spender.
Een miljoen euro per jaar: is dat veel of weinig? ‘De echte vraag is of de kosten in verhouding staan tot wat de burger ervoor terugkrijgt’, zegt Vooruit-parlementslid Thijs Verbeurgt, die de cijfers opvroeg. ‘Ik kan alleen maar vaststellen dat de kwaliteit van het juridisch werk er niet op verbeterd is.’
Wat bedoelt u?
Thijs Verbeurgt: De afgelopen jaren zien we hoe de meerderheid van N-VA, CD&V en Open VLD decreten vaak te elfder ure aanpast via amendementen, of dat er zelfs een heus hersteldecreet nodig is omdat het originele ondermaats is. Ook merken we dat de meerderheid geregeld gebruikmaakt van de spoedprocedure. Daardoor komt wetgeving meteen in de plenaire vergadering en ontbreekt de grondige bespreking binnen de gespecialiseerde commissies. Vlak voor het reces gebeurde dat nog met de aanpassing van het Natuurdecreet in het kader van de stikstofkwestie. Door zulke zaken door het parlement te jagen stel je je bloot aan latere vernietiging door bijvoorbeeld het Grondwettelijk Hof.
Uit de cijfers blijkt dat minister Demir 654.000 euro betaalde aan juridisch advies voor haar voorstel voor de knip in de groenestroomcertificaten, waarmee ze de ‘oversubsidiëring’ bij onder meer bedrijven als Katoen Natie van Fernand Huts wil aanpakken. Alleen: Open VLD is niet mee en klaagt openlijk over ‘rechtsonzekerheid’.
Verbeurgt: Niemand ontkent de complexiteit van het dossier, maar dat een eigen coalitiepartner vreest voor rechtsonzekerheid toont aan dat de Vlaamse regering als los zand aan elkaar hangt. Waarom worden deze bekommernissen niet binnen de meerderheid doorgesproken? Er is een politieke cultuur ontstaan waarin juridische adviezen enkel worden ingewonnen om een eigen politiek dossier vooruit te helpen. Alleen wanneer ze positief zijn, worden ze ter harte genomen.
Juridische adviezen moeten de eigen dossiers vooruithelpen.
U stelt voor om een eigen Vlaams juridisch agentschap op te richten, waar ministers en administraties te rade kunnen gaan. Is meer overheid wel het juiste antwoord?
Verbeurgt: Ik wil niet per se méér overheid, wel een betere. Sommige ministers koesteren een fundamenteel wantrouwen tegenover hun administratie. Het voortdurend uitbesteden van taken, ook via consultants, werkt ontmoedigend voor de ambtenarij en ondergraaft de aantrekkelijkheid van de job. De overheid heeft het al moeilijk in de concurrentiestrijd met private juridische bureaus. Laat daarom juristen binnen dat nieuwe agentschap aan aantrekkelijke voorwaarden werken, zodat de Vlaming beter decretaal werk krijgt.
U volgt ook het dossier van de consultants op. In juni liet u zich ’s nachts opsluiten in het Vlaams Parlement om informatie in te kijken. Waarom die stunt?
Verbeurgt: Die overnachting was het gevolg van de parlementaire procedure. De deadline voor het indienen van parlementaire vragen naderde snel, maar van de regering hadden we net de facturen voor consultants gekregen, goed voor 137.000 regels die ik enkel mocht inkijken, dus zonder nota’s te nemen. Wanneer ik iets opvallends zag, moest ik het onthouden terwijl ik naar mijn bureau liep om het te noteren in de vorm van een schriftelijke vraag. Ik zag meerdere voorbeelden van opdrachten voor consultants die organisaties van of dicht bij de Vlaamse overheid evengoed zouden kunnen doen – denk aan hogeronderwijsinstellingen. Weet u wat me opviel? Veel consultants schreven als omschrijving van de factuur de woorden: ‘Dank u voor het vertrouwen.’ Dat is veelzeggend.
Volgens experten is er nochtans niets mis met het inwinnen van advies van consultants of advocatenbureaus.
Verbeurgt: Ik stoor me ook aan de karikatuur dat elke vorm van externe ondersteuning per definitie slecht zou zijn. Een overheid kan niet alles zelf doen, zeker niet in tijden van crisis. Het probleem begint als de overheid het externe advies als basis neemt en tegelijkertijd de eigen administratie afbouwt. Ik werkte als medewerker in de onderzoekscommissies rond PFAS en de kinderopvang. Daaruit leerde ik dat we een sterke overheid nodig hebben. Wie zijn lot enkel in de handen van de privé legt, heeft altijd miserie.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
