Studie ULB en UAntwerpen: ‘Kwart van tweets verstuurd door partijen en politici zijn aanvallen’

Uit een nieuwe studie van de ULB en UAntwerpen blijkt dat een kwart van de tweets verstuurd door politieke partijen en hun voorzitters aanvallen zijn. In Vlaanderen zijn Vlaams Belang en N-VA koploper.

In een nieuwe studie analyseerden politiek onderzoekers Caroline Close en Lucas Kins (Cevipol, ULB) en Laura Jacobs (UAntwerpen) de inhoud van tweets die tussen januari 2022 en maart 2023 door politieke partijen en voorzitters de wereld werden ingestuurd. Uit hun analyse blijkt dat een kwart van die tweets aanvallen zijn. Onderzoekster Laura Jacobs: ‘De algemene conclusie voor zowel Vlaanderen als Wallonië is dat de partijen die zich extremer opstellen meer aanvallen. In Vlaanderen zijn Vlaams Belang en N-VA de koplopers.’ 

(klik hier indien u de grafiek niet ziet)

Op wie of wat de partijen hun pijlen richten, is afhankelijk van hun regeringsdeelname. ‘Een partij als Groen bijvoorbeeld, valt vooral de Vlaamse regering aan, en niet de federale’, legt Jacobs uit. In Vlaanderen zijn het Vlaams Belang en N-VA die de meeste aanvallen uitsturen, in Franstalig België gaan Les Engagés en Défi met de pluimen lopen.

Onderzoekster Caroline Close verduidelijkt: ‘We splitsen de aanvalstweets op in enerzijds tweets die te maken hadden met beleidskundige zaken, zoals pensioenen, energiebeleid of migratie, en anderzijds persoonlijke aanvallen’, verduidelijkt Caroline Close. ‘De eerste categorie komt het meeste voor. 23 procent van de uitgestuurde tweets vallen in de eerste categorie, vergeleken met 11,3 procent voor de tweede categorie.’ 

(klik hier indien u de grafiek niet ziet)

De tweets die persoonlijke aanvallen bevatten worden het meest uitgestuurd door de partijvoorzitters, en minder door de Twitteraccounts van de partij zelf. Jacobs: ‘Hier zijn het vooral Tom Van Grieken en Jeremie Vaneeckhout (Groen) die het vaakst aanvallen.’ In Wallonië zijn het vooral Raoul Hedebouw (PTB), François De Smet (DéFI) en Georges-Louis Bouchez (MR) die online agressief uit de hoek komen. De geanalyseerde persoonlijke aanvallen zijn vooral beschuldigingen van incompetentie, falend leiderschap of beperkte dossierkennis.

(klik hier indien u de grafiek niet ziet)

*Het totaal aantal tweets van de voorzitters (zie Grafiek 2) ligt lager, omdat een aanvallende tweet zowel een persoonlijke als een beleidsaanval kan bevatten.

Opvallend is dat de regeringspartijen die deel uitmaken van Vivaldi elkaar online aanvallen. Jacobs: ‘Ook regeringspartijen vallen elkaar onderling aan. Open VLD is voor veel partijen het voornaamste doelwit. Dat is logisch, aangezien ze de premier aanleveren.’

Rol van de oppositie

‘Het is natuurlijk de rol van een oppositiepartij om vraagtekens te plaatsen bij het regeringsbeleid’, merkt Close op. ‘De resultaten van onze studie zijn vrij normaal in een democratie.’

Naast de oppositierol die partijen ermee vervullen, zijn aanvallen ook een manier om in de kijker te komen. ‘Uit de wetenschappelijke literatuur weten we dat aanvallen veel effectiever zijn dan positieve campagnes. Soms moet je aanvallen om te overtuigen en in beeld te komen’, verduidelijkt Close. Zulke negatieve tweets genereren ook meer likes en retweets.

Persoonlijke aanvallen lokken ook de meeste reacties uit. ‘In het huidige socialemediatijdperk bevinden we ons in een soort permanente campagnemodus. Politici kunnen potentiële kiezers rechtstreeks aanspreken, zonder tussenkomst van de reguliere media. Maar tegelijkertijd zijn de media ook ontvankelijker voor conflict dan voor een positief politiek programma. Conflict is nu eenmaal aantrekkelijker dan een technische discussie.’

Het onderzoek toont eveneens aan dat traditionele partijen moeite hebben om Twitter, Facebook en andere sociale media te omarmen. ‘Politici zijn onzeker over hoe ze zich moeten gedragen op sociale netwerken en of ze die, en de aanvallen die ermee gepaard gaan, wel of niet volledig moeten aanvaarden. Enerzijds willen ze er niet in meegaan, maar anderzijds leeft de overtuiging dat niet alleen populistische partijen dat online veld mogen bezetten’, besluit Close.