‘Stigmatiserende en racistische uitspraken doen over Roma? Excuses zijn niet voldoende’

‘Of iemand dronken is of niet, maakt eigenlijk niet uit’, schrijft Janette Danyiova naar aanleiding van de ondertussen veel besproken persconferentie van Vooruit-voorzitter Conner Rousseau. ‘Links of rechts: wie aanzet tot geweld en racisme is strafbaar, in welke toestand ook.’

Geschokt en verontwaardigd lees ik de kranten over de uitspraken van Conner Rousseau geadresseerd aan de Roma gemeenschap. Geschokt omdat je zulk soort racistische uitspraken niet verwacht van een linkse socialistische partij, laat staan van de leider en voorzitter van een socialistische partij als Vooruit. Vandaag, anno 2023, is natuurlijk alles mogelijk in de politiek. Op zijn persconferentie bood hij zijn excuses aan voor zijn dronken toestand die volgens hem niet past bij zijn ware persoonlijkheid. Maar dan denk ik na, en denk ik aan vorig jaar, en lees ik weer stigmatiserende uitspraken aan het adres van migranten en personen met een migratieachtergrond in het Brusselse Molenbeek. Toen had hij natuurlijk geen excuus, want hij was in nuchtere toestand en dus was zijn uitspraak volkomen helder en bij bewustzijn. Welke toestand dronken of nuchter, past dan wel bij zijn ware persoonlijkheid en zijn ware visie op personen met een migratieachtergrond? Wat een dilemma!

Maar dronken of niet, links of rechts, dat maakt de Roma eigenlijk niet uit. Dat hij in kennelijke toestand “zattemansklap” uitkraamde, zoals hij het ook zelf verwoordt, is geen excuus voor deze racistische uitspraken. Aanzetten tot haat, racisme en geweld is bij wet verboden, en een strafbaar feit. Het zijn zaken die bij de slachtoffers diepe wonden slaan. Wij, Roma, zouden door Conner Rousseau, met een racistisch stigma gemarkeerd. Hij zou ons “bruin gespuis” genoemd hebben. Vervolgens adviseerde hij de politie om hun werk naar behoren te doen en gebruik te maken van matrakken op Roma om respect af te dwingen. Gebruik van matrakken is hetzelfde als zeggen: “Roma moet je hard genoeg slaan zodat ze eindelijk gehoorzamen en respect tonen!”. Ons niet bij naam of origine noemen, maar markeren als “bruin gespuis” is hetzelfde als zeggen: de parasieten!

In zijn persconferentie heeft de Vooruit-voorzitter het over een uiting van frustratie omtrent overlast. En daarmee is zijn daad niet enkel geminimaliseerd maar ook gesimplificeerd. Vanuit de Roma-gemeenschap willen we dan ook reageren dat we diep verontwaardigd zijn. Want het gaat dan ook over ons en onze kinderen, kortom: een bevolkingsgroep “mensen” en geen parasieten. Ons vogelvrij verklaren en aanzetten tot geweld en racisme gaat in tegen onze psychische en fysieke integriteit, onze mensenrechten.  

Ik, als Roma probeer al heel mijn leven te werken binnen onze gemeenschap aan emancipatie en steun bij integratie. Zowel professioneel als vrijwillig. Welke problemen er ook mogen zijn met bepaalde bevolkingsgroepen, voor elk probleem bestaan er sociale menselijke oplossingen. Oplossingen zoals begeleiden en ondersteunen. Met geweld komt je tot geen oplossing. Het gebruik van matrakken op Roma, wat is het volgende? Stevenen we af naar een dictatuur die geleid wordt door fascisten?

 In mijn boek “De Tandwielmethodiek – aan de slag Roma”, bespreek ik juist dit soort problemen. Racisme, discriminatie en uitsluiting en de gevolgen en impact op de Roma gemeenschap. Existentiële trauma’s die Roma al decennia lang met zich meedragen. En ook vandaag blijft diepgeworteld racisme een probleem waar de Roma-gemeenschap mee moet omgaan.

(Lees verder onder de preview.)

Ik raad Conner Rousseau aan om mijn boek eens bij de hand te nemen. Want daar kan je leren over wat het is en betekent om als Roma geboren te worden. Wat het is om als Romakind te botsen tegen racisme, discriminatie en ongewenstheid. Ik licht ook toe hoe je de Roma kunt ondersteunen. Het is een methodiekboek waarmee ik vele praktijkwerkers methodieken aanreik als steun, om de Romagemeenschap te begeleiden. Dit is het verschil tussen U en mij. U adviseert geweld – slaan met de matrak -, terwijl ik begeleiding op maat adviseer met respect voor ieder zijn waardigheid.

Ik en nog vele Roma uit mijn gemeenschap hebben persoonlijk veel racisme meegemaakt in ons land van herkomst, maar helaas ook hier in België. Zoek het eens op, beste Conner. Google het jaar 2006 en zoek op ‘Aangevallen Roma in Tienen’. In 2006 werd mijn jongere broer die toen pas 18 jaar was, aangevallen door een groep racistische jongeren waarbij hij geslagen werd en met vier messteken op straat achtergelaten werd. Als ik dan mensen, politici of niet, uitspraken hoor doen die aanzetten tot racisme en geweld, dan denk ik aan de gevaren die dat met zich kan meebrengen.

Mijn broer is ondertussen 36 jaar, en tot op vandaag draagt hij zowel de fysieke als psychische gevolgen van die dag, jaren geleden. Hij is getekend voor het leven. Wat als er straks opnieuw Roma-jongeren worden aangevallen en met geweld worden aangepakt? Probeer dan maar aan de slachtoffers excuses aan te bieden wegens overmatig alcoholgebruik.

Zijn excuses voldoende? Absoluut niet. In een democratie waar mensenrechten door de grondwet worden gewaarborgd, waar racisme en discriminatie bij wet verboden is, horen dit soort uitspraken absoluut niet! En zeker niet van een persoon met een politiek mandaat.

Wie aanzet tot geweld en racisme is strafbaar, in welke toestand ook. Daarom ook ondersteunt de Gentse Roma-gemeenschap de strafrechtelijke klacht die recentelijk werd ingediend door de Brusselse Roma tegen Conner Rousseau. Ook wij sluiten ons aan bij deze strafrechtelijke klacht wegens aanzetten tot racisme en geweld.

Janette Danyiova is bestuurder bij LEVL. Ze is Roma en auteur van het boek “De Tandwielmethodiek – aan de slag met Roma”. (Uitgeverij Garant, 2019).