‘Slimme kiezers meer stemmen geven dan andere: waarom niet?’

Het is een taboe om het verdict van de kiezer in twijfel te trekken.

Onlangs maakte Paul Van Orshoven zich ietwat belachelijk, Rik Van Cauwelaert schreef dat eerder al in properdere bewoordingen in De Tijd. De grondwetspecialist kwam in het liber amicorum voor Koen Geens met een omstandig voorstel ter afschaffing van het algemeen enkelvoudig stemrecht. Van Orshoven vindt dat sommige mensen meer stemmen verdienen dan hun landgenoten. Hij werkte daarvoor een bingokaart uit, waarbij nogal willekeurig gekozen kenmerken burgers meer zeggenschap opleveren. Leeftijd en opleiding liggen voor een emeritus hoogleraar voor de hand, maar ook de belastingschaal waarin u terechtkomt moet volgens hem meebepalen hoeveel u tijdens verkiezingen te zeggen hebt.

Het is een tikje gênant.

Maar het hééft ook wel iets.

Het uitgangspunt van Van Orshoven is namelijk onweerlegbaar: heel veel kiezers die volgend jaar in juni gaan stemmen, zijn, euh, tja, hmm. Ik ga niet zeggen dat ze te dom zijn om te helpen donderen, maar ze zijn in ieder geval lang niet goed genoeg geïnformeerd om op een weldoordachte manier hun stem uit te brengen. Het nieuws en de dagjespolitiek volgen ze niet – dat is vooral jammer voor ons – maar nogal wat mensen hebben bovenal niet eens het flauwste benul van de meest fundamentele verschillen tussen de partijprogramma’s.

Ik heb het, uiteraard, niet over u.

Het is een taboe – misschien wel het aller-, allerlaatste – om het verdict van de kiezer in twijfel te trekken. Enkel pleidooien voor méér burgerinspraak zijn sociaal aanvaard. Het zijn nochtans alleen maar evidenties: veel mensen zijn geen fluit geïnteresseerd in politiek. Ik voel me niet eens geroepen om daar heel veroordelend over te doen, op voorwaarde dat diezelfde mensen niemand lastigvallen met antipolitiek gewauwel.

Het voorstel van Van Orshoven is natuurlijk onnozel, al is het maar omdat het tijdens een middagdut lijkt te zijn uitgedacht. De democratie verdient iets meer nauwgezetheid, zeker van een grondwetspecialist. Maar nu moeten zelfs de Belgen die zichzelf onbevoegd verklaren over politiek, of in ieder geval niet willen gaan stemmen, volgens de letter van de wet opdagen op verkiezingsdag. Als ze niet blanco stemmen, slaan ze er dan maar een slag naar. Zou het al niet goed zijn om die mensen ten minste thuis te laten? Moeten we echt doen alsof we ook aan hun oordeel enige waarde hechten? Ik denk stilaan van niet. Daar zitten, trouwens, ongetwijfeld ook heel wat burgers uit de hoogste belastingschaal tussen.