Zonder de budgettaire tabellen is het moeilijk om veel te zeggen over de ernst waarmee de nieuwe regering haar voornaamste taak aanvat: het op orde brengen van onze overheidsfinanciën.
Stel, u wil uw huis grondig renoveren. Dat is ook nodig: er ontbreken dakpannen, de dakgoot lekt, de schouw moet opnieuw worden gemetseld, de ramen zijn nog met enkelvoudig glas, de muren moeten beter worden geïsoleerd, u wil een warmtepomp installeren, meteen mag er ook een nieuwe vloer in enzovoort. Kortom: u wil uw huis helemaal op orde stellen voor de volgende decennia.
U heeft een aannemer op het oog en die levert u een dik pak papier af, meer dan 200 bladzijden, met daarin beschreven wat hij allemaal wil doen: welke dakpannen hij zal gebruiken, welke vensters hij zal installeren, hoe hij de muur wil isoleren, kortom, u krijgt een uitvoerige beschrijving van de geplande werkzaamheden.
Maar nu komt het: de aannemer zegt dat u wel binnen de 24 uur moet beslissen of hij de werken mag uitvoeren. Anders is het een karwei voor iemand anders en dat kan dan weer maanden aanslepen.
Bovendien, en nog erger, staat nergens in het hele document van meer dan 200 bladzijden wat bijvoorbeeld de isolatie en de nieuwe ramen u aan besparingen zal opleveren. Meer nog, er staat ook nergens wat de werkzaamheden en materialen u zullen kosten.
De vraag is nu: zou u dan beslissen om de zo belangrijke werkzaamheden aan die aannemer toe te vertrouwen? Nee toch?
Na het regeerakkoord: 10 te nemen klippen voor regering-De Wever
Regeerakkoord
En dat is nochtans precies wat er nu met de regering-De Wever gebeurt. Gisteren werd een regeerakkoord van meer dan 200 bladzijden rondgestuurd. Daarin staan alle werkzaamheden die de regering-De Wever van plan is om het huis België opnieuw financieel in orde te brengen. Daarvoor zijn grondige hervormingen nodig op de arbeidsmarkt, in de fiscaliteit en de pensioenen.
De leden van de partijen die de regering-De Wever vormen, de N-VA, CD&V, Vooruit, MR en Les Engagés, krijgen 24 uur om die meer dan 200 bladzijden te lezen en moeten dan beslissen: stemmen we in met het regeerakkoord of niet. De leden van Vooruit kregen slechts enkele uren, want moesten gisteren al stemmen.
Zo’n 88 procent van de Vooruit-leden stemde in met het regeerakkoord. Hoeveel zouden het gelezen hebben?
Budgettaire tabellen
Wat bij het regeerakkoord helemaal ontbreekt zijn de budgettaire tabellen. We weten wel wat de aannemer De Wever met zijn ploeg in ons huis België allemaal van plan is, maar hebben geen raming van wat dit zal opbrengen en kosten. En dat voor zo’n belangrijke ingrepen die ons voor de decennia op de goede weg moeten zetten.
In zo’n budgettaire tabellen worden dus de opbrengsten en uitgaven van de regeringsmaatregelen voor de komende legislatuur geschat. Daarbij worden er traditioneel twee posten ingevoegd die de rekening moeten doen kloppen: fraudebestrijding en terugverdieneffecten. Wat staat daarover in het regeerakkoord van de regering-De Wever?
Fraudebestrijding
In het regeerakkoord lezen we dat ‘fraudebestrijding een absolute prioriteit zal worden voor de regering’. Een cynicus zou zich afvragen wat de vorige regeringen dan hebben gedaan.
Maar goed, het regeerakkoord soms daarna een hele reeks geplande maatregelen op, te beginnen met – u raadt het nooit: ‘De controlecapaciteit wordt versterkt.’
Vervolgens worden pagina’s lang worden meer dan 40 maatregelen opgesomd die genomen zullen worden. Te beginnen met: ‘We werven 300 personeelsleden aan voor fiscale fraudebestrijding, met name bij de BBI, sociale fraudebestrijding, de gerechtelijke politie, justitie.’ Maar we krijgen geen idee wat die maatregelen zullen kosten, noch wat de geschatte opbrengsten zullen zijn.
Terugverdieneffecten
Een andere klassieker waarmee Belgische regeringen zich rijk rekenen zijn de terugverdieneffecten, onrechtstreekse inkomsten als gevolg van hervormingsmaatregelen. De terugverdieneffecten komen in het regeerakkoord een viertal keer ter sprake. Ze zullen vooral gehaald worden dankzij hervormingen in de arbeidsmarkt. En wat is daar de ambitie?
In het regeerakkoord staat: ‘anno 2023 bedraagt de werkzaamheidsgraad in België slechts 72,1% tegenover 75,4% gemiddeld in de EU. (…) Onze centrale doelstelling is om op termijn de werkzaamheidsgraad in België tegen 2029 te verhogen in de richting 80 procent en onze productiviteitsgroei te verhogen.’
Mooi, maar alle arbeidseconomen zullen u zeggen dat die 80 procent tegen 2029 niet haalbaar is. Want dat zou betekenen dat er in vijf jaar 500.000 jobs moeten bijkomen, bijna zoveel als tijdens de regering-Michel en De Croo samen. Dat is onrealistisch. Misschien kan Vlaanderen van de 77 procent vandaag wel klimmen naar die 80 procent, maar voor Wallonië (nu 65 procent) en Brussel (66 procent) is dat de volgende jaren onhaalbaar.
Ook hier is het onduidelijk op hoeveel terugverdieneffecten de regering-De Wever met die veel te hoge ambitie uiteindelijk rekent. In een van de eerste budgettaire tabellen bij een zogenaamde supernota van De Wever werd nog uitgegaan dat de terugverdieneffecten 19 miljard zouden opleveren. Dat was niet met spek schieten, maar met een heel varken.
‘Terugverdieneffecten Arizona? Opportunistisch nattevingerwerk’
In een van de laatste budgettaire tabellen, van half januari, was dat bedrag plots geminderd tot 7,8 miljard. Om maar te zeggen hoe speels met de terugverdieneffecten werd omgesprongen. Geen idee wat het bedrag vandaag is.
Slotsom
De regering-De Wever leverde een zeer gedetailleerd regeerakkoord af van meer dan 200 bladzijden. Dat was ook nodig aangezien de ideologische links-rechts tegenstelling, met name tussen Vooruit en MR, die in deze regering zit ingebakken. Men heeft tijdens de regeringsonderhandelingen gezien tot wat voor gehakketak dat kan leiden en dat wil men met zo’n gedetailleerd regeerakkoord vermijden.
Maar ondertussen is het onduidelijk op welke uitgaven en opbrengsten De regering-De Wever rekent. Zonder de budgettaire tabellen is het moeilijk om veel te zeggen over de ernst waarmee de nieuwe regering haar voornaamste taak aanvat: het op orde brengen van onze overheidsfinanciën. Iedereen die vandaag vindt dat de vijf partijen een goed regeerakkoord hebben afgesloten, koopt een kat in een zak.
U zou het voor de renovatie van uw huis nooit doen.
Historicus Bruno De Wever: ‘Mijn broer is niet in de politiek gegaan om de Belgische overheidsfinanciën te saneren’
Bart De Wever als premier: ‘Ook voor Vlaams-nationalisten is ondertussen duidelijk dat België niet kan splitsen’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier