Reacties op Arizona-regeerakkoord: ‘Krachttoer’

De ondernemersorganisaties juichen het regeerakkoord toe en roepen op tot snelle actie. Vakbonden en NGO’s uiten zorgen: ACLVB hoopt op evenwicht, ACV blijft sceptisch en Vluchtelingenwerk Vlaanderen is verontrust. PVDA roept op tot verzet, terwijl Groen en DéFI vrezen voor sociale achteruitgang. Een overzicht van alle belangrijkste reacties op het regeerakkoord.

Het Verbond van Belgische Ondernemingen VBO is tevreden met het regeerakkoord en prijst formateur Bart De Wever. CEO Pieter Timmermans noemt het een “krachttoer” om uiteenlopende politieke stromingen te verzoenen en tegelijk diepgaande socio-economische hervormingen te verankeren. De werkgeversorganisatie benadrukt de belangrijke rol van sociale partners bij de uitvoering van deze hervormingen.

Technologiefederatie Agoria noemt het akkoord “een basis om op verder te werken” en is tevreden dat er eindelijk een regering is. CEO Bart Steukers wijst op de moeilijke situatie van de industrie en roept de regering op om zich te spiegelen aan het Europese competitiviteitskompas. Hij benadrukt dat het verbeteren van de concurrentiekracht van ondernemingen een prioriteit moet zijn in deze legislatuur.

Fedustria is verheugd over de nieuwe regering en wil samenwerken rond herindustrialisering. CEO Karla Basselier ziet erkenning voor de industrie en pleit voor een flexibelere arbeidsmarkt, minder “verstikkende regeldrift” en lagere loonkosten. De organisatie steunt de belofte om te investeren in productiviteit en concurrentiekracht.

(Lees verder onder de preview)

Voor de Vlaamse werkgeversorganisatie Voka komt een nieuwe federale regering geen dag te vroeg.

“De nieuwe federale regering onder leiding van Bart De Wever komt geen dag te vroeg. De economie heeft nood aan een kapitein op het schip en aan een hervormingsgerichte koers”, zegt Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder van Voka.

Socialistische vakbond ABVV: ‘Vrees dat het voor ons onvoldoende zal zijn’

Vooruit heeft zijn uiterste best gedaan om het akkoord socialer te maken en de scherpe kantjes er af te vijlen, maar ik vrees dat het voor ons onvoldoende zal zijn.” Dat zei algemeen secretaris van de socialistische vakbond ABVV, Bert Engelaar, zaterdag in een eerste reactie op het regeerakkoord in De Ochtend.

Engelaar, die de tekst nog maar vluchtig kon bekijken, is onder andere tevreden dat de automatische loonindexering gevrijwaard is voor de werkenden, maar voegt er aan toe dat het ABVV het liever ruimer had gezien. Ook het behoud van de landingsbanen is positief, al stelt Engelaar wel vast dat er strengere voorwaarden aan gekoppeld zijn.  “Bepaalde zaken in het akkoord zijn voor ons heel moeilijk”, vat Engelaar samen. Stemadvies wou de vakbondsman niet kwijt en ook of hij straks zelf voor of tegen het akkoord zal stemmen, wilde hij niet zeggen.

Van zijn oproep om deel te nemen aan de aangekondigde vakbondsactie in Brussel op 13 februari, neemt hij in elk geval niets terug. In een mededeling van het ABVV klinkt het enkele uren later dat de vakbond zich net “meer dan ooit mobiliseert” voor de nationale betoging: “We roepen iedereen op die zich bedrogen voelt door de niet ingeloste beloften van de Arizona-partijen om mee te betogen in de straten van Brussel”.

“De ondoordachte besparingsdrift heeft de lijnen van het akkoord bepaald”, meent de organisatie, die het verder heeft over “aanvallen op de sociale rechten en bescherming van de burgers” en “minachting voor werknemers, voor wie op een uitkering is aangewezen, ambtenaren, nieuwkomers en vluchtelingen, zieken, werkzoekenden, vrouwen,…” 

Volgens de vakbond zullen de besparingen vooral zwaar wegen op de schouders van de middenklasse en de werkenden, en veel minder op de sterkste schouders. “Ongebreidelde flexibiliteit, schending van sociale akkoorden, (…) , een beperking van de inschakelingsuitkering en het recht op landingsbanen, (…) beperkingen op vervroegd pensioen, (…), onmenselijk migratiebeleid… (…) De visie blijft rechts, zeer rechts”, is de conclusie.

Vakbonden: ‘Werkenden vooruithelpen’

De liberale vakbond ACLVB is met het oog op stabiliteit en beleidscontinuïteit tevreden dat er een akkoord is. “Tegelijk hopen we dat het de nodige structurele en evenwichtige hervormingen bevat die werkenden vooruithelpen en het sociale evenwicht herstellen”, aldus de vakbond in een eerste reactie.

ACLVB zegt het regeerakkoord kritisch te zullen toetsen en blijft ijveren voor structurele verbeteringen die de werknemers ten goede moeten komen. “ACLVB wil mee oplossingen zoeken, maar we verwachten ook dat onze kernpunten serieus genomen worden. Dit is hét moment om een sociaal rechtvaardig en economisch evenwichtig beleid vorm te geven”, aldus voorzitter Gert Truyens.

In een eerste reactie op het bereikte federaal regeerakkoord zegt de christelijke vakbond ACV weinig reden tot blijdschap te verwachten.

“Het is uiteraard wachten op meer informatie over wat nu beslist zou zijn. Maar alles wat eerder al uitlekte, doet niet echt vermoeden dat werknemers, gepensioneerden of werkzoekenden veel reden tot blijdschap hebben”, klinkt het bij de woordvoerder van het ACV.

Vluchtelingenwerk Vlaanderen: ‘Meer chaos en menselijk leed’

Vluchtelingenwerk Vlaanderen is “verontrust” over de migratieplannen in het regeerakkoord. “Mensenrechten zijn geen onderhandelingspunt”, stelt de organisatie.

Volgens directeur Tine Claus kiest de regering voor uitsluiting in plaats van integratie en zal het beleid leiden tot “meer chaos en menselijk leed”. De organisatie vreest een drastische vermindering van opvangplaatsen, wat de crisis zal verergeren.

Ook het koppelen van het leefloon aan integratie-inspanningen en vijf jaar wettig verblijf stuit op verzet. “Dit creëert een samenleving van ongelijke kansen.” Daarnaast hekelt Vluchtelingenwerk Vlaanderen de strengere regels voor gezinshereniging.

Oppositie scherp voor regeerakkoord: ‘Sociaal verzet’, ‘spektakelpolitiek’ en ‘surrealisme’

PVDA-voorzitter Raoul Hedebouw roept op tot “sociaal verzet” en beschuldigt de regeringspartijen van het breken van verkiezingsbeloften. Hij verwijt hen lonen te blokkeren, pensioenen af te bouwen en de rijkste 1 procent te ontzien.

DéFI-voorzitster Sophie Rohonyi reageert sceptisch en noemt het surrealistisch dat een Vlaams-nationalist het land leidt. Ze belooft het akkoord grondig te analyseren en constructief oppositie te voeren.

Groen-voorzitter Bart Dhondt uit kritiek op Bluesky en stelt dat “De Wever 1” weinig goeds belooft voor de middenklasse. Hij hekelt de “spektakelpolitiek” en waarschuwt voor meer armoede onder kwetsbare groepen.

PS-voorzitter Paul Magnette vraagt zich af of de onderhandelaars “hebben geluisterd naar de koerswijzigingen die de burgers de afgelopen dagen massaal geëist hebben”, verwijzend naar diverse sectoren. Hij benadrukt dat zijn partij “de tijd zal nemen om het akkoord grondig te onderzoeken” en “constructief uitleggen aan iedereen”.

Engie: “Ons standpunt over kerncentrales is gekend”

“Onze positie is gekend”. Dat zegt kernuitbater Engie in een reactie op de plannen van de nieuwe federale regering om Doel 4 en Tihange 3 bijkomend met tien jaar te willen verlengen. Engie-CEO Vincent Verbeke zei vorige week dat het “ondenkbaar” is kerncentrales langer open te houden.

In het regeerakkoord klinkt het dat de wet op de kernuitstap wordt ingetrokken, en dat de regering voor reactoren Doel 4 en Tihange 3 een bijkomende levensduurverlenging van minimaal 10 jaar wil, bovenop de bestaande verlenging met 10 jaar die al is beslist.  Maar vorige week zei Verbeke, de grote baas van Engie Belgium, dat kernenergie niet meer behoort tot de strategische ambities van Engie, dat het bedrijf niet meer investeert in nucleaire energie en dat het “ondenkbaar is” om bijkomende kerncentrales te verlengen of Doel 4 en Tihange 3 voor 20 jaar open te houden.

Engie concentreert zich op de ontmanteling van de al stilgelegde kerncentrales, het veilig stilleggen van de reactoren die in 2025 sluiten en vooral het verlengen tot 2035 van Doel 4 en Tihange 3.

In een reactie zaterdag op het nieuwe regeerakkoord zegt een woordvoerster dat de positie van Engie “gekend” is. Engie blijft wel “ter beschikking van de regering voor vragen en verduidelijking”, klinkt het. In het nieuwe regeerakkoord klinkt het ook dat de regering de bouw van nieuwe kerncentrales wil faciliteren, en dat er een concreet plan komt voor de ondersteuning van een eerste SMR in ons land. Een SMR is een kleine moduaire reactor. De nieuwe regering voorziet ook lagere transmissietarieven voor de energie-intensieve industrie.

Milieuorganisatie BBL: “Arizona laat klimaatdoelstellingen los”

België dreigt haar klimaat- en biodiversiteitsdoelstellingen niet te halen door een gebrek aan ambitie in het nieuwe federale regeerakkoord. Dat stelt milieuorganisatie Bond Beter Leefmilieu (BBL).

Volgens BBL-directeur Danny Jacobs worden cruciale klimaatmaatregelen uit de vorige regeerperiode afgezwakt. Zo blijven hybride bedrijfswagens en tankkaarten langer fiscaal aftrekbaar, wat de vergroening van het wagenpark vertraagt. Ook worden verpakkingen goedkoper en ontbreken concrete engagementen rond energiefiscaliteit. De milieuorganisatie waarschuwt dat België hiermee het arrest in de Klimaatzaak en de Europese engagementen naast zich neerlegt. Ook de biodiversiteitsdoelstellingen komen in het gedrang. De voorgestelde maatregelen zijn onvoldoende om te voldoen aan het Globaal Biodiversiteitsakkoord en de Europese Green Deal.

Het regeerakkoord bevat volgens BBL wel enkele positieve punten. Zo komt er een pfas-sectorfonds voor schadevergoeding aan slachtoffers, een combiticket voor het openbaar vervoer en wordt het mobiliteitsbudget uitgebreid. Ook worden energierenovaties in appartementsgebouwen versneld. “Deze maatregelen zijn echter druppels op een gloeiende plaat”, stelt Jacobs. Hij noemt het “onbegrijpelijk” dat de onderhandelaars de ernst van de klimaat- en biodiversiteitscrisis zouden blijven negeren.

Volgens de milieuorganisatie laat dit “gebrek aan verantwoordelijkheidszin” zowel burgers als bedrijven in de steek. De jaarlijkse fossiele subsidies van 15 miljard euro blijven volgens BBL onaangeroerd. De organisatie spreekt van een “bloemlezing van gemiste kansen” op een moment dat België voor “een enorme opdracht in ongekend woelige tijden” staat.

CM waarschuwt voor langetermijneffecten van visie op werk en langdurig zieken

CM Gezondheidsfonds ziet in het regeerakkoord van de Arizona-coalitie veelbelovende en noodzakelijke hervormingsmaatregelen in de gezondheidszorg. Dat zegt voorzitter Luc Van Gorp. De mutualiteit waarschuwt echter ook voor de langetermijneffecten van de visie op werk en langdurig zieken.

CM is “heel blij” dat de gezondheidszorgdoelstellingen de leidraad zijn geworden van het regeerakkoord over gezondheid. “Als deze visie handen en voeten krijgt, zal elke euro in de toekomst daar terechtkomen waar hij het meeste gezondheid en levenskwaliteit oplevert”, aldus Van Gorp. Ook onder meer het feit dat de regering paal en perk wil stellen aan de ereloonsupplementen, de verhoogde druk op zorgverleners om zich te conventioneren en de verdere uitbreiding van de derdebetalersregeling noemt de CM positief. De mutualiteit is ook blij dat het ziektebriefje voor één dag werd behouden, om de administratieve overlast van de huisartsen te verminderen.

CM ziet “positieve signalen” over een werkbare groeinorm, al zal het budgettaire totaalplaatje nog duidelijk moeten worden. De CM maakt zich wel zorgen over de besparingsmaatregelen die een indirecte impact hebben op de gezondheid van mensen, zoals de plannen om sociale voordelen te plafonneren en ook de beperking van werkloosheid in de tijd. “Armoedepreventie is een zeer belangrijke vorm van gezondheidspreventie: arm maakt nu eenmaal ziek. We zijn in elk geval tevreden dat de leeflonen geïndexeerd zullen blijven, maar pleiten voor een goede armoedemonitoring tijdens de komende legislatuur, met inbegrip van gezondheidsparameters”, aldus Van Gorp.

De CM hekelt ook dat de nieuwe regering langdurig zieken in de eerste plaats beschouwt als werklozen. “De gehanteerde beeldspraak van de stok en de wortel strookt niet met onze mensgerichte visie en is contraproductief”, zegt Van Gorp. “Langdurig zieken zijn in de eerste plaats zieken: ze moeten eerst de kans krijgen te genezen, en dan geleidelijk aan op de arbeidsmarkt terug hun weg vinden. Werk kan absoluut een deel uitmaken van herstel, maar de tewerkstellingsgraad is niet de heilige graal. Levenskwaliteit moet vooropstaan in het beleid rond langdurig zieken. We moeten mensen in de eerste plaats kwalitatief en duurzaam re-integreren.”

Ook mist CM meer concrete preventieve maatregelen. “Het invoeren van het familiekrediet en het behoud van de landingsbanen zijn een positieve stap in de richting van een betere work-life balance voor heel wat (groot)ouders, maar ook aan de werkgeverszijde mogen de inspanningen concreter worden”, klinkt het.

Armoedeorganisaties bezorgd over beperking werkloosheidsuitkeringen in de tijd

De nieuwe Arizona-regering krijgt kritiek op het plan om de werkloosheidsuitkeringen in de tijd te beperken. Het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding (BAPN) vreest dat deze maatregel mensen in de armoede zal duwen.

“Het lijkt misschien contra-intuïtief, maar je verhoogt de participatie aan de arbeidsmarkt niet door de werkloosheidsuitkering van mensen te verlagen,” zegt BAPN-coördinator Caroline Van der Hoeven. Volgens haar kost werk zoeken juist geld: voor internetverbinding, vervoer en kinderopvang.

De armoedeorganisatie waarschuwt voor een domino-effect. Mensen dreigen volledig van de radar te verdwijnen, zoals eerder zou gebeurd zijn  bij de inperking van inschakelingsuitkeringen voor jongeren. De verwachte besparingen zullen volgens BAPN teniet worden gedaan door hogere gezondheidskosten en meer uitgaven voor schuldbemiddeling.

Ook wijst BAPN op het risico dat mensen geen beroep doen op sociale rechten waar ze recht op hebben. Nu al ontvangt bijna 40 procent van de mensen die in aanmerking komen voor een leefloon deze steun niet, klinkt het. De reeds overbelaste OCMW’s zullen bovendien een nieuwe golf aanvragen moeten verwerken.

BAPN roept de regering op om de armoedesector te betrekken bij de uitwerking van de hervormingen. “Alleen een directe dialoog met mensen in armoede zelf kan de blinde vlekken blootleggen in het beleid,” aldus Van der Hoeven. De organisatie zal de komende weken het regeerakkoord in detail bestuderen en voorstellen formuleren op basis van ervaringen van mensen die in armoede leven.

Arbeidseconoom Stijn Baert: “Dit regeerakkoord brengt sociaaleconomisch geen nieuwbouw”

Professor arbeidseconomie Stijn Baert (UGent) ziet positieve elementen in het zopas onderhandelde federaal regeerakkoord, maar is kritisch over de aanpak van structurele hervormingen. Volgens Baert brengt het regeerakkoord geen fundamentele vernieuwing.

“Dit regeerakkoord brengt sociaaleconomisch geen nieuwbouw”, klinkt het. De UGent-econoom doelt daarmee op zowel sociale als fiscale wetgeving. “Dat wil zeggen: we gaan niet naar een compleet nieuw pensioensysteem of niet naar een alomvattende hervorming van onze belastingen.” Wel worden volgens hem enkele uitzonderingen afgebouwd: “Wat wel gebeurt, is dat sommige koterijen waar mensen hun toevlucht in kunnen zoeken om niet (lang) te werken, maar toch voldoende inkomen hebben, worden opgeruimd of dat hun toegang wordt beperkt.”

Een opvallend punt in het akkoord is de beperking van de werkloosheid in de tijd, “al blijft de tekst wel nog vaag hoe fel men de uitkering zal verlagen na een paar maanden”, vindt Baert.

Die noemt zichzelf een “koele minnaar” van deze maatregel. “Je zult sommigen effectief zien doorstromen naar werk bij een stopzetting van hun uitkering, dat geeft onderzoek aan, dus er is een zekere ‘moral hazard’ in deze uitkering. Maar evengoed dreig je mensen door te duwen naar het nog hardnekkiger probleem van de inactiviteit (en vaak leefloon dus).”

Hij waarschuwt daarnaast voor het effect op sollicitaties: “Hoe gemotiveerd kom je over als je pas nadat je uit werkloosheid bent gegooid weer komt aankloppen?” Baert ziet een sterker effect in een andere aanpak: “Daarom vind ik het veel belangrijker om, zoals men ook plant, de werkloosheidsuitkeringen te vereenvoudigen en sterker degressief te maken. Dus hoger laten beginnen dan nu, maar dan na een paar maanden sterker laten afnemen. Zodat de pool aan vacatures die men overweegt, groter wordt.”