Preformateur Bart De Wever (N-VA) krijgt twee weken om Vooruit te verleiden

De potentiële Arizona-coalitie is het eens over de aanpassing van de wet op de kernuitstap. Maar voor het overige is er te weinig concreets om Bart De Wever (N-VA) formateur te maken. Preformateur De Wever krijgt nu tot 10 juli om Vooruit over de streep te trekken.

Bart De Wever (N-VA) is geen formateur, maar preformateur. Dat besliste koning Filip maandagochtend. Zowel Vooruit als Les Engagés vonden het te vroeg om de N-VA-voorzitter te laten vervellen van informateur tot formateur. En dus koos het paleis niet voor een nieuwe informateur – wat zou impliceren dat De Wever mislukt zou zijn in zijn opdracht – maar voor een tussenoplossing. Ziedaar, de preformateur. Hij krijgt in eerste instantie tot 10 juli de tijd om een verslag te boetseren.

Volgens de annalen is het een uitvinding van zijn vader: in de zomer van 2010 toverde koning Albert II de eerste preformateur ooit uit zijn hoed. Elio Di Rupo (PS), de latere premier, moest toen het pad effenen voor een volwaardige formatie. Na een hobbelig parcours diende Di Rupo in september een ultiem voorstel in. Door het ‘nee’ van de N-VA en de CD&V werd preformateur Di Rupo ingeruild voor twee bemiddelaars.

Koning Filip doet dat kunstje dus over. Alleen lijkt de situatie minder moeilijk dan 14 jaar geleden. Volgens verschillende onderhandelaars is de opdracht van De Wever vrij simpel: Vooruit, en in mindere mate Les Engagés, over de streep trekken.

Kerncentrales

De moeilijkheden voor Vooruit zijn bekend. De partij van Melissa Depraetere en Conner Rousseau wil garanties over bijdragen van grote vermogens. Ook willen ze de koopkracht en de gezondheidszorg vrijwaren. Daarvoor hebben ze een geloofwaardige stok achter de deur: met de Open VLD, die voor de oppositie koos, heeft centrumrechts een meerderheid. Willen de onderhandelaars een centrumrechtse regering, dan hebben ze Vooruit niet nodig.

In zijn voorstel moet preformateur De Wever dus kleur bekennen. Anders dan zijn informatieverslag, dat de partijen dinsdagavond te lezen kregen. Daar stonden volgens meerdere onderhandelaars te veel algemeenheden in.

Zo maakt de nota gewag van de nood aan ‘eerlijke fiscaliteit’, maar daar kan niemand tegen zijn. Depraetere en co. willen meer heldere voorwaarden vooraleer ze mee aan tafel schuiven. De nota stelt zelf dat de tekst ‘niet ter goedkeuring is voorgelegd aan de vijf partijen’.

Een concreet element heeft de nota al zeker: er is consensus onder de Arizona-partijen N-VA, Vooruit, CD&V, MR en Les Engagés om de wet op de kernuitstap van 2003 bij het grof huisvuil te zetten. Dat opent de deur naar nieuwe verlengingen en zelfs nieuwe centrales.

Onbegrip

Het voordeel van deze nieuwe fase is dat De Wever plenaire vergaderingen kan organiseren. Dus niet per se bilateraal, onder vier ogen dus, maar met de vijf partijen rond de tafel. Voor de formateur wordt het interessant om Vooruit tegenover de MR van Georges-Louis Bouchez te zetten. Er lijkt vooral vertrouwen getankt te moeten worden tussen die twee polen van Arizona, die slechte herinneringen aan elkaar hebben door Vivaldi. Bij Vooruit beseffen ze goed dat de MR een grote verkiezingsoverwinnaar is. De partij zal haar huid minstens even duur willen verkopen als de Vlaamse socialisten.

Voor Vooruit geeft het feit dat we in de preformatie – en niet in de officiële formatie – zitten meer flexibiliteit om eisen te stellen. Dat levert dan weer onbegrip op bij de christendemocratische familie. Zij kijken met grote ogen naar de framing van Vooruit dat zij als enige de groeinorm in de gezondheidszorg zou willen beschermen. Er wordt fijntjes op gewezen dat het campagnevoorstel van Les Engagés voor een groeinorm van 3,5 procent in de gezondheidszorg hoger lag dan de 2,5 procent van Vooruit.

Opvallend is dat alle partijen, van de CD&V tot de MR, hun vertrouwen en steun in De Wever blijven uitspreken. ‘Het gaat vooruit, dat is hoopvol’, klinkt het her en der. In Franstalig België waarschuwt men wel voor al te overdreven optimisme: ‘Mathematisch is deze coalitie logisch, politiek gezien veel minder.’

Toch is de tijd de vijand van Vooruit. De kans is groot dat de Belg vuriger supportert voor de Rode Duivels dan voor een hypersnelle regeringsvorming. Maar toch wordt het hoe langer hoe ongemakkelijker voor de socialisten om de boot af te houden. Op 10 juli, aan de vooravond van de Vlaamse feestdag, dreigt Vooruit met de rug tegen de muur te staan. Hoe langer de partij afwacht, hoe meer er gefluisterd zal worden dat ze eigenlijk zit de wachten op de terugkeer van de PS.

Bart De Wever en Conner Rousseau: de bromance die het land moet redden