‘Politieke benoemingen: waarom er ongerustheid heerst in de Belgische militaire inlichtingendienst’

Wie werkt voor veiligheidsdiensten zoals het leger of het inlichtingenapparaat zou maar één doel voor ogen mogen hebben: de veiligheid van het land. Kennis en ervaring zouden doorslaggevend moeten zijn bij de rekrutering en bevordering van zulke mensen. Dat zou hun geloofwaardigheid ten goede komen om tijdens kritieke momenten hun dienst te leiden. Helaas brengen partijpolitieke bemoeienissen bij topbenoemingen die vaak in het gedrang.

De eerste filter bij zulke benoemingen heeft vaak weinig met de nationale veiligheid van doen. Wie kans wil maken op een topfunctie moet in de eerste plaats de bevoegde minister ter wille zijn. Dat betekent doorgaans dat hij vooral een grijze muis moet zijn, want wie excelleert vormt een bedreiging voor de reputatie en het aanzien van de politicus. Bekwame, charismatische en intellectueel autonome personen komen in veel Europese landen met een handicap aan de start.

Die loyauteit tegenover de minister blijft ook na de benoeming belangrijk. Hij bepaalt immers wat er gezegd, gedaan en vooral uitgegeven mag worden. En ja, het is belangrijk dat veiligheidsdiensten het zogenoemde politieke primaat respecteren. Maar dan moeten de politici ook het algemeen belang vooropstellen en niet het eigen belang of dat van de partij.

Die partij is de tweede filter. Voor een topper in de veiligheidsdiensten is het helaas vaak belangrijker dat hij een trouwe partijsoldaat is dan een goede soldaat. In veel Europese landen wordt in dat opzicht meer stammenpolitiek dan statenpolitiek bedreven. Eerst geldt het belang van de politicus, dan dat van de partij en dan pas het algemeen belang van het land.

Die stammenpolitiek zet zich ook door in de diensten. Dat leidt tot wantrouwen en nervositeit. In de Belgische militaire inlichtingendienst heerst op dit moment grote ongerustheid over een scenario waarin minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS) haar controversiële kabinetschef aan het hoofd van de dienst zou manoeuvreren. Dat soort partijpolitiek is funest voor de geloofwaardigheid. Stel u voor dat een socialistische partijsoldaat ooit beslissingen moet nemen over een extreemrechtse beweging: dat zou olie op het vuur zijn. Als de politiek werkelijk begaan is met de veiligheid van het land, dan moet zij minder de baas spelen over de veiligheidsdiensten.