Kunnen we politici nog wel vertrouwen met het bepalen van hun eigen inkomen en pensioen? Volgens sommige experts is er geen andere keuze.
Na een nieuwe week van tumult rond de politieke pensioenen, doemt de vraag opnieuw op: zijn onze politici wel geschikt om hun eigen verloning te regelen? De Wetstraat heeft al jaren de mond vol van ‘politieke vernieuwing’, maar toch duikt met regelmaat van de klok een nieuwe hetze op.
De taak maar uitbesteden dan? De Vlaamse liberalen toonden zich al fan, met eerste minister Alexander De Croo en Brussels minister Sven Gatz op kop. Een extern orgaan zou de pensioenen en de partijfinanciering moeten regelen, vindt Open VLD. ‘Wij politici zijn de enigen die over ons eigen loon beslissen en dat is niet gezond’, aldus De Croo.
Gatz had al een samenstelling van het orgaan in gedachten: magistraten, academici, vertegenwoordigers uit de non-profit, bedrijfsleiders en gelote burgers.
Het idee werd niet meteen afgeschoten door politieke tegenstrevers. ‘Een externe instantie is niet onlogisch’, zei Vooruit-fractieleider Melissa Depraetere in Het Nieuwsblad, ‘maar dan moet het voorstel wel bindend zijn, anders komt het voorstel terug naar het parlement en begint de discussie weer opnieuw.’
Kristof Calvo (Groen) reageerde minder enthousiast. Als een van de weinige Kamerleden trekt en sleurt hij aan een hervorming van de partijfinanciering. Zijn boodschap: alle voorstellen líggen al op tafel, een extern orgaan is niet meer nodig.
Overigens, de hervorming van het statuut van parlementsleden is integraal onderdeel van het regeerakkoord van de regering-De Croo. Dat geldt ook voor de hervorming van de partijfinanciering. Die moeten dus niet in de toekomst geregeld worden, maar nu.
Het volk
In elk geval is een extern orgaan geen goed idee. Dat zeggen zowel politoloog Bart Maddens (KU Leuven) als begrotingsexpert Herman Matthijs (UGent/VUB).
Maddens vergelijkt het principe met vaandelvlucht. ‘Hoeveel geld het parlement en zijn leden krijgen is een belangrijke maatschappelijke beslissing. Daarover moet “het volk” beslissen, en dus de parlementsleden. Stap je daarvan af, dan ondergraaf je een belangrijk principe van de representatieve democratie.’
Professor Matthijs beaamt: ‘Enkel de verkozenen hebben de legitimiteit om te beslissen over hun loon en hun pensioen. Wanneer ik hoor dat sommigen willen dat magistraten – lees: de rechterlijke macht – mee moeten beslissen over de weddeschaal van de wetgevende macht, dan gaat dat te ver.’
Lees ook de opiniebijdrage van Herman Matthijs op Knack.be
Volgens Matthijs kan een extern orgaan louter advies geven. Dat gebeurde bijvoorbeeld in 2012, toen toenmalig Vlaams Parlementsvoorzitter Jan Peumans (N-VA) een vergelijkende studie bestelde bij adviesbureau Ernst & Young over het inkomen en de pensioenen van de parlementsleden.
Dat is ook de rol die het burgerpanel We Need To Talk voor zichzelf ziet weggelegd. Via gelote burgers wil dat initiatief hervormingen voor de Belgische partijfinanciering op tafel leggen. Niet ter vervanging van de politiek, maar als aanvulling. Tegen de zomer trekt het panel met aanbevelingen onder de arm richting de Wetstraat.
‘Maar de politici zullen de beslissing dus nog steeds zelf moeten nemen’, zegt Maddens. ‘Ze moeten hun verantwoordelijkheid opnemen en verantwoording aan de kiezer afleggen. Dat ze al eerst beginnen met het kluwen van vandaag transparant te maken.’
Al blijft de vraag of zelfs kleine stapjes vooruit zullen lukken. Matthijs: ‘Ik zit al jaren als expert in de commissie die over de boekhouding van de politieke partijen gaat, en elk voorstel voor vernieuwing strandt keer op keer. Maar dat is nu eenmaal de democratie: geen meerderheid, dan geen beslissing.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier