Nu de Verenigde Staten Europa steeds meer aan hun lot overlaten, groeit de consensus dat het leger (veel) meer geld nodig heeft. Pacifist Jan Peumans ziet het met lede ogen aan. ‘Veel mensen lijken te geloven dat de Russen hier morgen gaan binnenvallen. Ik denk: vertel alstublieft niet zo’n onzin.’
‘In mijn collegetijd schreef ik al artikels als overtuigd pacifist’, vertelt Jan Peumans. ‘Dat is trouwens ook waarom de IJzerbedevaart is opgericht: nooit meer oorlog.’ De oude rot van de N-VA, die tot vorig jaar ook voorzitter was van het Vlaams Vredesinstituut, kijkt met lede ogen naar het opbod dat is ontstaan om almaar meer en nu ook sneller geld uit te geven aan defensie.
Vorige zomer was hij daar in een dubbelgesprek met Mieke Vogels al kritisch over, toen de regeringsonderhandelingen nog liepen. Sindsdien is de roep om meer wapens alleen maar luider gaan klinken, niet het minst in zijn eigen partij.
Peumans: ‘Ik kom uit de Volksunie, dat was de partij van het pacifisme. Dat is helemaal weg: alle duiven zijn vertrokken en er blijven alleen nog haviken over. Ik hoor nooit meer mensen vragen stellen bij waar we mee bezig zijn, die stemmen zijn allemaal verdwenen. Iedereen herhaalt elkaar: we moeten meer in het leger investeren.’
Is dat ook niet terecht? In vergelijking met andere NAVO-landen doen we veel te weinig.
Jan Peumans: België heeft een achterstand, dat klopt. Maar van een klein land als het onze hoort men ook niet te verwachten dat we zelfs verhoudingsgewijs evenveel bijdragen als landen als Duitsland of Frankrijk. Die twee procent van het bbp die zogezegd naar defensie moet gaan, is echt een fetisj geworden. Waarvoor wordt dat geld gebruikt? Daar gaat het zelfs vaak niet over.
Kunnen we dat niet gebruiken voor vredesopdrachten in plaats van nog meer dure F-35’s aan te kopen? De N-VA zou als partij meer de vredesgedachte moeten laten horen, maar we krijgen alleen nog maar Theo Francken te zien. Francken op defensie zetten, daar hoef ik geen tekeningske bij te maken. Hij is een super Trump-fan, die nu de Amerikaanse president ook al napraat dat Oekraïne straks maar grond zal moeten afstaan aan Rusland.
Is hij echt zo’n fan?
Jan Peumans: Hij was toch heel blij toen Trump de verkiezingen won, had ik de indruk.
Aan Rusland heeft Europa wel een gevaarlijke vijand die in onze nek ademt.
Jan Peumans: Blijkbaar hebben wij altijd een externe vijand nodig. Veel mensen lijken te geloven dat de Russen hier morgen gaan binnenvallen. Ik denk: vertel alstublieft niet zo’n onzin. De Russen zijn ondertussen drie jaar aan het vechten in Oekraïne. Hoeveel soldaten zijn er daar al gestorven? En hoeveel grondgebied hebben ze ondertussen al ingenomen? Hoe zouden zij in godsnaam nog andere landen, laat staan heel West-Europa kunnen aanvallen?
Politoloog Tom Sauer schrijft daar helder over, maar hij is ook een eenzame stem geworden. Mij doet het allemaal aan de Koude Oorlog denken, toen we ook ongelooflijk veel geld hebben geïnvesteerd in defensie. We werden bang gemaakt voor de Sovjet-Unie, die uiteindelijk helemaal in elkaar is gezakt. Dat gevaar werd ook zwaar overschat.
‘Mij doet het allemaal aan de Koude Oorlog denken. We werden bang gemaakt voor de Sovjet-Unie, die uiteindelijk helemaal in elkaar is gezakt.’
Er zijn nog maar heel weinig mensen die uw mening lijken te delen.
Jan Peumans: Iedereen papegaait elkaar vandaag na: bijkopen, bijkopen, bijkopen. Eén expert zegt dat, en de rest volgt. Dat is een vorm van groepsgedrag. Mensen worden graag bang gemaakt, deze keer van Rusland. De wapenindustrie zal heel erg blij zijn, zij heeft veruit de slimste lobbyisten. Wapens voor vrede, heet dat dan. Mijn boodschap is: waarom proberen we het niet op een andere manier?
Ik ben benieuwd naar wat de onderhandelingen zullen brengen. Alles is beter dan de wapenwedloop waar we nu weer in zijn beland. Maar ik hoor Francken al denken dat alle pacifisten idioten en naïevelingen zijn. Wel, die moeten er ook zijn. (lacht)
Theo Francken (N-VA): ‘De F-35’s, moet ik me daar echt voor verdedigen?’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier