Na nieuwe slechte peiling: ‘Open VLD maakt Alexander De Croo kleiner’

De jongste peiling van Het Laatste Nieuws, Le Soir, VTM Nieuws en RTL bevestigt een ondertussen vertrouwd patroon. Vlaams Belang en N-VA blijven koplopers met respectievelijk 25 en 21,6 procent. Vooruit is de eenzame derde met 15,5 procent. Daarachter volgt een peloton van CD&V (11,8 procent) tot Groen (7,4 procent).

Eén peiling is interessant, maar de trends zijn het leerrijkst. Zo raakt Open VLD maar niet boven de grens van de 10 procent. Haalden de liberalen in 2019 nog 13,5 procent, dan zou daar nu slechts 9,2 van overblijven. En dat terwijl de partij met Alexander De Croo al enkele jaren de premier levert.

Voor Vincent Stuer moet het roer om. De huidige medewerker van Guy Verhofstadt en ex-woordvoerder van Karel De Gucht is openlijk kandidaat-lijsttrekker voor de Europese lijst in 2024. Volgens Stuer wordt het partijcongres van mei cruciaal. ‘Eigenlijk hebben we goede kaarten in handen. Alleen moeten we die ook uitspelen.’

Wat zijn die goede kaarten?

Vincent Stuer: We leveren de eerste minister, die een aantrekkelijk politiek profiel heeft voor onze kiezers, die in het centrum zitten en níét op rechts. De andere troef zijn onze burgemeesters. Mensen als Bart Somers hebben niet het negativisme en het onwereldse van sommige rechtse liberalen, maar zijn welwillend en positief.

Voorzitter Egbert Lachaert doet toch al wat u vraagt? Hij gaat de campagne ophangen aan de figuur van De Croo.

Stuer: De vraag is hoe je dat het beste doet. Sinds het begin van Vivaldi was het idee dat De Croo onze partij groter ging maken. Maar wat zien we? Onze partij maakt De Croo kleiner. De partij is veel te weinig een verlengstuk van zijn verhaal. Ja, we verdedigen het beleid, maar verdedigen is niet genoeg, want dan zit je al vaak in een defensief verhaal. Voortkabbelen tot aan de verkiezingen is geen optie. Wij liberalen moeten veel meer over principes praten. Ons congres in mei moet dus niet zozeer over verschillende politieke thema’s gaan, zoals investeren in de nieuwe generatie kernreactoren, maar over onze eigenheid als liberalen. Is het u al opgevallen dat N-VA-voorzitter Bart De Wever nooit over beleid spreekt?

Wat is het verhaal van De Croo? Hij is toch veel minder ideoloog dan De Wever?

Stuer: Principes hebben betekent niet dat je een zeloot als De Wever moet zijn. Dat gaat ook over compromissen sluiten en over het besef dat je als liberaal de samenleving maar voor een klein stuk kunt bijsturen. Als we eerlijker zijn over de rol van de politiek, kunnen we oprechter naar de kiezer gaan over wat we wel en niet kunnen. Ook de aantrekkingskracht van Guy Verhofstadt lag in de grote principes.

Een jaar geleden vroeg Bart Tommelein zich in Knack af of een puur liberale partij nog wel zin heeft.

Stuer: Ik spreek niet graag over politieke herverkaveling. Het gaat er toch niet van komen, dus wil ik er mijn tijd niet in steken. De sleutel ligt bij de bestaande partijen.

U stelt voor om in 2024 alle Open VLD-lijsten te laten trekken door nieuwe mensen. Waarom?

Stuer: Op basis van het meest realistische scenario zullen er in Vlaanderen maximaal twee lijstplaatsen zijn van waarop een nieuw gezicht verkozen zou worden. Na een nieuwe nederlaag zal het parlement dus bevolkt worden met Open VLD’ers die al tien of twintig jaar meedraaien en – terecht of onterecht – aangebrand zijn. Zo raken we nooit uit onze patstelling. Ik probeer zeer loyaal te zijn, maar we zien hier een generatie die op jonge leeftijd kansen heeft gekregen en dan verkiezing na verkiezing heeft verloren, zodat er nu amper kansen zijn voor de nieuwe generatie. Op menselijk vlak begrijp ik dat, maar democratisch is het een pijnlijk verhaal. Daarom hebben we een schoktherapie nodig.

Hebt u voor zo’n operatie nog voldoende vertrouwen in Lachaert?

Stuer: Ja. Het is vooral een collectieve verantwoordelijkheid van de hele top. De sterren staan beter dan ooit tevoren. Na al die jaren is er eindelijk een kopman met wie we naar verkiezingen kunnen gaan. De belangrijkste keuze is dus al gemaakt. Doordat de campagne rond de figuur van De Croo draait, kunnen we hem makkelijker omringen met nieuwe gezichten. Bij velen overheerst de angst – en dat is ook begrijpelijk – maar ik vind het vooral spannend. De politieke strijd zal grotendeels in het midden gevoerd worden, maar van de vier centrumpartijen CD&V, Open VLD, Groen en Vooruit is enkel die laatste al klaar voor de campagnemodus. Open VLD kan nog altijd verkiezingen winnen, maar niet door de kool én de geit te sparen.