‘Open brief aan onze parlementen: zullen we na Godvergeten opnieuw vergeten?’

Deze week werd de laatste uitzending van Godvergeten, de docureeks van Ingrid Schildermans en Ibbe Daniëls, op Canvas uitgezonden. Na elke aflevering ging ons mededogen uit naar de slachtoffers. Telkens waren we verbijsterd over het gedrag van de daders, en verontwaardigd over de systematische verdoezeling door de kerkelijke instanties. Elke keer stonden we nadien te kijken van de nieuwe makke, soms zelfs defensieve reacties van diezelfde instanties.

En wat doen we nu? Er zijn twee mogelijkheden. Er iets mee doen of er niets mee doen.

Niets doen betekent de hele zaak overdragen aan de cyclus van verontwaardiging en vergetelheid. Kort geleden schrokken we nog van bisschop Roger Vangheluwe en Operatie Kelk. Die verbijstering slibde snel dicht. Godvergeten deed ze weer oplaaien. Nochtans ging het over wat we allang wisten: de positie van de katholieke kerk in onze maatschappij heeft problematisch aspecten. De docuserie, de nog altijd lopende rechtszaak rond Operatie Kelk en vooral de reactie van de huidige kerkvorsten tonen dat er nog heel wat werk aan de winkel is. Als we nu ophouden met dat voor ogen te houden, zal de maatschappelijke verbijstering ook deze keer snel wegdeemsteren.

De tweede mogelijkheid is wel iets doen. Er geen genoegen mee nemen dat het vandaag toch wat beter gaat dan vroeger. Ons niet van de wijs laten brengen door de defensieve suggestie dat de kritiek een aanval zou zijn op de hele geloofsgemeenschap. Zulke reacties zijn niet alleen een zoveelste slag in het gezicht van de slachtoffers, ze hebben ook een eroderend effect op de morele geloofwaardigheid van onze instituten en hollen het vertrouwen uit in heel onze maatschappij.

Daarom richten wij, ondergetekenden, ons met deze brief niet tot de kerk, maar tot het democratische bestel waarin de kerk opereert en gesubsidieerd wordt. De katholieke kerk is de enige erkende eredienst die daarvoor geen telling van aanhangers hoeft op te geven. Over haar unieke positie en de morele gevolgen ervan verdient onze maatschappij een structureel debat. Allerlei acties zijn mogelijk om zo’n debat uit te lokken, maar uiteindelijk kan enkel concrete actie van onze vertegenwoordigers in de parlementen zoden aan de dijk zetten.

België

België

Priester Rik Devillé: ‘Een kerk betreedt u op eigen risico. Het recht geldt daar niet’

Wij vragen onze parlementsleden daarom met respect maar met grote urgentie om een duurzaam debat te starten over hoe de kerkelijke positie het grondwettelijke gelijkheidsprincipe aantast. En over hoe de maatschappij haar burgers kan beschermen wanneer die unieke positie leidt tot een afkalving van de kerkelijke morele reflexen.

Wij zijn ons ervan bewust dat dit scherpe woorden zijn. Daarom vinden we het belangrijk om het volgende expliciet te benadrukken. We pretenderen niet te spreken in naam van de slachtoffers, wel als leden van de maatschappij waarin het misbruik en de verdoezeling zich voltrekken. We beogen geen ‘frontale aanval’ op de kerk, zoals de kritiek nu al door sommigen genoemd wordt. Op geen enkele manier wil dit schrijven zich richten tegen gelovigen of de christelijke leer.

Onze vraag positioneert zich niet op de klassiek Belgische breuklijnen tussen katholieken en vrijzinnigen; gelovigen, andersgelovigen en niet-gelovigen; links en rechts; conservatieven en progressieven; nationalisten en globalisten. Onze vraag gaat over institutioneel fatsoen en de democratisch-politieke bescherming van de burger tegen institutioneel misbruik. Want alleen die structurele bescherming biedt een duurzaamheid die de tragische cyclus van verontwaardiging en onverschilligheid kan doorbreken.

Daarom vragen wij onze parlementsleden om nog binnen deze regeerperiode werk te maken van een grondig en structureel debat over o.a.:

– het verdere onderzoek naar de rol van het gerecht en de kerk in Operatie Kelk naar aanleiding van wat Godvergeten bovenhaalt;

– de precieze invloeden van ‘Rome’ in de verdoezeling van het misbruik en op de morele reflexen van de Belgische kerk;

– de naleving door de katholieke kerk van de wet, meer bepaald de General Data Protection Regulation bij schrapping uit het doopregister;

– de uitzonderlijke positie van de katholieke kerk in de wet.

Opdat wij als maatschappij, naast voortschrijdende inzicht, ook voortschrijdend toezicht kunnen bieden op de integriteit van onze burgers.

Een initiatief van Tom Hannes (auteur), Jeroen Olyslaegers (auteur) en Jan de Zutter (beeldend kunstenaar)

De tekst staat hier open voor ondertekening.

Bij schrijven werd hij al ondertekend door:

Jan Raes, algemeen directeur Opera Ballet Vlaanderen;

Patrick Conrad, kunstenaar, auteur, cineast;

Rudi Laermans, socioloog;

Paul Demets, dichter;

Els Dottermans, actrice;

Anneleen van Offel, auteur;

Rik Pinxten, antropoloog;

Gene Bervoets, acteur;

Frank Moreels, voorzitter BTB;

Yves Desmet, journalist;

Paul Goossens, Europajournalist;

Tom Lanoye, auteur;

Karl van den Broeck, hoofdredacteur Apache;

Koen Fillet, beeldend kunstenaar;

Kurt van Eeghem, auteur;

Marcel Vanthilt, muzikant;

LECTRR, cartoonist;

Nic Balthazar, cineast;

Eric Min, auteur;

Stijn Meuris, muzikant;

Jan Bijvoet, acteur;

Marlies de Munck, filosofe;

Johannes Genard, muzikant;

Erwin Mortier, auteur;

Stefan Hertmans, auteur;

Barbara Rottiers, auteur;

Valentijn Dhaenens, theatermaker;

Lize Spit, auteur;

Wannes Gyselinck, theatermaker;

Sigrid Bousset, auteur;

Sanne Nuyens, scenarist;

Rik Devillé, priester;

Griet Vandermassen, filosofe;

Michael van Peel, comedian;

Vlad Weverbergh, dirigent;

Griet op de Beeck, auteur;

Herman Van Goethem, rector Universiteit Antwerpen;

Tom Bonte, algemeen directeur AB;

Kyoko Scholiers, theatermaker;

Tom Ternest, theatermaker;

Laurence Roothooft, actrice;

Angelo Tijssens, scenarist en auteur;

Sofie Decleir, actrice;

Wouter Hessels, filmhistoricus;

Friedl’ Lesage, radioproducer

Dominique Van Malder, acteur, theater- en televisiemaker

Joris Blanckaert, componist

Janne Desmet, actrice

Angela Schellekens, cultuurcoordinator

Bjorn Eriksson, muzikant

Tom Liekens, kunstenaar

Yves Degryse, theatermaker

Stefan Perceval, regisseur

Kristof Bilsen, filmproducer, regisseur

UPDATE: in de eerste versie van deze open brief stond dat de katholieke kerk een uitzonderlijke positie heeft in de Grondwet. Dat is aangepast naar de wet, omdat er in de Grondwet geen sprake is van de katholieke kerk.