Op de N-VA-nieuwjaarsreceptie: ‘Game of Thrones? Dan wel een hele saaie aflevering’

Met wind op kop trapte de N-VA een levensbelangrijk verkiezingsjaar op gang in de Mechelse Nekkerhal. Hoe sterk is de zwart-gele falanx nog?

Twee vrouwelijke militanten dansen met grote bewegingen op pompende beats in de nabijheid van Theo Francken, die de ene na de andere selfie accepteert. Achter hem ontstaat een lange rij voor een fotoshoot met de Vlaamse N-VA-ministers Jan Jambon, Ben Weyts, Matthias Diependaele en Zuhal Demir. Geen alledaags tafereel, maar op de jaarlijkse N-VA-nieuwjaarsreceptie in Mechelen kan het allemaal.

De editie van 2024 is extra bijzonder. De 5.000 aanwezigen worden klaargestoomd voor een cruciaal jaar. Met Vlaamse, federale en Europese verkiezingen in juni en lokale verkiezingen in oktober heeft de partij van Bart De Wever een nieuwe ‘afspraak met de geschiedenis’.

In tegenstelling tot stembusslagen in het nabije verleden, trekt de N-VA gehavend naar de kiezer. In de peilingen loopt het Vlaams Belang met zowat 25 procent al enkele jaren voorop, de N-VA is met om en bij 22 procent op achtervolgen aangewezen. ‘Vorig jaar voelde je het dipje bij veel collega’s’, zegt een parlementslid. Een partij die krimpt, dat betekent minder parlementsleden en gedwongen ontslagen. En dat geeft weinig reden tot een feestje.

Voorzitter Bart De Wever beseft dat en spreekt er openlijk over in zijn toespraak. Hij heeft het over ‘bergop fietsen als echte flandriens’.

Vlaams Belang

De Wever zet zich in de markt als enig alternatief voor Vivaldi II, een heruitgave van de huidige federale regering die er onder geen beding mag komen. Zonder het Vlaams Belang bij naam te noemen is het voor de goede verstaander duidelijk: ‘Alleen een sterke N-VA kan het rotten stoppen.’

Desnoods trekt hij zelf de Wetstraat 16 in, herhaalt De Wever voor de militanten, die de toekomstmuziek onthalen op een zangerig ‘Bartje, premier’. Niet dat De Wever staat te popelen voor die job. De huidige premier, Alexander De Croo (Open VLD), zet hij weg als carrièrist: ‘Nooit meer een premier die de Vlaamse welvaart opoffert voor zijn carrière.’ Een boutade die op luid applaus kan rekenen. De Wever viseert opnieuw CD&V, Open VLD en Vooruit. ‘Ik heb ze gevraagd om nooit meer een regering te maken zonder Vlaamse meerderheid. Maar tevergeefs.’

Over applaus gesproken: de applausfactor speelt een rol op zulke bijeenkomsten. Bij de voorstelling van de lijsttrekkers waren de uitbundigste salvo’s voorbehouden voor Zuhal Demir en Theo Francken, beiden zichtbaar geëmotioneerd. Hun applaus was dus luider dan dat voor minister-president Jan Jambon.

‘N-VA 2.0’

Francken en Demir waren overigens protagonisten in een krantenartikel dat in de Nekkerhal vaak over de tongen ging. Uitgerekend op de dag van de nieuwjaarsreceptie kwam Het Nieuwsblad met een artikel doorspekt met bijtende, zij het anonieme, citaten van partijkopstukken. De aanleiding was vooral de toekomst van de partij: wat na Bart De Wever? Niet dat er een vacature voor zijn baan is, maar na 20 jaar aan het roer – en met een mogelijke verkiezingsopdoffer in het vooruitzicht – wordt erover nagedacht.

Wat als de strategie mislukt om zowel federaal als Vlaams te regeren? Dan is het tijd voor een ‘generatiewissel’. ‘Bart De Wever, Peter De Roover, Wilfried Vandaele, ze maken stilaan deel uit van het meubilair’, zegt iemand in Het Nieuwsblad.

Naast Francken en Demir zouden Diependaele en Kamerlid Sander Loones, samen met De Wever, de ‘N.VA 2.0’ uittekenen. Maar dat het onderling niet zou boteren tussen de kopstukken leidt tot een, aldus Het Nieuwsblad, situatie à la Game of Thrones, de gewelddadige serie waarin macht centraal staat.

Van Diependaele en Demir is bekend dat hun karakters nogal verschillen. Francken staat dan weer te boek als een Kampfschwein, maar die ook niet te beroerd is om zonder rugdekking buiten de lijntjes te kleuren. Bijvoorbeeld wat betreft toenadering tot het Vlaams Belang.

Her en der wordt het artikel geminimaliseerd. ‘Natúúrlijk zouden de genoemde politici een hoofdrol spelen in elk scenario, dat spreekt toch voor zich?’ Een aanwezige in de Nekkerhal reageert laconiek: ‘Dat zou dan wel een hele saaie Game of Thrones-aflevering zijn.’ De vileine, anonieme zinnetjes leidden wel tot boosheid in de interne N-VA-WhatsApp-groepjes. De beruchte falanx van de Vlaams-nationalisten, waardoor interne kritiek amper het buitenlicht zag, staat minder sterk dan pakweg vijf jaar geleden.

Erop of eronder

De uitdagingen zijn evenwel bekend. Vivaldi II is mathematisch allesbehalve onmogelijk. De Wever wil het liefst een zakenkabinet en confederalisme, maar moet daarvoor in zee gaan met de PS. Diezelfde PS wordt geleid door Paul Magnette, wiens uitspraken De Wever zaterdag in De Tijd omschrijft als ‘grenzend aan de criminele waanzinnigheid’.

In het Vlaams Parlement ligt een meerderheid met maar liefst vier partijen dan weer in de lijn der verwachtingen. Dat is een scenario waarvoor de N-VA huivert, en dat realiteit zou worden tenzij de N-VA en het Vlaams Belang een meerderheid zouden halen. Maar zodra die optie met Vlaams Belang theoretisch mogelijk wordt, zou ze de N-VA kunnen verscheuren in voor- en tegenstanders.

Kortom, het wordt een bijzonder jaar. Het lied ‘Erop of eronder’ van Pommelien Thijs, dat Kamerlid en ‘verrassings-dj’ Anneleen Van Bossuyt draait, typeert 2024 misschien wel het meest treffend voor de Vlaams-nationalisten.

Het is erop of eronder, nu of nooit. We hebben zo veel tijd al weggegooid
Is het beter hier of beter dat je gaat?