Nieuw project zet politiek onder druk: ‘Wij promoten geen abortus, wij promoten het recht op abortus’

In 10 jaar tijd zijn zeker 4000 vrouwen de grens naar Nederland overgestoken voor een abortus. De reden is helder: in tegenstelling tot in België, waar de abortustermijn op 12 weken ligt, kan een abortus in Nederland tot 22 weken.

Op dit moment liggen er in het federale parlement verschillende voorstellen om de Belgische termijn op te trekken tot 18 weken, maar de kans is klein dat er op korte termijn een meerderheid wordt gevonden.

Zolang die impasse duurt, lanceren LUNA abortuscentra samen met deMens.nu, de koepelorganisatie van vrijzinnige verenigingen, het nieuwe project Compagnon. Voortaan zal een groep vrijwilligers vrouwen bijstaan die zich genoodzaakt zien de grens over te steken. ‘Zo kunnen we vrouwen in een kwetsbare situatie helpen bij het uitoefenen van hun zelfbeschikkingsrecht’, zeggen Wim Van de Voorde, coördinator van LUNA en Raymonda Verdyck, voorzitter van deMens.nu.

Hoe is dit idee ontstaan?

Wim Van de Voorde: In ons centrum in Gent is er elke week minstens één cliënt die niet in België geholpen kan worden door het gedeeltelijke verbod op abortus na 12 weken. In januari hadden we te maken met een kwetsbare vrouw die heel wat drempels ervaarde. Ze had geen netwerk en geen financiële middelen. Toen hebben we met het team overlegd: hoe konden we haar helpen? Dat heeft ons op het idee gebracht om vrouwen op een betere en vooral structurele manier te helpen. Daarop heb ik contact opgenomen met deMens.nu.

Raymonda Verdyck: De kosten van de ingreep in Nederland kunnen oplopen tot meer dan 1400 euro. Uit een studie blijkt dat 68 procent van de vrouwen moeite had om de abortusprocedure en de reis te betalen. Via Compagnon zorgen we ervoor dat mensen veilig naar een abortuskliniek kunnen reizen, indien nodig met een vrijwilliger die hen vergezelt. In bepaalde situaties kunnen we ook helpen met financiële ondersteuning.

Van de Voorde: We zitten nu ongeveer 35 jaar met de huidige abortuswet. Het is wellicht een van slechtste wetten in heel Noordwest-Europa.

Waarom?

Van de Voorde: Verschillende landen hebben hun abortuswet geëvalueerd en aangepast om meer vrouwen te helpen, en dat vooral op een kwaliteitsvolle manier. In Denemarken en Noorwegen staan initiatieven in de steigers om abortus mogelijk te maken tot 18 weken. In Zweden kan het al tot 18 weken, in IJsland tot 22 weken. En in het Verenigd Koninkrijk kan het al jaren tot 24 weken. Dan is het jammer om vast te stellen dat er in de vorige beleidsperiode weliswaar een evaluatieoefening is gebeurd – en dan nog met een expertenpanel met internationaal gerenommeerde namen als gynaecoloog Kristien Roelens –, maar dat de uitwerking dode letter is gebleven door politieke spelletjes.

De CD&V toonde wel de wil om tot een compromis te komen: een verlenging van 12 naar 14 weken.

Van de Voorde: Zo’n verlenging zou nauwelijks een antwoord bieden op de problematiek. Uit nieuwe cijfers van de Nederlandse abortusklinieken leren we dat driekwart van de vrouwen die zich hebben aangemeld tot 18 weken zwanger was. Met een verlenging tot 18 weken zouden we al die vrouwen dus in eigen land kunnen helpen. Mochten we verlengen tot 14 weken, dan helpen we slechts een vijfde van die vrouwen.

Verdyck: Laten we toch ook uitgaan van wetenschappelijk onderbouwde beslissingen. Dan hoeven we niet te marchanderen over termijnen.

Op dit moment is er nog geen federale regering, het parlement kan zich dus ietwat vrijer opstellen. Is het belangrijk dat de wetswijziging nu gebeurt?

Verdyck: Er wordt al heel lang over dit dossier gedebatteerd, het is zeer belangrijk dat er snel en liefst onmiddellijk werk gemaakt wordt van een aangepaste wetgeving.

Van de Voorde: We mogen de impact van de huidige wet op vrouwen niet onderschatten. Wanneer we cliënten vertellen dat de wet ons niet toelaat om hen te helpen, is dat een zware klap. Dat komt boven op de emotionele stress die sowieso komt kijken bij de beslissing op zich, en versterkt alleen maar het stigma op abortus.

Hoe dan ook is abortus een uiterst gevoelig thema. Bent u zich ervan bewust dat uw actie om vrouwen actief te begeleiden naar een ingreep in Nederland tot heftige reacties kan leiden?

Van de Voorde: We bieden een antwoord op een concrete vraag van iemand in een noodsituatie, meer niet. Hoe dan ook gaan vrouwen op dit moment al naar Nederland. Wij willen hen ten minste de materiële en emotionele zorgzaamheid bieden die ze kunnen gebruiken.

Verdyck: Voor alle duidelijkheid: wij promoten geen abortus, wij promoten het recht op abortus voor vrouwen die de keuze maken om hun zwangerschap af te breken. Toegang hebben tot een kwaliteitsvolle abortus is een van de meest fundamentele vrouwenrechten.