Tom Meeuws verlaat per direct de politiek. Hij was een belangrijk schepen voor Vooruit in de Antwerpse coalitie met N-VA. ‘We moeten er geen heilige van maken. Hij heeft het zijn vijanden bij momenten gemakkelijk gemaakt.’
‘Het was al langer duidelijk dat Tom Meeuws zich in de Antwerpse coalitie en binnen zijn eigen partij niet meer goed voelde’, zegt VUB-politicoloog Dave Sinardet daags na het vertrek van de Vooruit-ancien. In 2019 werd Meeuws schepen in een coalitie met de N-VA, waarvan hij een van de architecten was. Zijn vertrek legt de spanningen binnen die coalitie in dit verkiezingsjaar nog eens bloot, hoewel het deels ook een verhaal is dat zich binnen de partij Vooruit afspeelt. ‘In conflicten trok Meeuws zelf vaak aan het kortste eind, en de partij had geen riante toekomst meer voor hem weggelegd’, gaat Sinardet verder.
Het was gekend dat zowel Tom Meeuws als Jinnih Beels zichzelf als nummer één zagen van Vooruit in Antwerpen. Maar Jinnih Beels trekt in juni de lijst voor de Kamer in de provincie, en in oktober de lijst in de stad.
Dave Sinardet: Het is inderdaad duidelijk dat Jinnih Beels de echte kopvrouw is. Het is Conner Rousseau die voor Beels gekozen heeft, en Melissa Depraetere heeft op haar beurt, als opvolgster van Rousseau, ook niet geprobeerd om als verzoener op te treden tussen Beels en Meeuws. Meeuws heeft die strijd om het leiderschap verloren. Hij was nochtans de sterkhouder van Vooruit in het schepencollege. Hij kende niet alleen zijn eigen dossiers door en door, hij volgde ook de dossiers van al zijn collega’s goed op. Hij weet aan welke knoppen hij moet draaien om iets te veranderen in Antwerpen. Hij lag ook vaak dwars, soms tegen wil van zijn eigen partij. Het dossier over de ondertunneling van de Scheldekaaien is daar een voorbeeld van. Met het vertrek van Meeuws valt er inhoudelijk hoe dan ook een gat. Hij was het vooral die tegenwicht bood aan de N-VA. Die partij heeft het rijk in Antwerpen nu voor zich, want Open VLD was al even irrelevant geworden en zit nu zelfs niet meer in de coalitie.
Het is frappant dat een partij als Vooruit, met zo’n lange bestuurstraditie in Antwerpen, nog weinig inhoudelijke sterkhouders met dossierkennis telt.
Waarom koos Vooruit dan twee keer voor Jinnih Beels als lijsttrekker?
Sinardet: Ze is communicatief veel sterker, en ze heeft een levensverhaal dat kiezers aanspreekt. Meeuws mist het charisma om een echte stemmentrekker te zijn. Op papier waren zij samen de ideale combinatie. Hij loopt al dertig jaar in Antwerpen rond en kent alle ins and outs, zij was in 2018 een verrassende nieuwkomer met een sterke persoonlijkheid. In de praktijk werkte dat helaas niet. Dat is slecht nieuws voor Vooruit. In sommige dossiers, zoals mobiliteit en ook zorg, heeft de partij nog maar weinig knowhow. Maar we moeten van Tom Meeuws geen heilige maken. Hij heeft ook zelf een cassante stijl, en kan een moeilijke mens zijn. Hij heeft het zijn vijanden bij momenten gemakkelijk gemaakt.
Het vertrek van Johan De Muynck als ceo bij Zorgbedrijf Antwerpen zou de finale duw hebben gegeven. Hij was een goede bekende van Meeuws, maar enkel Beels was binnen Vooruit op de hoogte van zijn vertrek.
Sinardet: Dat lijkt me de druppel die de emmer deed overlopen. Als daar straks een N-VA’er voor in de plaats komt, is dat weer een streep door de rekening voor Vooruit.
Sinds N-VA en Vooruit, samen met Open VLD, een bestuursakkoord hebben gesloten in Antwerpen, wordt er over het Antwerps model gesproken als een succesverhaal. Is het vertrek van Meeuws het bewijs dat dat recept voor Vooruit niet werkt?
Sinardet: Dat zal na de verkiezingen moeten blijken, maar de kans is groot dat deze coalitie niet zal kunnen verderwerken. Bart De Wever hoopte als burgemeester nochtans met twee partijen te kunnen verderdoen. Hij zal straks misschien naar Groen moeten kijken om aan een meerderheid te raken. CD&V en Open VLD bestaan haast niet meer in Antwerpen. Dit is dus ook een probleem voor de N-VA, maar het klopt wel dat Vooruit minder heeft gewogen dan de partij zelf had gehoopt.
Het is op zich al ironisch dat Meeuws de voorbije jaren de meest principiële socialist was geworden. Ooit stond hij te boek als fixer en pragmaticus waar een partij als de N-VA graag zaken mee doet. De omstandigheden binnen Vooruit hebben van hem de idealist gemaakt.
Vooruit heeft op een aantal dossiers kunnen wegen, maar het heeft toch vaak de duimen moeten leggen. Meeuws heeft wel wat kunnen verwezenlijken, bijvoorbeeld, in sociale dossiers en op het vlak van klimaat, maar bij de andere Vooruit-schepenen is dat minder duidelijk. Beels begint altijd over de warme maaltijden op school, maar verder is het mij niet helemaal duidelijk wat ze de voorbije zes jaar voor het onderwijs heeft gedaan.
Tatjana Scheck volgt Meeuws op. Zal ze zich nog kunnen bewijzen?
Sinardet: Ze zal snel moeten groeien, over iets meer dan een half jaar zijn het verkiezingen. Scheck wordt in de gemeenteraad opgevolgd door Kathleen Van Brempt, die zelf in juni een onzekere, tweede plaats heeft op de Europese lijst van Vooruit. Misschien gebruikt Van Brempt het zitje in de gemeenteraad wel om haar terugkeer naar de Antwerpse politiek voor te bereiden. Het is frappant dat een partij met zo’n lange bestuurstraditie in Antwerpen nog weinig inhoudelijke sterkhouders met dossierkennis telt.
Meeuws zei in zijn afscheidsnotitie dat hij ‘moe’ was. Dat was de afgelopen tijd wel vaker te horen bij politici die hun vertrek aankondigden. Waar komt dat vandaan?
Sinardet: Als hij echt het gevoel had dat hij in zijn eentje moest opboksen tegen een machtige coalitiepartner als de N-VA, kan ik me goed voorstellen dat hij gefrustreerd en moe is. Het zijn doorgaans meestal parlementsleden die aangeven gefrustreerd te zijn, maar dat is een ander verhaal. Zij moeten vaak hun macht afgeven aan de regering waarin hun partij zit. Als dan blijkt dat ook die regering geen goed werk levert en matig bestuurt, is het heel wrang om te moeten toekijken zonder zelf iets te mogen doen.