Op 9 juni behaalde de PVDA in Antwerpen meer dan 20 procent van de stemmen. Met Vooruit en Groen komt een meerderheid in zicht, maar een links front is verder weg dan ooit. ‘No way dat wij daarmee gaan samenwerken.’
Hoe heeft de PVDA campagne gevoerd in Antwerpen? Burgemeester Bart De Wever (N-VA) haalde er voor de verkiezingen al naar uit – ‘Het is van Abou Jahjah geleden dat ik in Antwerpen zo veel rauwe agressie heb geproefd die politiek wordt gepetrolleerd door een partij’, zei hij in De Morgen.
Vooruit-voorzitter Conner Rousseau volgde anderhalve week later in De Standaard: ‘Ik wist dat ze vol fake news zaten, maar dit sloeg alles.’ Rousseau beweerde dat de PVDA Antwerpenaren, en dan vooral die met een moslimachtergrond, probeerde te laten geloven dat zijn partij transgenderlessen voor kleuters wil organiseren. Ook politoloog Dave Sinardet had het in Terzake over een ‘ondergrondse’ campagne van de partij, en er waren hardnekkige geruchten over whatsapps waarin de PVDA boodschappen verspreidt die niet per se stroken met wat de partijtoppers in de reguliere media verkondigen.
Voor dit artikel sprak Knack met veertien mensen die (vooral ter linkerzijde) campagne hebben gevoerd in Antwerpen of de campagne in ieder geval goed hebben gevolgd. Whatsapps hebben we niet te zien gekregen, hoewel dat nochtans niet moeilijk te verifiëren zou moeten zijn als ze bestonden. Herhaaldelijk werd ons wel een visual doorgestuurd waarin op een aantal thema’s de standpunten van de partijen worden samengevat.
De PVDA ontkent dat zij die heeft gemaakt, ook al komt de partij er overduidelijk als beste uit, maar de inhoud is ook weinig ophefmakend. Over transgenderlessen gaat het in ieder geval niet. Over sommige statements zullen andere partijen vallen – Vooruit krijgt nog altijd een vraagtekentje als het over de hoofddoek gaat (de socialisten voerden ooit een verbod in maar zijn ondertussen tegenstanders) – maar grove fouten staan er niet tussen. Voor de Palestijnse kwestie krijgen de drie linkse partijen een groen vinkje.
Ook een video van Noureddine Bekkaoui wordt ons door dezelfde mensen bezorgd, in het Arabisch met Nederlandse ondertitels. Het is overduidelijk propaganda voor de PVDA – de partij ontkent opnieuw betrokkenheid – maar echt fake news staat er niet in. Op YouTube heeft de video ook maar 1200 views.
‘In 2018 heeft Bart De Wever Vooruit en Groen uit elkaar gespeeld met Tom Meeuws. Gaan we dat opnieuw laten gebeuren?’
De frustratie over de campagne van de PVDA bij haar politieke tegenstanders is nochtans groot, bij Groen en Vooruit zelfs héél groot. ‘Een vuile, smerige campagne’, ‘ik ben ze echt strontbeu’ en ‘no way dat wij daar nog mee gaan samenwerken na de gemeenteraadsverkiezingen’ zijn maar enkele van de (off-the-record)citaten die we te horen kregen.
Het gaat dan over huis-aan-huisbezoeken waarbij de PVDA actief campagne voert tégen de andere linkse partijen, met argumenten die ze als ‘leugenachtig’ bestempelen. Het voorbeeld dat het vaakst terugkomt: Palestina, waarvan de PVDA als enige de verdediging zou claimen, aangezien Groen en Vooruit in een regering zitten die geen sancties treft tegen Israël.
Petra De Sutter (Groen) en Caroline Gennez (Vooruit) lieten zich er nochtans luid over horen. Is dat dan echt leugenachtig? Dat moet u zelf maar bepalen. Soms gaat het ook over lgbtq-rechten. De PVDA heeft daarover een even progressief programma als alle andere linkse partijen, maar zou tegenover moslimkiezers een heel ander beeld ophangen.
‘Vorige campagnes deden er ook al soortgelijke geruchten de ronde’, zegt Sacha Van Wiele, politiek journalist van de Gazet Van Antwerpen. ‘Ik vermoed dat hier en daar een militant zulke zaken vertelt, maar of dat een campagnestrategie was van de partij kon nooit worden bevestigd.’
Ben Van Duppen (PVDA): ‘Ik hoop dat we in Antwerpen samen met Vooruit en Groen een vuist maken tegen Bart De Wever’
Dorpje van Asterix
Mariam El Osri is een van de weinige politici die iets on the record willen zeggen. Zij is districtsburgemeester van Borgerhout, waar haar partij – Groen – ondertussen voor de tweede keer in een coalitie zit met Vooruit en de PVDA. ‘Maar die samenwerking verloopt soms heel moeizaam’, zegt El Osri. ‘De PVDA is een coalitiepartner die altijd een verborgen agenda heeft. Ze zijn altijd op zoek naar manieren om zich als partij te profileren. Wij organiseerden in het district de #2kmsamenaantafel. De PVDA doet alsof het een eigen initiatief is. Zulke zaken zorgen voor weinig vertrouwen.’
Progressief Vlaanderen – de kiezers, niet de partijen blijkbaar – ziet in Borgerhout graag het Gallische dorpje van Asterix weerspiegeld, waar weerstand wordt geboden tegen de almacht van de N-VA in de gebieden eromheen. De kans bestaat dat er van dat beeld nog maar weinig overblijft straks.
Wie de politici van Vooruit en Groen aanhoort, komt als vanzelf bij een volgende vraag uit: komen die partijen straks met een veto tegen de PVDA? Maken zij voor de verkiezingen al duidelijk dat ze niet met de PVDA willen samenwerken? Te horen is dat de uiteindelijke strategie nog moet worden bepaald, maar dat deze campagne absoluut geen goed heeft gedaan voor de appetijt om te gaan samenwerken.
Wie maar wat blij zou zijn met zo’n veto, is Bart De Wever. De Antwerpse burgemeester zag in de uitslag van negen juni dat linkse partijen vervaarlijk dicht tegen een meerderheid aan zaten. Die resultaten zijn geen beste voorspeller voor de verkiezingen in oktober, maar het zou De Wever goed uitkomen als een links front al voor de verkiezingen uit elkaar valt. Een veto tegen extreemlinks is in zijn ogen ook niet meer dan logisch, nu de N-VA zich helder heeft uitgesproken tegen extreemrechts.
‘Een campagne zet tegenstellingen altijd wat op scherp,’ zegt Vlaams Parlementslid Jos D’Haese, stemmenkanon van de PVDA in Antwerpen, ‘maar ik heb nog geen enkel bewijs gezien van agressie. De visual over transgenders kwam van het Vlaams Belang, en in Borgerhout hebben wij nog geen echte klachten gehoord van onze coalitiepartners’, zegt D’Haese. ‘Het is niet toevallig dat Bart De Wever met die geruchten is begonnen. In 2018 heeft hij Vooruit en Groen uit elkaar gespeeld met Tom Meeuws. Ik hoef hem niet te verdedigen, maar Meeuws is uiteindelijk vrijgesproken van alle beschuldigingen die toen over hem de ronde deden. Gaan we dat echt opnieuw laten gebeuren? Links moet het hoofd koel houden.’
Niemand durft: heeft burgemeester Bart De Wever de verkiezingen al gewonnen?
