N-VA windt er geen doekjes om. Er wacht een loodzware budgettaire inspanning.
Om tegen 2029 opnieuw aan te knopen met de Europese begrotingsregels komt de partij op de proppen met een besparingsplan van bijna 21 miljard euro, met een inspanning van 11,8 miljard euro in de sociale zekerheid en een besparing op de overheid zelf van 3,7 miljard euro.
Het huidige begrotingstekort van 27 miljard euro dreigt bij ongewijzigd beleid op te lopen tot 45 miljard euro of 6,4 procent van het bbp in 2029. Die budgettaire toestand is gewoon “onhoudbaar” en “dramatisch”, zeiden N-VA-voorzitter Bart De Wever en Kamerlid Sander Loones donderdag in koor.
N-VA komt niet toevallig op 2 mei met haar plan op de proppen. “Een dag na het feest van de loze beloftes”, aldus De Wever, verwijzend naar de waslijst aan voorstellen die op 1 mei de revue passeerde. Om de budgettaire tanker te keren en opnieuw aan te knopen bij de Europese begrotingsregels (tekort van maximaal 3 pct bbp) heeft de partij een rigide saneringsoefening uitgestippeld.
Federaal minikabinet
Die oefening vertrekt van het N-VA-voorstel voor een federaal minikabinet dat meteen na de verkiezingen kan starten met socio-economische hervormingen. Dat minikabinet zou in de N-VA-plannen “een tweetal jaar” werken, terwijl er ook onderhandeld wordt over confederalisme. Maar dat minikabinet zou dus wel al het begrotingstraject voor de jaren nadien uitstippelen.
N-VA windt er geen doekjes om. Er wacht een loodzware budgettaire inspanning, een oefening die groter zal zijn dan ten tijde van het Globaal Plan van Dehaene ruim 30 jaar geleden (toen het primair saldo met ongeveer 2,3 procent van het bbp verbeterde). “Eerlijkheid en sérieux zijn nodig”, zegt Loones. “Dit wordt zeker geen ‘walk in the park'”.
Wat legt N-VA op tafel?
Geen nieuwe belastingen, maar een besparingsplan dat in 2029 oploopt tot bijna 21 miljard euro. De grootste hap daarvan zit in de sociale zekerheid. Zo rekent de partij tegen 2029 op 11,8 miljard euro, onder meer door de beperking van de werkloosheid in de tijd, verschillende indexsprongen voor werkloosheidsuitkeringen en leeflonen, de activering van langdurig zieken, het koppelen van voorwaarden aan het leefloon (bv. vijf jaar verblijf voor men recht heeft op een leefloon), indexsprongen voor de hoogste pensioenen, het afschaffen van de perequatie (het systeem waardoor de ambtenarenpensioenen mee stijgen met de weddes van de ambtenaren, red.), enz…
Wat de gezondheidszorg betreft, maakt de partij zich sterk dat ze niet zal snoeien, maar dat het groeipad wel “realistisch” moet zijn. Zo zal het groeipad bovenop de index afgetopt worden en in lijn gebracht worden met de economische groei. Geen groei dus van 3 procent bovenop de index, maar eerder 1 tot 1,5 procent. “Het zal dus wel meer zijn, maar minder meer”, dixit De Wever. Concreet zou het volgens de berekeningen van N-VA gaan om een verhoging van gemiddeld 1 miljard euro per jaar.
Besparen op de overheid
Daarnaast wil de partij besparen op de overheid zelf, tegen 2029 gaat het om 3,7 miljard euro. Naast ‘klassiekers’ zoals de vermindering van het aantal parlementsleden, de afschaffing van de Senaat, kleinere kabinetten en de afschaffing van de provinciebesturen, wil de partij ook het mes zetten in een reeks subsidies.
Naast het veelbesproken krantencontract gaat het onder meer om fossiele subsidies en het doorschuiven van ontwikkelingssamenwerking naar de deelstaten. Van die deelstaten wordt ook een inspanning verwacht, meer bepaald een begrotingsevenwicht in elke regio in 2029.
Naast het besparingsluik legt N-VA ook een pakket investeringen en belastingverlagingen op tafel. De grootste hap daar is de geplande afschaffing van de Bijzondere Bijdrage op de Sociale Zekerheid (de zogenaamde ‘crisisbijdrage’ die in de jaren ’90 werd ingevoerd door voormalig premier Dehaene, red.), goed voor 1,2 miljard euro.
Verder gaat het onder meer om het volledig fiscaal aftrekbaar maken van de kinderopvang, om steunmaatregelen voor ondernemingen en het herstel van de 6 procent btw op sloop- en heropbouw. De partij wil ook “vanaf dag één” meer investeren in veiligheid, digitalisering en klimaattransitie.
Veiligheid en defensie
Wat veiligheid, politie en defensie betreft, wil N-VA niet alleen structureel de budgetten verhogen (tot 500 miljoen euro extra in 2029), maar stelt ze bijvoorbeeld ook voor om specifiek voor defensie een fonds op te richten.
Dat fonds zou dan gespijsd worden door de verkoop van activa. De partij denkt daarbij aan de verkoop van “niet-strategische participaties”, zoals het belang in BNP Paribas of Ethias, maar ook in de Nationale Loterij. Door die investeringen zou ons land op termijn kunnen tegemoetkomen aan het NAVO-engagement om elk jaar 2 procent van het bbp naar defensie te laten vloeien.
