N-VA en migratie: hoe de partij niet alleen haar voorstellen, maar ook haar taalgebruik aanscherpt

Van ‘illegalen’ die ‘persona non grata’ worden tot het risico op ‘bébés-papiers’: het migratieonderdeel van het N-VA-verkiezingsprogramma leest als een duidelijke verstrenging tegenover dat van 2019.

Op het N-VA-verkiezingscongres van afgelopen zondag was migratie amper een thema. De partij van Bart De Wever zet volop in op koopkracht, lagere belastingen en de lamentabele staat van de federale begroting. Kortom: ‘voor Vlaamse welvaart’.

In de 13 minuten durende slottoespraak van De Wever viel het woord ‘migratiebeleid’ maar één keer. De voorzitter maakte zelf de link met Theo Francken, de gewezen staatssecretaris voor Asiel en Migratie, die de Vlaams-Brabantse Kamerlijst trekt.

Die stilte over het thema contrasteert scherp met de verschuiving van het N-VA-standpunt over de jaren heen. Wat niet is veranderd, is de wens voor het ‘Australische migratiemodel’, waarbij asiel buiten de Europese Unie aangevraagd moet worden, en mensen die illegaal de oversteek maken geweerd worden uit de asielprocedure. Toch is het verkiezingsprogramma van de N-VA anno 2024 ruwer dan dat van de N-VA anno 2019. Dat verkiezingsjaar volgde nochtans snel op de val van de regering-Michel over ‘Marrakesh’, officieel het VN-Migratiepact.

Alleen al het taalgebruik verschilt.

Zo valt de term ‘illegalen’ slechts één keer in het programma van vijf jaar geleden. Doorheen het programma van 2019 wordt er gekozen voor onder meer ‘personen in illegaal verblijf’. Volgens mensenrechtenactivisten is die laatste term te verkiezen, aangezien het woord ‘illegaal’ een persoon reduceert tot zijn of haar verblijfsstatus.

In het programma van 2024 komt de term ‘illegalen’ zeven keer voor. In het programma van het Vlaams Belang valt de term negen keer, bij de Open VLD twee keer.

De N-VA hanteert visuele taal. Volgens de Vlaams-nationalisten werd ons land ‘overspoeld door illegale migratie’ door het ‘naïeve opengrenzenbeleid en het nagenoeg voorwaardenvrije sociale vangnet’. De regering-De Croo, aldus de N-VA, ‘zette de asielpoorten wagenwijd open’.

In 2019 wordt er nog gewag gemaakt van de wens om van migratie ‘weer een positief verhaal’ te maken. In 2024 is zo’n formulering weggevallen.

Van volksberoep tot het Australische model: de belangrijkste punten uit het kiesprogramma van de N-VA

Persona non grata

Naast het taalgebruik zijn ook de concrete voorstellen verregaander dan in 2019. Zo pleit de N-VA voor een ‘asielstop’ van 10 jaar. De partij wil binnen het nieuwe Europese migratiepact enkel financieel bijdragen, en wil niet dat België nieuwkomers opvangt binnen het vooropgestelde spreidingsmechanisme. Experts hebben zich al vragen gesteld bij de haalbaarheid van dat voornemen.

Ook wil de N-VA een ‘illegalenregister’. Daarin wil de partij zo veel mogelijk mensen zonder wettig verblijf registreren die bij de binnenkomst in het land ‘door de mazen van het net zijn geglipt’.

Om dat register zo volledig mogelijk te houden, stelt de partij voor om de gerechtelijke sectie van de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) te versterken. De DVZ moet haar ‘opsporings- en intercepteermogelijkheden’ maximaal uitbreiden. De N-VA wil onderzoeken om die sectie van DVZ binnen de politie in te kantelen.

Opmerkelijk is de invoering van het begrip ‘persona non grata’, dat volledig nieuw is in het kader van migratie. Dat klinkt zo: ‘Illegalen die niet onmiddellijk verwijderd kunnen worden, verklaren we persona non grata. Er wordt hen een aantal “voorwaarden van bewaring” opgelegd, zoals een dagelijkse meldplicht. Zo bewaren we een beter zicht op hun reilen en zeilen.’

Dringende medische hulp

Ook nieuw is het zogenaamde terugkeercontract, dat ter vervanging moet komen van het bevel om het grondgebied te verlaten (BGV). Dat contract bevat afspraken en plichten, er wordt vooraf een ‘risicoanalyse over de naleving van het terugkeercontract’ gemaakt, al dan niet met bewaringsmaatregelen. ‘De terugkeer kan zo sneller dwingender gebeuren.’

In het huidige verkiezingsprogramma wijdt de N-VA een paragraaf aan het recht op medische hulp. ‘Illegalen hebben enkel recht op dringende medische hulp. Voor elke andere vorm van financiële of sociale hulp moet men voldoen aan de voorwaarden, zoals een wettig verblijf.’ De partij benadrukt: ‘Dringende medische hulp moet ook in de meest strikte zin benaderd worden.’

De Vlaams-nationalisten willen de detentietermijn voor mensen in onwettig verblijf optrekken tot 18 maanden. Dat is meer dan drie keer zoveel als de huidige maximumtermijn. Daarnaast moet de capaciteit van gesloten centra verdubbelen.

Socioloog Mark Elchardus: ‘Ooit zal het Vlaams Belang mee moeten besturen’

Bébés-papiers

Net als in 2019 pleit de N-VA voor strengere voorwaarden voor gezinshereniging. Zo moet de aanvrager slagen voor een inburgeringsexamen en een taaltest. Ook is de partij te vinden voor migratie voor midden- en hooggeschoolden.

Wat betreft knelpuntprofielen is er wel een aanscherping. In het programma 2019 werd en nog gesproken over migratie in het kader van knelpuntberoepen. Nu maakt de N-VA een onderscheid tussen laaggeschoolde en niet-laaggeschoolde profielen: ‘Laaggeschoolde knelpuntberoepen moeten prioritair worden ingevuld door activeerbare werklozen uit eigen regio, land en bij uitbreiding de EU.’

In tegenstelling tot in 2019 wijdt de N-VA vandaag een aparte paragraaf aan schijnerkenningen van zogenaamde bébés-papiers, een term die Bart De Wever in de mond nam tijdens het voorzittersdebat van Knack. De Wever duidde daarmee op situaties waarin bijvoorbeeld een moeder zonder verblijfsrecht haar kind laat erkennen door een Belgische man.

‘Schijnrelaties en -erkenningen zijn helaas nog steeds schering en inslag’, luidt het bij de N-VA. ‘De misleide partner en bébés-papiers zijn hier het grootste slachtoffer van. Wie enkel voor verblijfsrecht de schijn van een relatie ophoudt of niet effectief en onvoldoende voor zijn kind zorgt, wordt geweigerd en het land uitgezet.’ Hoe de partij wil controleren of iemand onvoldoende voor een kind zorgt, staat er niet bij.

Bart De Wever (N-VA) spreekt van ‘bébés-papiers’, maar wie zijn dat?

Opt-out

Als de Europese Unie haar migratiebeleid niet aanpast in de richting die N-VA uit wil, ijvert de partij voor een Europese opt-out, zoals Denemarken deed. Daardoor zou België een eigen koers kunnen varen. In het programma van 2019 klonk dat zo: ‘Op korte termijn passen we de Europese regelgeving nog slechts zeer strikt toe, zoals ook Zweden heeft gedaan. Wanneer een aanpassing van de Europese regelgeving onmogelijk blijkt, ijveren we voor een opt-outsysteem naar Deens model.’

Ook dat punt wordt aangescherpt in de versie van 2024. De N-VA plakt er een concreet jaartal op: 2025. ‘Weigert de EU tegen 2025 mee te gaan in dit strengere maar humane migratiekader, dan onderhandelen we, naar Deens voorbeeld, een opt-out van de Europese regelgeving op het vlak van asiel en migratie.’

Sinds kort heeft het Vlaams Belang het standpunt over de opt-out naar Deens model overgenomen. Juridische experts stellen dat zoiets niet makkelijk is, aangezien er een verdragswijziging voor nodig zou zijn.

Twijfelt u aan uw stemtest? Knack lanceert de Stemtest-check