‘Misschien kan de Open VLD bij Jean-Marie Dedecker aankloppen voor haar nieuwe kerncentrale?’

Politieke partijen mogen dromen, schrijft redacteur Tex Van berlaer. ‘Maar wie ingrijpende bouwprojecten bepleit, zegt er voor de volledigheid het liefst ook bij wáár die moeten komen.’

‘Een lijk dat dood is, kun je niet reanimeren.’ Het is een van de twee oneliners die ex-Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert blijven achtervolgen – de andere gaat over het Ecolo-partijprogramma en een rituele verbranding.

Het lijk, dat waren de kerncentrales. En dat het niet meer te reanimeren viel, kwam onder meer door het Vivaldi-regeerakkoord, waarin de kernuitstap werd herbevestigd.

We weten wat er ondertussen is gebeurd. In 2022 viel Vladimir Poetin Oekraïne binnen, de gasprijzen explodeerden. Energieonafhankelijkheid stond plots bovenaan op het verlanglijstje van de Europese Unie. De timing van de kernuitstap kon niet op een slechter moment vallen.

Met de rug tegen de muur onderhandelde de Vivaldi-regering afgelopen zomer een levensduurverlenging van 10 jaar voor de jongste twee kernreactoren. Zelfs de groenen, die altijd een broertje dood hebben gehad aan kernenergie, konden ermee leven. Dat de kerncentrales van Doel en Tihange geen CO2 uitstoten, is meegenomen in de strijd tegen de klimaatverandering.

Sindsdien heeft de Open VLD de smaak duidelijk te pakken. De liberalen waren op hun donkerblauwe flank kwetsbaar voor de aanvallen van N-VA-voorzitter Bart De Wever, die van het behoud van kernenergie al jaren een speerpunt maakt. De nieuwe wind in energieland zette ook de blauwe windhaan in beweging.

Afgelopen week stelde premier Alexander De Croo (Open VLD) voor om de levensduur van de kerncentrales niet met 10, maar met 20 jaar te verlengen. De vraag was blijkbaar blijven liggen tijdens de onderhandelingen met Engie, want volgens de premier is het een opdracht voor de volgende regering.

En nu stelt de liberale partijvoorzitter Tom Ongena voor dat de volgende regering (ja, opnieuw niet de huidige) de bouw van nieuwe kerncentrales voorbereidt. Het gaat dan niet om de klassieke reactoren, verduidelijkt hij in De Tijd, maar om small modular reactors (SMR), die kleiner en wendbaarder zijn dan hun voorgangers.

Sinds vorig jaar doet het centrum SCK CEN in Mol onderzoek naar zulke SMR’s. De Vivaldi-regering trok er 100 miljoen euro voor uit. Sceptici kijken argwanend naar SMR’s, die wereldwijd nog in hun kinderschoenen staan. Veel landen zijn ermee in de weer, maar een definitief zicht op de kosten-baten blijft troebel. Hoe dan ook gaat het om toekomstmuziek, en dan is gedegen onderzoek welkom.

Maar ook die kleine reactoren zullen ergens gebouwd moeten worden. En daar mogen partijen als Open VLD best meer klare wijn over schenken. Uiteraard moeten politieke partijen dromen, maar een béétje realiteitszin mag wel. En dan is de vraag: waar zal die kerncentrale komen?

Broeklin

Een gemiddelde SMR zou een grondoppervlak van zo’n zeven hectare nodig hebben. Dat is fors minder dan de huidige centrales, maar nog steeds goed voor tien voetbalvelden. En zulke grote projecten zullen er niet makkelijker op worden. Het stikstofprobleem zorgde bijna voor een vergunningenstop (die nog niet volledig van de baan is), terwijl de langverwachte bouwshift nog moet beginnen. En vraag maar aan vastgoedontwikkelaar Uplace, in handen van Club Brugge-voorzitter Bart Verhaeghe, hoelang het duurt om megaprojecten à la Broeklin van de grond te krijgen in Vlaanderen. Om nog maar te zwijgen van een nieuwe voetbaltempel.

Bovendien zal een SMR hoogradioactief afval produceren, wat risico’s inhoudt voor milieu, mens en dier. Een ‘gewone’ hoogspanningslijn als Ventilus stootte, mede door nepnieuws, op heel wat verzet in West-Vlaanderen. Wat zou een kleine kerncentrale teweegbrengen?

Daarom deze oproep: wie ingrijpende bouwprojecten bepleit, zegt er voor de volledigheid het liefst meteen bij wáár die moeten komen. Dat mag bij benadering, een provincie noemen volstaat.

Alvast een voorzet voor Tom Ongena: in 2016 bood Jean-Marie Dedecker, vandaag burgemeester van Middelkerke, zijn achtertuin aan voor de bouw van een nieuwe kerncentrale. Misschien kan de Open VLD aankloppen bij de onafhankelijke lijsttrekker van de N-VA?