Mieke Vogels over de crisis bij Groen: ‘Kon het echt niet wat aanvallender?’

‘Ik heb me zó geërgerd aan onze mensen tijdens de verkiezingsdebatten’, bekent gewezen Groen-boegbeeld Mieke Vogels.

Na een tweede verkiezingsnederlaag op rij verkeert Groen in een diepe crisis. Het vertrouwen in het zittende voorzittersduo Nadia Naji en Jeremie Vaneeckhout ligt aan diggelen, de partij zit in zak en as. Oudstrijder Mieke Vogels meet de schade op.

Wat is uw analyse van de toestand?

Mieke Vogels: We zijn aan een grondige bezinning toe. Waarvoor staat Groen nog? Neem het thema klimaat. We slagen er niet in om dat op een wervende manier te brengen, terwijl heel wat mensen ermee begaan zijn. Andere partijen maken het ons natuurlijk ook niet makkelijk. De politiek wordt steeds meer dagjespolitiek. Het gaat alleen nog over: waar kan ik mijn auto vandaag parkeren? Groen moet juist een langetermijnperspectief voor ogen houden. Politiek gaat ook over de zorg om onze kleinkinderen.

Jeremie Vaneeckhout (Groen): ‘We zijn niet blind: dit was niet goed’

In De Morgen zeiden partijtoppers, weliswaar anoniem, dat Groen opnieuw van nul moet beginnen?

Vogels: Dat geloof ik niet. Wel moeten we back to basics. De strijdpunten die bij de oprichting van Agalev belangrijk waren, zijn dat nog steeds. Maar we moeten ze vertalen naar de 21^e eeuw.

Hoe kan het dat een partij als Groen alle steun verliest, ondanks groeiende klimaaturgentie?

Vogels: Dat is een verantwoordelijkheid van Groen, maar ook van het bredere middenveld. Ik denk aan organisaties als Bond Beter Leefmilieu, Greenpeace… We zouden veel meer de handen in elkaar moeten slaan. Zeker nu de andere partijen op de rem gaan staan voor klimaatbeleid. Maar we staan erbij en kijken ernaar. We kunnen toch samen een verhaal schrijven dat mensen hoop biedt? Het kan écht anders en beter. Je hoeft heus geen vijf keer per jaar naar het zuiden van Spanje te vliegen en daar dan in de supermarkt wat verkoeling zoeken om gelukkig te zijn. Is het niet veel beter om in je eigen omgeving van rust te genieten?

En ander punt van kritiek is dat de huidige partijleiding te veel nadruk heeft gelegd op identitaire thema’s, en dat Groen, om kort te gaan, te ‘woke’ is geworden.

Vogels: Ik ben het daarmee eens. Dat heeft misschien met een generatieverschil te maken. Ik heb ook kleinkinderen en zie hoe belangrijk die thema’s voor hen zijn, net zoals voor Jong Groen. Maar ik denk heel dat identiteitsdenken een te sterke stempel op de partij heeft gedrukt. Vooral bij oudere groenen ligt dat moeilijk.

Ten gronde is iedereen het ermee eens. Maar moet het op een soms zo provocerende manier worden gebracht? En moet het er de hele tijd over gaan? Daar hoor ik in mijn omgeving heel wat vragen over.

Hebben groene politieke partijen nog een toekomst? Zouden jullie niet meer impact hebben als actiegroep of grassrootsbeweging?

Vogels: Oh nee, je mag de politiek niet overlaten aan de andere partijen. Een politieke vertaling van het ecologische thema is vandaag juist meer dan ooit nodig. Wel moeten we opnieuw, zoals ik zei, veel meer samenwerken. Bij GroenPlus (de beweging van Groenen van 55+) hebben we een hechte band met de burgerbeweging Grootouders voor het Klimaat. Zulke coalities met gelijkgestemden moeten we uitbreiden.

Ziet u ook Petra De Sutter als de redder in nood van Groen?

Vogels: Ik vind het véél te vroeg om dat te zeggen. En Petra zegt dat zelf ook.

‘Vlaams Belang heeft ons een cadeau gedaan’: hoe Petra De Sutter hét boegbeeld van Groen werd

Binnen de partij zien velen haar als de enige die het nog kan rechttrekken.

Vogels: Ja, maar ik zou het heel erg vinden als we Petra snel-snel voorzitter zouden maken, om dan te zeggen: oef, we hebben het gered. Petra zou dat uiteraard schitterend doen en hoogstwaarschijnlijk komt er dan een kentering in de neergaande opiniepeilingen. En dan gaan we weer met z’n allen denken dat het de goede kant uitgaat. Laten we alsjeblieft niet opnieuw diezelfde fout maken. Eerst moet er een duidelijk veranderingstraject komen. Als Petra daarvan dan de leiding wil nemen, graag. Maar niet omgekeerd. Niet iemand kiezen van wie we denken dat die goed zal pakken op televisie, zonder het noodzakelijke, onderliggende renovatiewerk. Ik vind Petra te belangrijk om haar op die manier te verbranden.

Wie moet zo’n veranderingstraject maken? Toch niet het huidige, gedesavoueerde voorzitterschap?

Vogels: Wie precies, daarover ga ik nu geen uitspraken doen. Maar de partij moet een plan van aanpak goedkeuren. En wat mij betreft, komt er vervolgens ook een commissie van wijzen die samen met de voorzitter dat plan uitvoert.

Maar zou het wel goed zijn als er één voorzitter komt in plaats van een duo?

Vogels: Dat denk ik wel.

Is het probleem met Groen niet dat de partij voor de eigen achterban vaak te weinig klaarspeelt of te mak is, en voor het brede publiek juist te extreem?

Vogels: Die catch-22 geldt voor elke partij. Maar de val waar wij als groenen steeds weer inlopen, is dat andere partijen erin slagen alle onpopulaire maatregelen in onze schoenen te schuiven. Soms zelfs maatregelen die we samen hebben goedgekeurd. Kijk naar hoe de PS en Vooruit in Brussel en Leuven heel populistisch de kaart van de auto trokken. Ik heb het destijds ook meegemaakt, toen ik in Antwerpen de gescheiden afvalophaling invoerde. Wat trouwens moest, het stond in een Vlaams decreet. De maatregel is ook door heel het college goedgekeurd. Maar toen de mensen begonnen te zeuren over de dure vuilniszakken, was het ‘Mie Vuilzak’, en had ik het gedaan.

Een lichtpuntje: in Gent verging het Groen best goed?

Vogels: Dat heeft te maken met de duidelijke communicatie van Filip Watteeuw. Hij is gewoon achter zijn beleid en standpunten blijven staan en niet achteruit gegaan. Ik heb me zo geërgerd tijdens de verkiezingsdebatten in deze campagne. Dan zaten onze mensen in de studio en ging het over mobiliteit, en was hun verweer: ‘Ja maar, de meeste mensen in die wijken hebben niet eens een auto.’ Of: ‘Auto’s zijn slecht voor de gezondheid.’ Kon dat echt niet wat aanvallender? Waarom kaatsten ze de bal niet terug met de vraag: ‘Vindt u de gezondheid van uw kinderen belangrijk? Zo ja, dan hebben wij in ons programma de lage-emissiezone. Hebt u een andere manier om te zorgen voor gezonde lucht voor de kinderen?’

Kiezers houden wel van standvastigheid, ook als ze het misschien niet helemaal eens zijn?

Vogels: In de politiek, is mijn ervaring, heb je lovers en haters. En het is niet door je standpunten af te zwakken of door bang te zijn, dat je de haters zult overtuigen. Maar je zult wel de lovers verliezen. Dat is wat Groen is overkomen.

Iemand als MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez trekt zich niets aan zijn haters.

Vogels: Nee, natuurlijk niet. Hij speelt voluit op de lovers, en dat moeten wij ook doen. En Filip hééft dat gedaan.