Maakt Bart De Wever (N-VA) het Vlaams Belang nu een pak relevanter?

Het dreigement van Bart De Wever (N-VA) om in zee te gaan met het Vlaams Belang als de N-VA federaal niet mag meedoen, wordt met open armen onthaald door Tom Van Grieken en co. Schiet De Wever zichzelf in de voet?

‘V-regering ligt duidelijk weer op tafel.’ Zo opent de digitale nieuwsbrief van V-Nieuws, het nieuwskanaal van het Vlaams Belang, daags na het Groot Voorzittersdebat van Knack en Trends-Kanaal Z. Daar zette Bart De Wever (N-VA) de deur op een kier voor een Vlaamse regering met het Vlaams Belang als de CD&V, de Open VLD en Vooruit hem federaal buitenspel zouden zetten.

‘Een Vlaamse regering met het Vlaams Belang is opnieuw op tafel gelegd door de N-VA’, schrijft V-Nieuws-auteur Jonas Naeyaert, voormalig Vlaams Belang-woordvoerder. ‘Ditmaal niet door minister van Omgeving Zuhal Demir of Vlaams Parlementslid Sarah Smeyers, maar door N-VA-voorzitter Bart De Wever zelf.’

Het dreigement van De Wever wordt in dank aanvaard door de partij van Tom Van Grieken. In die mate dat De Wever in eigen voet dreigt te schieten, aldus politicoloog Carl Devos (UGent). Het is lang geen uitgemaakte zaak dat beide Vlaams-nationalistische partijen een meerderheid behalen. Ook in de projectie van Knack was de meerderheid bestaande, maar krap. ‘Dit is toch niet de sterkste strategie en creëert een beeld van iemand die aan het einde van zijn Latijn is’, zegt Devos woensdag aan Het Nieuwsblad.

(Lees verder onder de video)

Chinese Muur

Het zal Tom Van Grieken worst wezen. Het Vlaams Belang surft op de woorden van De Wever. ‘Natúúrlijk beklemtoont het Vlaams Belang nu dat een stem op hen geen weggesmeten stem is’, zegt politicoloog Bart Maddens (KU Leuven) tegen Knack. ‘Je ziet die beweging voortdurend. Wanneer de N-VA laat uitschijnen dat ze niet met het Vlaams Belang wil regeren, dan zegt de partij dat een stem voor de N-VA een stem voor de PS is. Zet De Wever de deur wél op een kier, dan benadrukt het Vlaams Belang dat ze een nuttige speler zijn.’

Vlaams Belang-woordvoerder Alexander Van Hoecke nuanceert. ‘Wij hebben nooit gezegd dat een stem op ons niet nuttig is. We moeten wel de grootste partij worden zodat ze ons niet kunnen negeren. Hoe groter wij zijn, hoe minder keuze de N-VA heeft.’

In dat laatste citaat schuilt wantrouwen. De Vlaams Belangers volgen de citaten van De Wever de laatste jaren dan ook met argusogen. En ook zij zien verschillende uitingen: nu eens zet hij de deur op een kier, dan weer is er een ‘Chinese Muur’.

Volgens Bart Maddens is de lijn van De Wever de afgelopen jaren evenwel duidelijk. ‘Ze regeren liever niet met het Vlaams Belang, maar anderzijds onderschrijven ze het cordon sanitaire niet en sluiten ze samen regeren niet per definitie uit – al was het maar om de partij als een stok achter de deur te gebruiken.’

(Lees verder onder de preview)

Cordon onderschrijven?

Maar maakt de N-VA het Vlaams Belang dan niet groter en relevanter met uitspraken als die van dinsdagavond? Maddens: ‘Stel u het omgekeerde voor: dat de N-VA nu plots het cordon wél zou onderschrijven. Zou dat niet vreemder zijn? We zijn ook allemaal vergeten dat de N-VA en het Vlaams Belang lang samen hebben onderhandeld bij de Vlaamse regeringsvorming in 2019. Daar is zelfs een conceptnota uitgekomen waar het VB een duidelijke hand in had. Zo nieuw is het dus allemaal niet.’

En wat dan met de koppeling tussen de Vlaamse en federale regeringsvorming? In Vlaams-nationale kringen was de vlotte en vrij gemakkelijke Vlaamse formatie steevast een bewijs dat Vlaanderen zijn zaakjes op orde heeft, in tegenstelling tot het vierkant draaiende federale niveau.

Maddens wikt en weegt. ‘Het klopt dat een expliciete koppeling moeilijk ligt. Aan de andere kant is zoiets snel vergeten. Opnieuw: ook in 2019 heeft De Wever de Vlaamse formatie kortstondig gekoppeld aan de federale. Kent u één kiezer die zijn stemgedrag in 2024 laat afhangen van die koppeling in 2019? De burger vergeet dat snel, als die er al wakker van ligt.’