Lokale verkiezingen Wallonië: ‘Bouchez heeft een overwinningsnederlaag geboekt’

Volgens ULB-politicologe Audrey Vandeleene ligt de voornaamste conclusie van de lokale verkiezingen in Wallonië voor de hand: de resultaten bevestigen het beeld dat zich na de federale, regionale en Europese verkiezingen in juni aftekende. MR en Les Engagés zijn de winnaars, en Wallonië maakt een bocht naar rechts.

De Franstalige media zetten vooral de verrassend sterke prestatie van de PS, in juni nog de grote verliezer van de verkiezingen, in de verf. Is dat niet dé surprise van 13 oktober?

Audrey Vandeleene: Nee, het resultaat van de PS doet niks af aan de vaststelling dat Wallonië steeds meer azuurblauw kleurt. Zowel MR als Les Engagés zijn er fors op vooruitgegaan, wat overigens goed nieuws is voor Bart De Wever als federaal formateur. Zowel in Vlaanderen als in Wallonië hebben de Arizona-partijen een meer dan behoorlijk resultaat neergezet. Voorts worden alle trends van juni bevestigd. Défi wordt zowat van de kaart geveegd en Ecolo krimpt overal.

Toch heeft PS-voorzitter Paul Magnette zich zondagavond tot een van de winnaars uitgeroepen. Terecht?

Vandeleene: De socialisten houden goed stand in regio’s waar ze al decennialang de plak zwaaien, vooral de industriële bassins van Charleroi, Luik en de Borinage. Ze verliezen op het eerste gezicht geen enkele burgemeester, alleen in Moeskroen zijn ze de sjerp kwijt. Maar dat resultaat ligt in de lijn van de verwachtingen. De PS is in die steden en gemeenten diep verankerd, ze heeft er veel militanten die tijdens de campagnes worden gemobiliseerd. Het is haast onbegonnen werk om een PS-burgemeester uit het stadhuis te verdringen, daarvoor is de kloof met de andere partijen te groot.

Nochtans was dat de ambitie van MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez in Bergen: PS-burgemeester Nicolas Martin uit het zadel wippen. Dat is niet gelukt, MR kwam zelfs niet in de buurt. Is dat niet pijnlijk voor GLB met zijn imago van politieke alleskunner?

Vandeleene: Het is pijnlijk, vooral omdat het zo voorspelbaar was. Het was zonder meer lichtzinnig van Bouchez om uit te bazuinen dat hij Martin zou verslaan. Daardoor waren alle ogen op Bergen gericht, maar van het voorspelde titanengevecht is uiteindelijk niks is huis gekomen. Martin zat veel te stevig in het zadel om te wankelen, ook al heeft MR in Bergen een grote sprong voorwaarts gemaakt.

Door de lat zo hoog te leggen, heeft Bouchez echter een overwinningsnederlaag geboekt, precies zoals de PVDA van Jos D’Haese in Antwerpen. Die laatste heeft zijn ontgoocheling toegegeven, maar dat is niet de stijl van Bouchez, die zijn communicatie al heeft bijgestuurd. Het brede plaatje in Wallonië en Brussel oogt fraai voor de MR, dat mag de uitschuiver in Bergen niet bederven.

Bouchez heeft trouwens al laten weten dat hij geen schepen wil worden, zodat de deur openblijft voor een coalitie met de PS. Met hem erbij zou dat onmogelijk zijn, daarvoor is het duel met Martin te persoonlijk geweest.

Les Engagés-voorzitter Maxime Prévot zet als Naamse burgemeester een monsterscore van 43 procent neer. Is dit de ultieme bekroning van zijn vernieuwingsoperatie die de christendemocratische CDH tot de brede volksbeweging Les Engagés deed vervellen?

Vandeleene: Prévot behaalt 15.600 voorkeurstemmen. Dat is sensationeel, als je bedenkt dat Paul Magnette er in het veel grotere Charleroi 11.000 heeft gekregen. Prévots partij scoort overal in Wallonië en Brussel sterk. Je kunt dat inderdaad zien als de bevestiging van zijn vernieuwingsoperatie. In juni heeft hij Les Engagés federaal en regionaal op de kaart gezet, nu is de cirkel rond. Prévot is een fenomeen. Hij staat wat in de schaduw van Bouchez, qua stijl en communicatie kunnen die twee niet harder verschillen. Maar als politiek vernieuwer is hij de evenknie van GLB.

In Charleroi volgt Thomas Dermine zijn politieke mentor Paul Magnette op als burgemeester. Dat lijkt een perfect uitgevoerde generatiewissel.

Vandeleene: Het PS-burgemeesterschap is uiteraard nooit in het gedrang geweest, maar het scenario van de machtsoverdracht vertoont een zwakke plek. Dermine heeft veel minder voorkeurstemmen dan Magnette behaald, wat betekent dat de kiezers in Charleroi de oude burgemeester boven zijn gedoodverfde opvolger verkiezen. Dat werpt toch een schaduw over het begin van zijn mandaat.

In feite kan Magnette opnieuw de sjerp claimen.

Vandeleene: Klopt, maar hij heeft zondagavond nogmaals bevestigd dat hij daarvan afziet. Hij wil ook geen schepen worden, maar gewoon gemeenteraadslid. Daarmee heeft hij de handen helemaal vrij om als PS-voorzitter de oppositie te leiden, in Namen tegen de Waalse regering en in Brussel tegen de federale regering, als er straks een Arizona-coalitie komt.

De marxistische PTB gaat wel vooruit, maar van een donkerrode golf is absoluut geen sprake. Zit de partij van Raoul Hedebouw aan haar plafond?

Vandeleene: Dat zou ik niet zeggen. Het opbouwen van een kiezersbasis is een werk van lange adem. De PTB heeft nog marge, vooral territoriaal. Bij deze verkiezingen heeft de partij slechts in 19 Waalse steden en gemeenten lijsten ingediend. Dat was een strategische keuze, want het zijn allemaal plekken zoals Herstal, Seraing en Moeskroen, waar ze hoopten in te breken in de meerderheid. In 2018 is dat nergens gelukt, maar intussen staat de partij weer een stuk sterker. Toch is het nog geen uitgemaakte zaak dat ze straks ergens zal meebesturen.

Ecolo verliest na 24 jaar het burgemeesterschap in Ottignies-Louvain-La-Neuve, zowat de wieg van groen in Franstalig België. Is dit na de rampzalige uitslag in juni de genadeslag?

Vandeleene: Het was zondag geen fijne avond voor Ecolo, de partij verliest drie van haar zes Waalse burgemeesters. Behalve Ottignies en Enghien is ze Amay kwijt, de groene burcht van voormalig partijvoorzitter Jean-Michel Javaux. Toch zou ik niet meteen de doodsklokken luiden, Ecolo is altijd een partij van diepe dalen en hoge pieken geweest. Gelukkig voor de nieuwe covoorzitters Samuel Cogelati en Marie Lecocq breekt er een lange periode zonder verkiezingen aan, zodat ze de partij kunnen herlanceren. Ik verwacht dat ze daar binnenkort een congres voor zullen bijeenroepen.

Waar zit extreemrechts in Walloniê?

Vandeleene: In Moeskroen heeft Chez Nous één zetel binnengehaald, en her en der zijn er enkele geïsoleerde verkozenen van extreemrechtse signatuur. Het blijft een marginaal verschijnsel zonder enige invloed op de Waalse politiek.