Lokale verkiezingen Limburg: ‘De N-VA stelt in Hasselt een beetje teleur’

Fouad Gandoul, politicoloog en columnist voor De Tijd en Het Belang van Limburg, legt uit waarom de CD&V ongenaakbaar is in Limburg.

De CD&V komt in Limburg als grote winnaar uit de verkiezingen: in 21 van de 38 Limburgse gemeenten is ze de grootste partij.

Fouad Gandoul: Die overwinning komt niet onverwacht. Limburg is een landelijke provincie –hier hebben de christendemocraten het altijd al goed gedaan. Bovendien heeft de CD&V van alle traditionele partijen de meest overtuigde en gemotiveerde kiezers. De partij is niet alleen de grootste in 21 Limburgse gemeentes, maar behaalt in 10 gemeentes ook de absolute meerderheid. Toch wel redelijk straf. In Kinrooi haalt de partij van Jo Brouns een bijna stalinistische score van 67,7 procent. Brouns is natuurlijk een bekwame Vlaamse minister maar hij is ook zeer graag gezien in zijn dorp, én de zoon van een ex-burgemeester die ook al heel populair was. Vervolgens heb je in Genk nog Wim Dries die de sjerp behoudt. Maar de allergrootste tour de force is toch wel de score van de CD&V in de provincieraad, met 25 procent van de stemmen. Slotsom: de CD&V is Limburg en Limburg is de CD&V.

Voormalig minister en partijvoorzitter Wouter Beke sprak tijdens een livedebat van Het Belang van Limburg over een lazarus-effect: ‘We zijn al tien keer dood verklaard maar staan weer recht.’

Gandoul: Eigenlijk is de partij in Limburg altijd al springlevend geweest. De Wetstraat is de Dorpsstraat niet: je moet opletten met projecties van het nationale naar het lokale niveau. In de Dorpsstraat gaat het om verankering, vertrouwde gezichten en tussen de mensen staan.

In Genk gaat burgemeester Wim Dries er zelfs op vooruit. Hij sprak emotioneel van een ‘historische overwinning’.

Gandoul: De CD&V behaalt in Genk inderdaad nog een extra zetel. Dat toont wat een goed geoliede machine de partij daar is. En dat terwijl Dries’ uitdager Zuhal Demir (N-VA) als Vlaams minister toch zeer zichtbaar was en vooral de laatste twee weken van de campagne nog extra veel aandacht heeft gekregen in de media – Dries zelf kwam veel minder aan bod. Ook de N-VA heeft in Genk een extra zetel gewonnen, maar is er niet in geslaagd de CD&V te verslaan.

Spelen Demirs Koerdische roots daarbij een rol?

Gandoul: Genk is een bijzonder diverse stad. De Turkse gemeenschap heeft er het grootste electorale gewicht. En die stemt steevast voor de CD&V. De partij heeft dat zeer goed verzilverd.

In Hasselt sloot Steven Vandeput (N-VA) een slim voorakkoord, maar hij bleek niet de populairste politicus.

Gandoul: De N-VA stelt in Hasselt een beetje teleur, terwijl de CD&V het er net bijzonder goed deed. De N-VA is in Limburg nu eenmaal niet zo sterk verankerd. Die partij moet het vooral hebben van nationale thema’s, meer dan van lokale. Vandeput heeft ook niet het charisma, de uitstraling en geloofwaardigheid van Bart De Wever. Maar bon, er is in Hasselt een voorakkoord en dat zal nageleefd worden: het kartel N-VA-Open VLD zal in zee gaan met Vooruit en CD&V. Je zal er wel een heel eigenaardige dynamiek krijgen: Vandeput blijft burgemeester terwijl CD&V-lijsttrekker Karolien Mondelaers ruim 600 voorkeursstemmen méér behaalde dan hem, maar schepen wordt.

Marino Keulen triomfeert, exit Lydia Peeters

In 8 van de 38 Limburgse gemeenten komen de liberalen als grootste partij uit de bus, zij het doorgaans onder een lokale naam. In Lanaken behaalt Team Burgemeester van voormalig liberaal minister Marino Keulen de absolute meerderheid, met 15 van de 29 zetels. In Heers kan de VLDumont van lijsttrekker Kristof Pirard zelfs bijna 7 op de 10 kiezers bekoren, een stijging met 20 procentpunt. De partij behaalt er liefst 14 van de 19 zetels.

‘En ook in Bree, Dilsen-Stokkem, Zutendaal, Zonhoven én de nieuwe fusiegemeenten Bilzen-Hoeselt en Tongeren-Borgloon zijn de liberalen de grootste’, zegt politicoloog Fouad Gandoul. ‘Als Open VLD-voorzitter Eva De Bleeker inspiratie zoekt voor hoe lokale verankering te verzilveren en om te zetten naar politiek kapitaal, dan kan ze best eens afzakken naar Limburg.’

In Dilsen-Stokkem stijgt Open VLD – onder die naam – van 10 naar 11 zetels. Maar voormalig Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters speelt er wel haar sjerp kwijt. Al sinds 2001 was ze burgemeester van de stad. ‘Maar haar plaatsvervanger, Sofie Vandeweerd, scoorde met 2136 voorkeursstemmen een pak beter dan lijsttrekker Lydia Peeters’, zegt Gandoul. ‘Vandeweerd heeft het bijzonder goed gedaan. En dat Peeters afgestraft wordt, komt eigenlijk niet geheel onverwacht.’

Sint-Truiden na de schandalen

De voorbije legislatuur werd Sint-Truiden, de derde stad van Limburg, geplaagd door talrijke schandalen. Denk aan toenmalig CD&V-burgemeester Veerle Heeren die zichzelf en een aantal van haar naasten in volle coranacrisis liet vaccineren terwijl de 85-plussers toen nog aan de beurt waren. Ook Audit Vlaanderen streek neer in de Fruitstad. Op 13 oktober volgde de electorale afstraffing. Team Ingrid, de CD&V-lijst van uittredend burgemeester Ingrid Kempeneers, verliest 7 procentpunt en moet drie zetels inleveren.

WOW, een nieuwe burgerbeweging, haalt vijf zetels binnen. ‘En ook het Vlaams Belang met lijsttrekker Roosmarijn Beckers boekt uit het niets een gigantische score van 18 procent en haalt 7 zetels binnen’, zegt Gandoul. ‘Maar het is honderd procent zeker dat er in Sint-Truiden géén coalitie komt met Vlaams Belang.’

Vooruit is met 20,8 procent de grootste partij van Sint-Truiden, al moet ze wel twee zetels inleveren. Lijsttrekker en oudgediende Ludwig Vandenhove kreeg de meeste voorkeursstemmen (2855). Vooruit had een voorakkoord gesloten met de Open VLD en de N-VA maar de drie partijen hebben samen geen meerderheid. Het beloven dus nog spannende onderhandelingen te worden. Gandoul: ‘Vraag is of Vandenhove zelf burgemeester wordt, of dat hij zijn plaats afstaat. Misschien heeft Sint-Truiden wel nood aan een wissel van de macht.’