Opiniemaker Luckas Vander Taelen overschouwt het nieuwe politieke landschap in de 19 Brusselse gemeenten: ‘De PS-bastions hebben standgehouden.’
Het wheelen en dealen over de nieuwe Brusselse meerderheden was in de nacht van zondag op maandag al volop gaande. Met name MR en PS waren druk met een politieke uitruil in gemeenten als Anderlecht, Vorst en Elsene.
Maar wie heeft nu de gemeenteraadsverkiezingen gewonnen?
Luckas Vander Taelen: De uitslag is allesbehalve overzichtelijk, maar er zijn wel een aantal tendensen. Zo is de voorspelde MR-tsunami er niet gekomen, net zo min als de ineenstorting van een aantal PS-bastions. De groenen verliezen bijna overal. De PTB/PVDA scoorde dan weer niet slecht, maar heeft de hoge verwachtingen niet kunnen inlossen. Een verklaring daarvoor is het fenomeen Fouad Ahidar. Wat hij met Team Fouad Ahidar (TFA) heeft klaargespeeld, kun je vergelijken met andere populistische explosies in de geschiedenis. Denk aan het succes van Pierre Poujade in Frankrijk in de jaren 1950, maar dan op een kleinere Brusselse schaal, dat spreekt.
TFA heeft als nieuwe partij maar liefst 28 zetels in de Brusselse gemeenteraden behaald en scoorde uitstekend in Jette, Anderlecht, Molenbeek en de Brussel-Stad.
Vander Taelen: Een spectaculair resultaat. Ahidars werkwijze is vergelijkbaar met die van Guy D’haeseleer (Forza Ninove) in Ninove, ook al bevindt D’haeseleer zich aan het andere uiterste van het politieke spectrum. Maar ze staan allebei extreem dicht bij hun kiezers, die ze zo ongeveer allemaal bij naam kennen en wier nummer vaak in hun telefoon zit. Dat verklaart hun succes. Een neveneffect van Ahidars doorbraak in Brussel is dat hij mogelijk de opgang van de PTB/PVDA heeft afgeremd.
Zoals in Molenbeek, waar TFA 14,6 procent van de stemmen behaalde en de PS-Vooruit-lijst van burgemeester Catherine Moureaux uiteindelijk toch nog nipt groter is geworden dan de PTB/PVDA?
Vander Taelen: Het heeft maar een haar gescheeld of de PTB was in Molenbeek de grootste partij geworden. Dat valt inderdaad allicht op het conto van Ahidar te schrijven. Iedereen dacht dat het catastrofale beleid van Catherine Moureaux zou worden afgestraft. Ze verliest natuurlijk ook sterk, maar de PTB/PVDA kan dat verlies niet volop benutten. Moureaux zegt nu wel te willen besturen met de PTB/PVDA. Dat zou een Brusselse primeur zijn.
In de hoofdstad heeft burgemeester Philippe Close (PS) zich wel staande weten te houden, zij het dat hij zijn vroegere coalitiepartners Ecolo/Groen en DéFi heeft ingeruild voor de MR en Les Engagés?
Vander Taelen: Close is een loyaal man en een zeer goed burgemeester, die het statuur heeft om Brussels minister-president te worden. Maar zijn voormalige partners hebben rake klappen gekregen. Close wil een solide meerderheid en heeft vast ook geen zin in een sterke liberale oppositie, want de MR heeft stevig gewonnen in Brussel. Dus neemt hij de liberalen erbij. Wat ook niet onlogisch is, Brussel is van oudsher een liberale stad. Ecolo en Groen zijn inderdaad ook in Brussel kopje onder gegaan. Dat is merkwaardig, want iemand als Bart Dhondt gold als een uitstekend schepen. De invoering van Good Move heeft in Brussel-Stad ook niet voor problemen gezorgd. Je zou dus denken dat Ecolo en Groen daarvoor in Brussel zouden worden beloond, maar ze delen ook hier in de algemene groene malaise.
‘Niemand is nog in communautaire scherpslijperij geïnteresseerd.’
DéFi, de opvolger van het ooit machtige FDF, is in Brussel-Stad, maar ook in een grote gemeente als Schaarbeek waar ze met Bernard Clerfayt de burgemeester had, zo goed als van de kaart geveegd?
Vander Taelen: Inderdaad. Fabian Maingain, jarenlang schepen geweest in Brussel en zoon van gewezen partijvoorzitter Olivier Maingain, is zondag niet eens meer verkozen. In Vlaanderen is er weinig belangstelling voor, maar wat met DéFi gebeurt, is ronduit historisch te noemen, als je weet wat het FDF in Brussel ooit heeft betekend. De partij houdt alleen stand in Oudergem, altijd een FDF-burcht geweest, en in Sint-Lambrechts-Woluwe, ook al moet burgemeester Olivier Maingain een groot verlies incasseren. In Schaarbeek heeft titulair burgemeester Bernard Clerfayt, een duidelijk geval van overmoed, de fouten dan weer opeengestapeld. Maar meer algemeen is het volgens mij over en out met DéFi. Dat zegt veel over het Brussel van 2024. Niemand is nog in communautaire scherpslijperij geïnteresseerd.
Aan Vlaamse kant is het Vlaams Belang nu echt totaal irrelevant geworden, en ook de N-VA heeft zelfs in Brussel-Stad geen gemeenteraadslid meer.
Vander Taelen: Terwijl iemand als Cieltje Van Achter (N-VA), de nieuwe Brussel-minister in de Vlaamse regering, door iedereen wordt gewaardeerd. Maar ook zij raakte in Schaarbeek niet verkozen. Hoewel de N-VA, in tegenstelling tot het Vlaams Belang, een constructieve rol speelt in Brussel. Het grote nadeel van die twee partijen is ze dat geen enkele Franstalige kiezer aanspreken.
Het aantal absolute meerderheden in Brussel is verdubbeld tegenover 2018: van 3 naar 6. Onder meer in Koekelberg, waar burgemeester Ahmed Laaouej, de nieuwe sterke man van de Brusselse PS, het grote lot heeft gewonnen.
Vander Taelen: Laaouej is een intelligent man en een machtspoliticus, die een duidelijke koers heeft uitgestippeld waarmee de Brusselse PS op 9 juni, en vorige zondag opnieuw, het verlies wist te beperken. Hoe dan? Simpel: met een programma afgestemd op kiezers met een moslimachtergrond. Bij de stemming in het Brussels parlement over het verbod op onverdoofd slachten, waren de grootste tegenstanders Laaouej en Ahidar. Die laatste voerde in het parlement zelfs goddelijke argumenten aan – het blijft een onvergetelijk moment. Maar ook vanuit het standpunt van Laaouej zou het een grote flater zijn om moslimkiezers tegen de haren in te strijken. Dan kun je het in een gemeente als Koekelberg wel schudden.
